Wdrażanie postulatów Solidarności z 1980 r. wzmacnia rodziny i gospodarkę Polski

Idee i postulaty solidarności sformułowane w 1980 roku stanowiły istotne ramy dla odbudowania wspólnot rodzinnych i wspólnoty narodowej w Polsce po czasach komunizmu. Spośród 21 postulatów dotyczących różnych zagadnień w zakresie funkcjonowania związków zawodowych i problemów społecznych oraz gospodarczych warto wymienić osiem następujących zagadnień odnoszących się do rozwoju oraz wzmacniania potencjału ekonomicznego, intelektualnego, psychicznego i duchowego polskich rodzin i całej wspólnoty narodowej:

• zagwarantowanie wzrostu płac równolegle do wzrostu cen i spadku wartości pieniądza,
• zniesienie przywilejów Milicji Obywatelskiej, Służby Bezpieczeństwa i aparatu partyjnego poprzez między innymi zrównanie zasiłków rodzinnych oraz emerytur z innymi grupami społecznymi,
• obniżenie wieku emerytalnego dla kobiet do 50 lat, a dla mężczyzn do lat 55 lub zaliczyć przepracowanie w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn bez względu na wiek,
• poprawienie warunków pracy służby zdrowia, co zapewni pełną opiekę medyczną osobom pracującym,
• zapewnienie odpowiedniej liczby miejsc w żłobkach i przedszkolach dla dzieci kobiet pracujących,
• wprowadzenie urlopu macierzyńskiego płatnego przez okres trzech lat na wychowanie dziecka,
• skrócenie czasu oczekiwania na mieszkanie,
• wprowadzenie wszystkich sobót wolnych od pracy pracownikom w ruchu ciągłym i systemie 4-brygadowym, a brak wolnych sobót należy zrekompensować zwiększonym wymiarem urlopu wypoczynkowego lub innymi płatnymi dniami wolnymi od pracy.

Wdrożenie postulatu wzrostu płac równolegle do wzrostu cen i spadku wartości pieniądza w obecnych warunkach nie polega na administracyjnym sterowaniu płacami, ale realizuje się przez tworzenie takich mechanizmów gospodarczych, fiskalnych i budżetowych, aby uzyskać przedmiotowy cel.

Przez wiele lat, od początku transformacji polskiej gospodarki w 1990 r. ograniczano się tylko do tzw. niewidzialnej ręki rynku, co było mało skuteczne, gdyż płace były istotnie zaniżane w stosunku do produktywności pracowników. Ważną przyczyną takiej sytuacji były „katastrofalnie” niskie minimalne płace, co jednocześnie nie tworzyło mobilizacji dla pracodawców we wszystkich sektorach przy ustalaniu płac.

Od 2016 roku zmieniła się sytuacja poprzez istotne zwiększanie płacy minimalnej, co pociągnęło za sobą odpowiedni wzrost płacy średniej powodując, że obecnie iloraz płacy minimalnej do średniej plasuje Polskę na tle Europy w pierwszej dziesiątce a nie jak poprzednio na tzw. „szarym końcu”. Wprowadzanie przez Rząd RP od 2016 r. wzrostu płac minimalnych było swego rodzaju działaniem uruchamiającym mechanizm rynkowy, który poprzednio zawodził. Teoria i praktyka zawodności mechanizmów rynkowych nie jest niczym nowym, zaś ich odblokowanie, czyli ponowne uruchomienie mechanizmów rynkowych może być dokonane przez ingerencję państwa, co właśnie w ostatnich latach było przedmiotem skutecznego działania Rządu RP w obszarze efektywnego kształtowania płac.

Postulat zniesienia przywilejów Milicji Obywatelskiej, Służby Bezpieczeństwa i aparatu partyjnego poprzez między innymi zrównanie zasiłków rodzinnych oraz emerytur z innymi grupami społecznymi, był w latach osiemdziesiątych popieranym przez wielu przedstawicieli i środowisko obecnej opozycji, więc dlaczego w programie Koalicji Obywatelskiej Donalda Tuska pojawia się powrót do uprzywilejowania dawnych pracowników służb bezpieczeństwa, które wcześniej zniósł PIS.

