Zero seksu, zero pożądania. Mówią o sobie AS-y. Aseksualni

Marcela, studentka psychologii: Nigdy nie uprawiałam seksu. Nikim się nie ekscytowałam ani w liceum, ani obecnie.

Nie czułam charakterystycznych motyli w brzuchu. Nie szukałam partnera. Jestem samotna.

W szkole średniej młodzi ludzie umawiają się na randki. Przyznam, że nie rozumiałam tych podrywów i podtekstów. Na szczęście żyłam w otwartym środowisku i nie musiałam udawać, że mam chłopaka.

Na studiach przez chwilę myślałam, że może kogoś spotkam. Nikt nie wzbudził jednak mojego zainteresowania. Zawsze czułam się aseksualna. Powiedziałam rodzicom, że nie doczekają się zięcia ani wnucząt.

Mama powiedziała tylko, że ma nadzieję, że nie będę przez to nieszczęśliwa. Gdy mówię o swojej aseksualności, ludzie mi nie wierzą.

Czasami czuję się jak małpa w cyrku. Mówią: poznasz kogoś, kto ci to wybije z głowy. Uświadamiali mi, że jestem zaprzeczeniem ewolucji, bo przecież każdy normalny człowiek chce się rozmnażać i przekazywać geny.

Justyna, lat 40, psycholog: W stosunku do siebie wolę używać określenia, że jestem w spectrum aseksualności.

Nie jestem czysta aseksualnie, bo jestem w związku z osobą niebinarną, czyli taką, która nie czuje się ani kobietą ani mężczyzną.

Czuję pociąg seksualny tylko wtedy, gdy nawiążę z kimś bliskie relacje, bardzo głębokie, zaufam komuś. Nie odczuwam wstrętu do seksu, ale jest dla mnie mało istotny.

Za sobą mam dwa związki, rozpadły się. Wobec osoby, z którą teraz jestem, nie chcę używać słowa partner, temat jest między nami przegadany. Jestem w stanie pójść z nim do łóżka, ale robię to tylko dla niego.

Kilka lat temu zetknęłam się z pojęciem aseksualność i poczułam, że jestem w domu.

Nie mówiłam o tym rodzicom. Powiedziałam tylko, że dzieci mieć nie będę. Mama próbowała przekonywać mnie, bym zmieniła zdanie.

Cieszę się, że porusza pani ten temat, bo mam poczucie, że niewiele się o tym mówi. Spotykamy się z wrogością i niezrozumieniem.

Dagmara, studentka farmacji: Śmieję się, że nie wyobrażam sobie życia bez psa i kota, a bez seksu tak. Wiem, że ludzie się dziwią, ale ze mną jest wszystko ok.

Sprawdziłam nawet poziom hormonów płciowych i tarczycy. Są w normie. Jestem aseksualna biromantyczna, to znaczy, że zakochuję się zarówno w facetach, jak i dziewczynach, ale i osobach niebinarnych.

Mam za sobą kilkuletni związek z kobietą. Orientacja to jest to, co się czuje. Nie odczuwam pociągu seksualnego, ale cieszy mnie dotyk, potrzebuję bliskości.

Zakochuję się platonicznie. Kiedyś poszłam z kimś do łóżka, by sprawdzić, o co w tym chodzi. Bez rewelacji.

Mówią o sobie AS-y. Chcą, by uznano ich za czwartą orientację seksualną. Według szacunkowych danych stanowią jeden procent społeczeństwa. Ich znakiem jest odwrócony trójkąt. Górna oś oznacza orientację homo, hetero, a wierzchołek skierowany w dół symbolizuje brak orientacji.

Twierdzą, że są grupą niejednorodną. Zastrzegają, że aseksualność to nie jest defekt, zaburzenie ani dewiacja. To trwałe nieodczuwanie pociągu seksualnego wobec innych osób.

- Temat jest dużo bardziej skomplikowany - twierdzi Marcela, AS. - Spectrum aseskualności jest wiele. Są wśród nas osoby bez popędu, które nie pragną więzi z drugą osobą. Ale są tacy, którzy nie czują pożądania, ale dążą do bliskości, do kontaktów romantycznych. Zakochują się platonicznie. Chcą z kimś być, by poczuć się bezpiecznie

- wyjaśnia Marcela.

Justyna, aseksualna psycholog z Fundacji Q zrzeszającej osoby o innej niż hetero orientacji, tłumaczy, że w ramach aseksualności wyróżnić można demi aseksualność i gray aseksualność.

Ci pierwsi nie interesują się sprawami seksu, dopóki nie spotkają ważnej osoby, z którą nawiążą bardzo bliską relacją, zaufają jej bezgranicznie. Natomiast aseksualni w spectrum gray czują popęd tylko w wyjątkowych okolicznościach, w pewnych okresach życia.

- Osoby aseksualne mogą także zakładać rodziny i mieć dzieci, ale seks nie jest dla nich istotny. Dostosowują się do oczekiwań partnera. To gra, którą można nazwać kompromisem - tłumaczy Justyna.

Łatwiej określić, kim nie są osoby aseksualne. To ci, którzy nie mają popędu płciowego z powodu niewłaściwego poziomu hormonów, chorób fizycznych czy psychicznych oraz impotencji.

Pojęcie aseksualności nie jest nowe. Ostatnio o AS-ach jest głośniej z powodu ich udziału w marszach równości. Uwagę poświęca im też nauka.

- W środowisku amerykańskich psychiatrów trwa żywa dyskusja czy uznać ich za czwartą orientację. Uczeni zastanawiają się, czy można w ogóle wyróżnić tę grupę. Do tej pory w naukowym świecie nie poruszano tego tematu

- wyjaśnia dr Zofia Wieczerzak, seksuolog z Lublina.

