Zaburzenia lękowe – rodzaje, przyczyny, leczenie

Dr Joanna Wysogląd-Wolniak, specjalista psychiatra, wiceprezes Wolmed Sp. z o.o. Szpital i Poradnie: Zaburzenia lękowe to grupa chorób psychicznych charakteryzujących się nadmiernym i nieuzasadnionym lękiem oraz obawami. To taki stan, w którym osoba doświadcza uczucia niepokoju, które może być tak silne, że utrudnia codzienne funkcjonowanie. W skrajnych przypadkach może prowadzić do unikania sytuacji wywołujących lęk lub nawet do ataków paniki.

Dokładnie tak. Lęk jest naturalną reakcją organizmu na stresujące lub niebezpieczne sytuacje. Pomaga nam być czujnymi i unikać potencjalnych zagrożeń. Jednak w przypadku zaburzeń lękowych, mechanizmy regulujące lęk stają się nadmiernie aktywne lub niewłaściwie wyregulowane. To prowadzi do sytuacji, w których lęk staje się uciążliwy i nieproporcjonalny do rzeczywistego zagrożenia. Dana osoba może go odczuwać nawet w codziennych sytuacjach, które dla większości ludzi nie są problematyczne.

Z pewnością zaburzenia lękowe uogólnione. Charakteryzuje się nadmiernym lękiem i niepokojem wobec wielu sytuacji, często w ogóle niezwiązanych z konkretnym zagrożeniem. Inny rodzaj, zaburzenia paniczne, objawiają się niespodziewanymi atakami paniki, czyli nagłymi i intensywnymi napadami lęku, którym mogą towarzyszyć fizyczne objawy, takie jak przyspieszone bicie serca czy uczucie duszenia się. Mam też pacjentów ze zdiagnozowanymi zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi, czyli OCD, których objawem są natrętne myśli, obsesje, kompulsywne wykonywanie czynności, z założenia mające na celu łagodzenie lęku. Po okresie pandemii COVID-19 u większej liczby osób obserwuję też fobię społeczną. Tego rodzaju zaburzenie charakteryzuje się strachem przed sytuacjami społecznymi, w których człowiek obawia się oceny bądź krytyki innych. Bardzo poważnym zaburzeniem, mającym wpływ na codzienne funkcjonowanie i budowanie relacji, jest PTSD, czyli zespół stresu pourazowego. Wiąże się z odczuwaniem nawracających wspomnień, koszmarami sennymi i hiperaktywnością. Są też fobie specyficzne, lęk wobec określonych sytuacji czy obiektów, np. przed lataniem, wysokością czy pająkami.

Tak, wiele czynników może wpływać na ryzyko ich rozwoju. Wśród nich znajdują się czynniki genetyczne, doświadczenia z dzieciństwa, stresujące wydarzenia życiowe, a także niektóre cechy osobowości. Istnieją też badania sugerujące, że zmiany w poziomach neuroprzekaźników, takich jak serotonina czy noradrenalina, mogą wpływać na podatność na zaburzenia lękowe.

Leczenie zaburzeń lękowych obejmuje kilka podejść. Bardzo skutecznym narzędziem jest psychoterapia, zwłaszcza terapia poznawczo-behawioralna (CBT). Osobom z trudnościami pomaga radzić sobie z lękiem, zmieniając negatywne myślenie i zachowania. Często terapia jest łączona z farmakoterapią, czyli stosowaniem leków przeciwlękowych lub antydepresyjnych. Ważne jest też odpowiednie wsparcie ze strony środowiska, umiejętność korzystania z relaksacji i regularna aktywność fizyczna.
Czy osoby cierpiące na zaburzenia lękowe mogą osiągnąć pełną poprawę zdrowia psychicznego?

Tak, wiele osób doświadcza poprawy i osiąga zdolność do skutecznego radzenia sobie z lękiem. Kluczowe jest jednak odpowiednie leczenie, wsparcie bliskich oraz konsekwentne stosowanie zaleceń terapeutycznych. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ile czasu zajmie poprawa, ale z odpowiednim podejściem, wielu pacjentów osiąga długotrwałą ulgę.

Więcej na: www.drwolniak.pl