Edward Brzostowski. Aferzysta niewinny, czyli 13 lat do sprawiedliwości

Nim Edward Brzostowski po dziesięciu latach wolnej Polski zdecydował się wrócić do wielkiej polityki, założył w Dębicy firmę Dexpol. Nie miała tego rozmachu, co stworzony przez niego za komuny koncern Igloopol, ale własna była. Zajmowała się projektowaniem i wykonawstwem małej architektury, produkcją i montażem szkła specjalnego przeznaczenia. Dobrze jej szło z końcem lat 90., kiedy młody polski wolny rynek nabrał rozpędu i wtedy Brzostowski zatęsknił za polityką, a organa ścigania za nim. Został wmontowany w coś, co okrzyknięto aferą paliwową i co ciągnęło się za Brzostowskim przez następne lata, od dębickiego ratusza po rzeszowski urząd marszałkowski.

Jeszcze w 1990 roku X (38-letni technik mechanizacji rolnictwa) i Roman M. (41 lat, mechanik samochodowy) założyli w Gręboszowie pod Tarnowem firmę Tankpol. Pięć lat później przedsiębiorstwo stało się właścicielem bazy bitumitów i asfaltów w Widełce. Bazę wnieśli aportem do spółki, którą zawarli z Petrochemią Płock. Tak powstała firma Orlen Petro Tank.

Obaj panowie utworzyli holding kontrolowanych przez nich spółek, wśród których znalazł się Tankpol z małopolskiego Szczucina. W Tarnowie mieli połowę udziałów w spółce Oktan, w Kielcach mieli PTI sp. z o.o., a w Targowiskach pod Krosnem przejęli firmę Combi. Spółki należące do X i Romana M. żyły w dużym stopniu z pieniędzy Orlen Petro Tank z Widełki, a pośrednio PKN Orlen. Ogłaszane przez Petro Tank wielomilionowe przetargi na budowę lub modernizację stacji paliwowych wygrywały spółki należące do holdingu obu panów.

I właśnie fakt, że prywatny holding dwóch właścicieli „pasie się” na majątku państwowej spółki paliwowej z Płocka, wzbudził zainteresowanie śledczych. A później jeszcze to, dlaczego wiele przeprowadzonych przez spółki holdingu transakcji prowadziło do gigantycznych strat.

Polecamy: Jak Edward Brzostowski kupił kradzionego jaguara

W maju 1997 r. Orlen Petro Tank sprzedał stację paliwową w Kraczkowej za 660 tys. zł prywatnemu inwestorowi, stację przejął od niego przyjaciel X i Romana M., po czym odsprzedał Orlenowi Petro Tank za… prawie 4 mln zł. Podobny efekt finansowy miała transakcja kupna działki w Tarnowie - Strusinach. Obie firmy inwestowały także w budowę stacji paliwowych. Prowadząca wówczas śledztwo Prokuratura Okręgowa w Rzeszowie doszukała się, że producentom urządzeń stacji prezesi obu firm polecali, by faktury wystawiali na cypryjską spółkę Conkeri Enterprises Limited, kontrolowaną przez X i Romana M. CEL narzucała swoją marżę, przez co cena sprzętu rosła kilkakrotnie i odsprzedawała go polskim spółkom kontrolowanym przez podejrzanych.

Śledztwo przejęła krakowska prokuratura, która stwierdziła, że taki ciąg niekorzystnych dla firmy interesów to nie przypadek, a pralnia brudnych pieniędzy. W 2002 r. zatrzymano około 30 podejrzanych osób. A wkrótce potem i Edwarda Brzostowskiego.

W Brzostowskim obudził się po latach społecznik, w 2001 roku „w cuglach” wygrał w swoim okręgu wybory do Sejmu, bo pamiętano mu jeszcze, ile dla ludzi zrobili niegdyś on i jego Igloopol. Wygrał, żeby po roku złożyć mandat poselski, by ubiegać się o stanowisko burmistrza rodzinnego miasta. Wyborcy w Polsce uznali, że chyba zwariował, rezygnując z takiej fuchy, a on ich zaskoczył po raz drugi, publicznie mówiąc, że Sejm to jest burdel, a nawet gorzej, bo w burdelu musi być porządek.