Postulat ten był słuszny, bo spełnia kryteria sprawiedliwości i solidarności społecznej. Z ekonomicznego punktu widzenia, wielkość składek wpłacanych przez pracowników Służby Bezpieczeństwa do funduszu ubezpieczeń społecznych nie była większa niż w przypadku innych grup społecznych, co w efekcie oznacza, że wypłacanie uprzywilejowanych emerytur dla aparatu partyjnego z Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) byłby okradaniem innych grup społecznych.

Wyeliminowanie przedmiotowego uprzywilejowania przez PIS pozwoliło w pewnym sensie na umocnienie kondycji finansowej mniej zamożnych rodzin, a zatem także ich silniejszej pozycji jako podmiotów w obrocie gospodarczym. Mocna gospodarka jest wynikiem wyrównanej siły poszczególnych podmiotów, jeśli więc dochodzi do istotnego zróżnicowania potencjałów ekonomicznych pomiędzy podmiotami prowadząc do dominacji małej liczby podmiotów oraz koncentracji dochodów i kapitału w nielicznej grupie wówczas dochodzi do zmniejszania efektywności i siły gospodarki. W tym kontekście sprawiedliwe emerytury mają nie tylko wymiar moralny, lecz są także silną determinantą efektywności gospodarki narodowej.

Postulat obniżenia wieku emerytalnego dla kobiet do 50 lat, a dla mężczyzn do lat 55 lub zaliczyć przepracowanie w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn bez względu na wiek. Dopiero po 43 latach od postulatów z sierpnia 1980 dojdzie, o ile będzie nadal rządzić PIS, do realizacji tzw. emerytur stażowych, które będę bardzo pozytywnie oddziaływać na emerytów, a także rynek pracy i całą gospodarkę.

Pobieranie emerytury stażowej nie wyklucza dalszej kolejności możliwości podejmowania innej pracy w mniejszym wymiarze czasu, która nie będzie już tak uciążliwa. Taka możliwość znakomicie uelastyczni rynek pracy i pozwoli na wypracowanie dodatkowych pieniędzy dla tych, którzy mają jeszcze dobrą kondycję fizyczną i psychiczną. W założeniach obecnego projektu uzyskanie emerytury stażowej będzie możliwe dla kobiet, które przepracują 38 lat, zaś dla mężczyzn, jeśli przepracują 43 lata.

Wówczas, takie osoby, bez względu na wiek, będą mogły przejść na emeryturę, z tym, że ostateczna decyzja będzie należeć do pracownika, co oznacza, że tworzy to znakomitą przestrzeń wolności a nie przymusu. Sam pracownik zdecyduje o przejściu na wcześniejszą emeryturę, lub chęć kontynuowania pracy, co będzie zależeć to od jego sytuacji zdrowotnej, sytuacji zawodowej i warunków pracy, sytuacji rodzinnej. Emerytura stażowa przysługiwałaby pod warunkiem, że jej wysokość ustalona przy zastosowaniu tzw. formuły zdefiniowanej składki, nie jest niższa od minimalnej emerytury.

Proponowane okresy muszą być oskładkowane, więc zakłada się, że 38 lat dla kobiet i 43 lata dla mężczyzn odprowadzania składek wystarczą, aby otrzymać prawo do minimalnej emerytury. Emerytury stażowe mają być dedykowane także pracownikom, którzy niekoniecznie pracują w warunkach szkodliwych, ale ich stan zdrowia nie pozwala im na kontynuowanie pracy do osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego. Warto podkreślić, że składki odprowadzane do KRUS będą wliczane do emerytur stażowych.

Wiele szczegółów w zakresie tego projektów będzie doprecyzowanych w procesie dopracowywania projektu przed ostatecznym wprowadzeniem go do procesu legislacyjnego, który nastąpi nie wcześniej niż w nowej kadencji Sejmu RP. Resort rodziny przy pracach nad ustawą ma wziąć pod uwagę zarówno projekt prezydencki, jak i obywatelski. Oba wspomniane projekty znalazły się w Sejmie w grudniu 2021 roku. Częściowo były procedowane, ale nigdy nie weszły w życie. Przejście na emeryturę stażową uzależnione jest od liczby przepracowanych lat i długości okresu składowego, a nie od ustawowego wieku emerytalnego.