Aseksualni są gotowi zaznaczyć swoją obecność w życiu społecznym, niezależnie od konkluzji płynących z debat i konferencji ekspertów.

Polskie AS-y zrzeszają się w internetowym forum SEA - sieć edukacji aseksualnej, które można określić jako filię amerykańskiego stowarzyszenia AVEN (Asexual Visibility and Education Network - Aseksualna widoczność i edukacja).

To największa organizacja osób aseksualnych założona w 2001 r. przez Davida Jaya. Aseksualny David od wielu lat promuje AS-y i przekonuje, że brak popędu płciowego to nie brak orientacji, a czwarta orientacja.

AVEN to nie tylko forum, na którym udzielają się ludzie z całego świata, źródło informacji czy wirtualne miejsce spotkań AS-ów, ale prężnie działająca organizacja, która liczy kilkadziesiąt tysięcy zarejestrowanych użytkowników.

W Polsce o edukację i interesy osób aseksualnych dba m.in. Fundacja Q, która powstała w 2017 r. Jej celem jest pomoc psychologiczna i prawna oraz działalność kulturalna.

W tym roku wzięli udział w debacie zorganizowanej w ramach warszawskiego festiwalu LGBT + Film Festiwal. Fundacja odwiedziła także koło seksuologiczne studentów medycyny Uniwersytetu Warszawskiego.

- Prosili, bym przybliżyła im naszą orientację. Zadawali mnóstwo pytań. Trudno było im zrozumieć specyfikę aseksualności. Atmosfera była jednak przyjazna, nie czułam się jak dziwadło

- opowiada Justyna z Fundacji Q.

W czerwcu przyszłego roku fundacja ma zorganizować w Warszawie paradę równości i konferencję z udziałem osób aseksualnych, ekspertów i autorytetów. Chce, by cała Polska usłyszała o 4. orientacji.

Edukacja, debaty, parady są ważne, by wszystkim hetero- normatywnym uświadomić, że wśród nich żyją osoby, dla których seks nie ma żadnego znaczenia. Aseksualni skarżą się na niezrozumienie, narażeni są na krytykę i ironiczne pytania.

- Seks we współczesnym świecie jest powszechny. Wartościuje się ludzi pod względem ilości partnerów i odbytych stosunków. My nie pasujemy do obrazu ogólnie przyjętego

- mówi Marcela.

Twierdzi, że dla AS-ów nie ma miejsca w przestrzeni publicznej.

- Niech jakiś celebryta zrobi coming out i przyzna się, że jest aseksualny. Może wtedy spotkamy się z większym zrozumieniem - dodaje.

Justyna z fundacji Q prowadzi psychoterapię i coaching.

- Pomagam im odkrywać się, znajdować miejsce w świecie. Aseksualni cierpią na depresję, bywają wobec siebie agresywni. Mogą czuć się zagubieni. Nie zawsze wiedzą, co się z nimi dzieje - tłumaczy. Dagmara, AS, która jest wolontariuszką w poznańskim stowarzyszeniu LGBT+ Stonewall.

- Uczestniczę w spotkaniach młodych ludzi od 15 do 25 lat, o orientacji bi, homo, transpłciowej, aseksualnej. Rozmawiamy o problemach, opowiadamy, co czujemy. AS-y czują się samotne, mają problem ze znalezieniem przyjaciół

- podkreśla Dagmara.

Naukowcy i lekarze próbują znaleźć przyczynę aseksual-ności.

- Stawiam otwarte pytanie czy aseksulność jest w ogóle możliwa - mówi dr Zofia Wieczerzak, seksuolog.

- Każdy człowiek rodzi się ze swoją seksualnością, którą kształtuje dom rodzinny, szkoła, środowisko. Dlaczego zatem dojrzała osoba wypiera albo tłumi seksualność? Czy na to składają się warunki życia, mody, czy ktoś boi się podjąć ryzyko utworzenia związku partnerskiego, a może wynika to z genetyki? Czy hamująco działają trudne doświadczenia życiowe - zastanawia się.

Jej zdaniem brakuje mądrych rozmów o seksualności, odpowiedniej edukacji w szkołach.

- Młodzi ludzie, którzy mają rozterki związane ze swoją orientacją, szukają informacji w internecie i nabywają fałszywe wyobrażenia o swojej seksualności. Mogą wmówić sobie orientację - zaznacza dr Krzysztof Bojar, lubelski seksuolog i ginekolog.

Zaleca on pacjentom z tego typu orientacją badania hormonalne.

Jego zdaniem - jedną z przyczyn mogą być błędy wychowawcze, traumatyczne problemy w dzieciństwie.

Piotr Kościelniak, psychoterapeuta przyznaje, że przyczyn aseksualności jest wiele. Wpływ może mieć brak miłości ze strony matki i ojca, niewłaściwa postawa rodziców, molestowanie seksualne w dzieciństwie, krytyka oraz brak identyfikacji płciowej z matką i ojcem. Istotny jest też czynnik systemowy, genetyczny albo hormonalny.

- To wszystko zapada w nas, wsiąka jak w gąbkę. Aseksualność w pewien sposób jest zaburzeniem postrzegania siebie i świata. To skorupa w której chowamy się

- twierdzi.

Marcela długo szukała przyczyn swojej oziębłości. Zastanawiała się, czy nie jest to nieuświadomiona trauma. Przypominała jej się werbalna przemoc, jakiej doświadczyła w dzieciństwie.

- Doszłam jednak do wniosku, że taka się urodziłam. Tak mam

- podkreśla.

Dagmara nigdy się nad tym nie zastanawiała. - Nie widzę sensu. Akceptuję aseksualność. Jest częścią mnie.