W listopadzie 2002 r. już był bez mandatu poselskiego, w grudniu usiadł na fotelu burmistrza Dębicy, bo i te wybory też wygrał, a z końcem stycznia 2003 r. CBŚ zapukało do jego drzwi o 6 rano i powiozło do rzeszowskiej prokuratury. W dębickim ratuszu przez kilka godzin nie wiedzieli, co się z nim dzieje, skoro nie przyszedł do pracy, a on przez kilka godzin składał zeznania, żeby w końcu usłyszeć zarzut: udział w grupie przestępczej, mającej na celu pranie brudnych pieniędzy. Potem media okrzyknęły sprawę - aferą paliwową. Prokurator zarzucił mu, że skłonił podwładnego w swojej firmie Dexpol, by wystawiał fałszywe faktury dla kontrahentów z holdingu dwóch przedsiębiorców albo też sam je wystawiał. Prokuratura uznała, że usługi, wyszczególnione na tych fakturach, nigdy nie zostały wykonane.

Dotyczyło to choćby sytuacji, kiedy Dexpol fikcyjnie - zdaniem prokuratury - sprzedał jednej z kieleckich firm wyposażenie stacji benzynowej i również fikcyjnie zaprojektował wystrój wnętrza innej stacji. Zdaniem prokuratury, naraziło to spółkę z Kielc na poważne straty finansowe. Brzostowski bronił się, twierdząc, że projekty zostały wykonane przez Dexpol, a dystrybutory rzeczywiście sprzedane. A że drogo? To wolny rynek, cena jest taka, jaką ustalą sprzedający z kupującym. Dowodził, że projekty tej stacji wciąż znajdują się w dokumentacji Dexpolu, że zarchiwizowana jest korespondencja z kielecką spółką, jest w stanie dowieść, że wyposażenie stacji kupił w warszawskiej firmie Dresser za 180 tys. ówczesnych niemieckich marek, a kieleckiej spółce sprzedał za 720 tys. zł netto. Prokuratura uznała, że taka „przebitka” to jednak narażenie odbiorcy na straty. Doszła też do wniosku, że kilka usług, za które Dexpol wystawił faktury Tankpolowi, nigdy nie zostało wykonanych. A Brzostowski argumentował: to niech jadą i zobaczą te zadaszenia nad stacjami paliw, te podjazdy. Bo przecież to nie fikcja, można jechać, sprawdzić, do-tknąć, one tam są, bo przecież je zrobiliśmy.

Wkrótce podejrzanym o pranie brudnych pieniędzy dorzucono i zarzut o wyłudzenie podatku. X i Roman M. zamawiali w polskich firmach wyposażenie stacji paliwowych, faktury zakupu polecali wystawiać na firmę cypryjską, którą sami kontrolowali. Cypryjska spółka sprzedawała ten sam towar polskim spółkom, w których podejrzani mieli swoje udziały, tyle że był to już towar niekiedy trzykrotnie droższy. Przedmiot zakupu opuszczał Polskę bez podatku VAT i wracał do Polski znacznie droższy. W ten sposób - uznała krakowska prokuratura - podejrzani oszukiwali nie tylko Skarb Państwa, ale także polskie spółki paliwowe, nawet te, w których sami mieli udziały. Prokuratura sza-cuje, że w ten sposób w latach 1996 - 2002 „wyprano” 1,5 mln USD.

Polecamy: Edward Brzostowski: chciałbym jeszcze coś zrobić dla ludzi

Brzostowski opuścił areszt za poręczeniem 50 tys. zł, zabrano mu paszport i zakazano opuszczać kraj. Na służbowe podróże zagraniczne, choćby na zaproszenie miast partnerskich Dębicy, burmistrz nie miał co liczyć. Zatrzymanego dzień wcześniej jego pracownika z Dexpolu też zwolniono pod rygorami. Za to opozycja w dębickiej radzie miasta nie przepuściła takiej okazji - do końca kadencji ciągnęło się za Brzostowskim, że jest aferzystą i kryminalistą. I na nic zdawały się jego tłumaczenia: - Afera paliwowa wybuchła zanim zostałem burmistrzem - argumentował. - Gdybym miał coś na sumieniu, nie rezygnowałbym z mandatu poselskiego i immunitetu.

Później wspominał, że dziwne mu się wydawało, że przyjechało po niego ośmiu policjantów CBŚ, kolejnych ośmiu przeszukiwało w tym czasie siedzibę Dexpolu. A kiedy już dowieźli go do rzeszowskiej prokuratury, na miejscu czekał tłum dziennikarzy i fotoreporterów.