Postulat zapewnienia odpowiedniej liczby miejsc w żłobkach i przedszkolach dla dzieci kobiet pracujących został w istotny sposób zrealizowany dopiero w ostatnich latach. W neoliberalnym okresie do 2015 roku było tylko 81 tysięcy miejsc w żłobkach, zaś w okresie 2016-2022 stworzono ok. 120 tys. nowych miejsc, zaś następnych ok. 90 tys. jest w przygotowaniu.

Na rysunku 1 przedstawiono liczbę żłobków, oddziałów żłobkowych i klubów dziecięcych w latach 2007-2022. Obecnie w 2023 w Polsce posiadamy ok. 5,3 tysięcy żłobków, oddziałów żłobkowych i klubów dziecięcych, z czego wynika, że w okresie 2007-2015 przybyło 1,8 tys., podczas gdy w latach w sumie przybyło ok. 3 tysięcy żłobków, oddziałów żłobkowych i klubów dziecięcych, czyli prawie dwukrotnie więcej niż za rządów Donalda Tuska.

Postulat wolnych sobót od pracy pracownikom w ruchu ciągłym i systemie 4-brygadowym, zaś przy braku wolnych sobót należało zrekompensować zwiększonym wymiarem urlopu wypoczynkowego lub innymi płatnymi dniami wolnymi od pracy. Istotnie wprowadzono wolne soboty od pracy, ale jednocześnie w handlu wprowadzono pracujące niedziele, co stało w sprzeczności z ideą i logiką solidarności. Po wielu latach, za rządów PIS, zniesiono 3 pracujące w handlu niedziele.

Ośrodki neoliberalne się temu przeciwstawiały, argumentując, że pogorszy to rozwój gospodarczy, ale nic takiego się nie stało, lecz wręcz przeciwnie, bo polska ekonomia uzyskiwała coraz to większy impet. Obecnie słyszymy, że w proponowanym programie wyborczym środowisko Donalda Tuska chce „przymusić” do handlu w niedzielę. Odpoczynek w niedzielę dla pracowników handlu uczynił ich w dalszej kolejności bardziej efektywnymi, zaś wolna od handlu niedziela umożliwiła całym rodzinom lepszy odpoczynek i budowanie relacji wspólnotowych, a więc usunięcie swego rodzaju „pułapki” i pokusy zakupów w niedzielę uczyniło polskie rodziny bardziej szczęśliwymi i wypoczętymi.

Na rysunku 2 przedstawiono dane z Międzynarodowego Funduszu Walutowego dotyczące wzrostu nominalnego PKB w Polsce w dolarach, z których wynika, że w trakcie neoliberalnych rządów Donalda Tuska nominalny PKB Polski mierzony w dolarach w ogóle nie przyrastał, zaś za rządów PIS od 2016 obserwujemy silny wzrost, który w roku 2027 będzie podwojony w stosunku do tego co było na końcu rządów Platformy Obywatelskiej.

Model solidaryzmu społeczno-gospodarczego inspirowany postulatami Solidarności z sierpnia 1980 wprowadzony przez Rząd RP od 2016 roku znakomicie poprawił funkcjonowanie i kondycję polskich rodzin, gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, co w efekcie doprowadziło nie tylko do wzrostu potencjału ekonomicznego rodzin i wszystkich podmiotów w Polsce, ale także utworzyło równowagę ekonomiczną pomiędzy podmiotami, co ostatecznie zwiększyło silnie wzrost polskiej gospodarki. Silny wzrost gospodarczy zaprezentowany na rysunku 2 został uzyskany wskutek wdrożenia solidaryzmu społeczno-gospodarczego, w którym rodzina i gospodarstwo domowe znajdują się w centrum wszelkich funkcji społecznych i gospodarczych w państwie.

rs