XXX Forum Ekonomiczne 2021. Samorządy, pieniądze i „Polski Ład”, czyli lista obaw

Podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu samorządowcy z całej Polski przedstawili swoje obawy związane z programem „Polski Ład”. Z ich wyliczeń wynika, że w ciągu 10 lat na zmianach podatkowych w PIT samorządy mogą stracić nawet 132 mld zł. Nie przekonują ich argumenty, że w „Ładzie” zapisano rozwiązania mające złagodzić skutki zmian podatkowych.

Na briefingu nie brakowało emocji, gdyż samorządowcy, w tym prezydent Białegostoku, prezes Unii Metropolii Polskich Tadeusz Truskolaski, mówili o „polskim rozkładzie”, celowo przekręcając nazwę rządowego planu.

Truskolaski podkreślał, że nie chodzi o poratowanie samorządów dotacjami i subwencjami. Celem samorządów jest bowiem budowanie stałego źródła dochodów własnych.
- Teraz jest trochę taka sytuacja, że ktoś chce nam obciąć nogę i obiecuje protezę. Nam chodzi o to, by zwiększyć udział w PIT. My nie chcemy tych protez, my chcemy, żeby pieniądze, które zarabiają nasi mieszkańcy i wpłacają jako podatek, wracały do naszych miast i gmin. W związku z tym postulujemy, aby subwencja wyrównawcza była tylko i wyłącznie dla małych gmin wiejskich - twierdził prezydent Truskolaski. - W takich gminach PIT ma mniejsze znaczenie niż np. podatek rolny - tłumaczył.

Sekundowała mu prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz. - Najwięcej za nowe rozwiązania zapłacą mieszkańcy, bo dzisiaj podatek od osób fizycznych to jest taki podatek, który wraca w usługach, które świadczymy, których nie gwarantuje rząd. W Gdańsku jest to chociażby procedura in vitro czy dopłacanie do kosztów związanych z edukacją. W każdej miejscowości w Polsce subwencja oświatowa starczy na pokrycie połowy kosztów związanych z funkcjonowaniem edukacji.

Samorządowcy przekonywali, że mniej pieniędzy w miastach odczują wszyscy mieszkańcy w postaci niższej jakości usług komunalnych. I takiej sytuacji chcą uniknąć.

Jerzy Łużniak, prezydent Jeleniej Góry, wskazywał na niebezpieczeństwa nowego systemu finansowania samorządów. - Dostaniemy pieniądze inwestycyjne w zamian za to, że zabierze nam się pieniądze na bieżące funkcjonowanie miasta. To jest tak, jakby ktoś nam proponował, że dostaniemy środki na wybudowanie nowego teatru, a zabiera się nam pieniądze na funkcjonowanie teatru już istniejącego.

Samorządowcy deklarują, że są otwarci na partnerskie negocjacje z rządem i liczą, że zostaną poważnie potraktowani. Pokazują też możliwe rozwiązania, które byłyby satysfakcjonujące dla samorządów.

- Zgodnie z polską konstytucją mamy prawo żądać rekompensat i nasze żądania są bardzo proste – mówi prezydent Truskolaski. - Po prostu postulujemy zwiększenie o 10 punktów procentowych udziałów w PIT dla gmin, o 4 punkty procentowe dla powiatów i o 2 punkty procentowe dla województw.

Samorządowcy w ten sposób chcą budować dochody własne. Jak podkreślają, nie mają postulatów związanych z udziałem w CIT (podatek od osób prawnych), gdyż podatek ten ma minimalny wpływ na budżety samorządów.