Przegrał powtórne wybory na burmistrza Dębicy w 2006 r., choć głosowało na niego prawie 45 proc. mieszkańców miasta. Nikt nie jest w stanie określić, jaki wpływ na ten wynik miała tzw. afera paliwowa.

Po prawie czterech latach śledztwa, w styczniu wyborczego 2006 roku Wydział ds. Przestępczości Zorganizowanej Prokuratury Okręgowej w Rzeszowie wyeks-pediował do Sądu Rejonowego w Krakowie - Śródmieściu pół ciężarówki akt „afery paliwowej”. Na ponad 200 stronach spisano akt oskarżenia wobec 26 osób, przede wszystkim X i Romana M., prezesów Petro Tanku w Widełce i Tankpolu w Szczucinie, których uznano za „mózgi afery”. A poza nimi właścicieli i prezesów kilkunastu innych firm w Małopolsce, Świętokrzyskiem i Podkarpackiem, wśród nich Edwarda Brzostowskiego, kierującego dębickim Dexpolem.

W trakcie trzyletniego procesu nie potwierdziła się część zarzutów, w tzw. wątku cypryjskim nie dopatrzono się przestępstwa. Za to krakowski sąd uznał, że jed-nak grupa przestępcza istniała i działała, w czerwcu 2011 roku posypały się wyroki. Sąd uznał, że Brzostowski też do tej grupy należał, wystawiając fikcyjne faktury. Dostał karę roku i ośmiu miesięcy więzienia w zawieszeniu na pięć lat, grzywnę oraz przepadek mienia w wysokości 70 tys. zł. W chwili, kiedy krakowski Sąd Rejonowy ogłaszał wyrok, Brzostowski, z woli wy-borców, był radnym wojewódzkim i wiceprzewodniczącym Sejmiku Wojewódzkiego w Rzeszowie. I - podobnie jak w przypadku dębickiego ratusza - tu też przeciwnicy polityczni postarali się o to, by obwieszczać światu, że hańbą jest, by kryminalista współkierował tak szacownym gremium. A on nie bardzo miał jak się przed takimi opiniami bronić.

- Jestem uczciwym człowiekiem i uczciwy umrę - tłumaczył wówczas. - Ten wyrok jest niesprawiedliwy, na pewno będę walczył w sądzie o uniewinnienie.

I dodawał, że ten wyrok to akt polityczny, bo wcześniej ogłosił, że zamierza ubiegać się o fotel senatora w wyborach tego samego roku. Opinia społeczna przyjmowała, że to tłumaczenia kolejnego aferzysty, który polityką chce przykrywać swoje niecne uczynki. A Brzostowski od wyroku skazującego się odwołał.

Po 13 latach, od kiedy CBŚ wyprowadzało go z domu na przesłuchanie w rzeszowskiej prokuraturze, Edward Brzostowski doczekał się uniewinnienia, co w połowie sierpnia br. ogłosił Sąd Okręgowy w Krakowie. Poczucie tryumfu wymieszało się z poczuciem krzywdy.

- Trzynaście lat na forach publicznych wytykano mi udział w aferze, przez to przegrałem reelekcję wyborów na burmistrza Dębicy - wylicza. - Przez lata nie mogłem sprzedać pałacu w Siarach, który kupiłem w ruinie i wyremontowałem za własne pieniądze. A nie mogłem sprzedać, bo prokuratura „wsiadła” na hipotekę, bo to miało być zabezpieczenie finansowe w razie przegranego procesu w tej niby aferze paliwowej. A kiedy już zwolniła hipotekę, to nikt nie chciał kupić, bo zainteresowani się bali, że sprawiedliwość państwowa będzie rościła sobie do niego pretensje.

Brzostowski mówi, że to nie jest sprawiedliwe: przeczołgać człowieka przez 13 lat przez areszty, prokuratury, sale sądowe. Przez 13 lat czytać w prasie i oglądać w telewizji o tym, że jest się kryminalistą, ale kiedy sąd w końcu ogłasza, że jest się niewinnym, opinii publicznej to nie interesuje. I od nikogo za tych 13 lat nie usłyszał prostego - przepraszam.

Tymczasem to jeszcze zapewne nie koniec batalii sądowych, bo wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie nie jest prawomocny. Większość skazanych, ale też prokurator, zwrócili się do sądu o pisemne uzasadnienie wyroku, co zwykle oznacza, że złożą od niego odwołanie. Uniewinnienie Brzostowskiego również nie spodobało się prokuratorowi.