Do tej pory udało się nagrać wspomnienia ponad 30 żyjących dziś w Polsce byłych żołnierzy niemieckich, którzy brali udział w II wojnie św. - podali historycy Karolina Żłobecka i Marcin Jarząbek, którzy w środę przedstawili wstępne wyniki projektu na odbywającej się w Warszawie międzynarodowej konferencji naukowej z cyklu "Genealogie pamięci".
Badacze ci, związani m.in. z Fundacją Ośrodka Karta i Instytutem Historii UJ, poinformowali, że pierwsze fragmenty nagranych wywiadów będą udostępnione w styczniu 2013 r. m.in. na portalu audiohistoria.pl
W czasie drugiej wojny światowej - jak przypomniał Jarząbek - w niemieckim wojsku służyło ok. 500 tys. obywateli dawnej Rzeczypospolitej, której obszary następnie wcielono do III Rzeszy. Historyk dodał, że w Wehrmachcie walczyli też przedwojenni obywatele Niemiec ze Śląska, Prus Wschodnich i Pomorza Gdańskiego, którzy w wyniku zmian granic w 1945 r. stali się mieszkańcami Polski Ludowej.
- W powojennej Polsce po 1945 r. wspomnienia polskich obywateli służących w Wehrmachcie siłą rzeczy nie mogły stać się częścią pamięci zbiorowej i raczej nie wychodziły poza rodzinne, lokalne lub środowiskowe ramy pamięci - zaznaczył Jarząbek.
Porównał przy tym Polskę do Niemiec. O ile w Niemczech, zwłaszcza w ostatnich 25 latach, odbyła się publiczna dyskusja o odpowiedzialności niemieckiej armii i poszczególnych żołnierzy, o tyle w Polsce - jak tłumaczył - można mówić o braku publicznego zainteresowania "wątkiem służby w Wehrmachcie". Dopiero w 2005 r., gdy podczas wyborów prezydenckich poruszono temat dziadka z Wehrmachtu obecnego premiera Donalda Tuska, problem ten został przypomniany.
Historycy, którzy podczas wystąpień przedstawili dwie narracje byłych żołnierzy Wehrmachtu, zwrócili uwagę, że ich projekt spotkał się z dużym zainteresowaniem dawnych żołnierzy Wehrmachtu. - Polacy w Wehrmachcie to temat tabu, obawialiśmy się, że weterani nie będą chcieli z nami rozmawiać. Tymczasem po rozpoczęciu pracy nad projektem dostaliśmy dużo nowych kontaktów i poza dotychczasowymi nagraniami możemy udokumentować losy kolejnych 30 osób - mówiła Żłobecka.
- Wspomnienia byłych żołnierzy Wehrmachtu, niezależnie od tego, czy bardziej się oni identyfikują z polskością, czy z niemieckością, nie dają się zamknąć w schemacie ofiary lub sprawcy - oceniła badaczka.
Dokumentacyjna praca nad polskimi b. żołnierzami Wehrmachtu - jak podkreślają historycy - nie wiąże się "ani z ich ocenianiem, ani z wartościowaniem"; apelują o pomoc w uzyskaniu kontaktów do weteranów. - Chcielibyśmy zapisać przeszłość pokolenia naszych dziadków i spróbować ją zrozumieć, aby móc z empatią przekazać nieproste historie takimi, jakimi są one dla nas, którzy mają szczęście żyć w zupełnie innej Europie niż ta, w której oni dorastali - zgadzają się badacze i dodają, że jesienią 2013 r. planują otarcie wystawy, której podstawą będą zarejestrowane wywiady.
Projekt historii mówionej "Dziadek z Wehrmachtu" prowadzi stowarzyszenie Genius Loci-Duch Miejsca z Rudy Śląskiej oraz gliwicki Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej we współpracy z Archiwum Historii Mówionej realizowanym w Domu Spotkań z Historią we współpracy z Fundacją Ośrodka Karta w Warszawie. PAP
*Zniewalający wystrój restauracji Kryształowa Magdy Gessler ZOBACZ ZDJĘCIA i WIDEO
*Wszystkie barwy Niepodległości w obiektywach reporterów Dziennika Zachodniego ZDJĘCIA
*Euforia na koncercie Kultu w Spodku [ZDJĘCIA i WIDEO]
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
