Wystartował Maluch Plus. Rząd daje duże pieniądze na żłobki. Kto skorzysta?

W przyszłym roku na zakładanie i działanie nowych żłobków Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zamierza wydać 450 mln zł. To aż o 300 mln zł więcej niż Maluch Plus oferował w tym roku i ok. 28 mln na województwo. Kwota musi działać na wyobraźnię, bo mimo że rządowy program przynosi wymierne efekty, to zainteresowanie nim jest wciąż niewielkie.

Iga z Jaworzna za cztery miesiące skończy dwa latka. Od kilku miesięcy uczęszcza do żłobka. Prywatnego, rzecz jasna, bo w mieście nie ma ani jednej publicznej placówki tego typu. - Gmina nie dopłaca też do prywatnych żłobków ani do niani, jak ma to miejsce w Sosnowcu - żałuje Dominika Sikora, mama małej Igi.

W Jaworznie są w sumie cztery prywatne żłobki i cztery kluby dziecięce. Razem zapewniają opiekę dla 176 dzieci. - To znacznie za mało na około 100-tysięczne miasto - ocenia pani Dominika. - Prywatne placówki powinny być alternatywą dla publicznych, a nie koniecznością - tłumaczy.

Cierpliwość jaworznickich mam sięgnęła w tym roku zenitu. Wzięły sprawy w swoje ręce, zebrały podpisy pod petycją o utworzenie miejskiego żłobka i złożyły ją w urzędzie. Tegoroczny Maluch Plus to doskonała okazja dla miasta na pozyskanie pieniędzy na ten cel. Jaworzno przespało w ostatnim czasie już co najmniej sześć szans na dotacje dla przedsięwzięcia. Nie tylko nie startowało w kolejnych edycjach Malucha, ale też nie brało udziału w konkursach marszałkowskich. Jak będzie tym razem? Katarzyna Florek z referatu prasowego tutejszego magistratu zapewnia, że miasto ma w planach publiczny żłobek. Złożyło już nawet wniosek o jego dofinansowanie w konkursie Regionalnego Programu Operacyjnego Woj. Śląskiego na lata 2014-2020. - Zapoznajemy się z założeniami programu Maluch 2018 i rozważamy skorzystanie także z tej możliwości dofinansowania - mówi urzędniczka. Nie podaje jednak konkretów, w której dzielnicy i kiedy żłobek miałby powstać.

Swój udział w kolejnej edycji programu zapowiedziały już za to Katowice i Sosnowiec. W tym pierwszym mieście jeszcze z tegorocznej puli resortowego programu żłobek miejski powiększy się o dwa nowe oddziały: naosiedlu Tysiąclecia i w Kostuch-nie, co pozwoli instytucji przyjąć dodatkowo 102 maluszków. Katowice korzystają z programu od początku, czyli od 2011 r. Pozyskały blisko 3,2 mln zł i utworzyły 240 nowych miejsc w żłobku.

Co roku udział w konkursie bierze też Sosnowiec. - Na pewno będziemy korzystać z programu i tym razem - zapowiada Rafał Łysy w sosnowieckiego UM.

W 2017 r. Sosnowiec otworzył dwa nowe oddziały miejskiego żłobka: na osiedlach Zagórze i Juliusz (pierwszy dzięki wsparciu z programu Maluch) oraz jeden klub malucha w pobliżu centrum miasta. Teraz w planach jest uruchomienie oddziału placówki w szkole w Starym Sosnowcu.

Zainteresowanie gmin programem pozostawia jednak wiele do życzenia. Rezygnuje z niego np. Częstochowa. - Gmina realizuje już obecnie projekty współfinansowane ze środków unijnych, dzięki którym liczbę miejsc w żłobku miejskim zwiększyliśmy do 170 - zaznacza Łukasz Stacherczak z UM Częstochowy.

- Wciąż niewiele, bo tylko ponad 17 proc. gmin korzysta z programu, gdyż zapewnienie opieki nad najmłodszymi nie jest obowiązkowym zadaniem samorządów - ubolewa Krzysztof Kwiatkowski, prezes Najwyższej Izby Kontroli, która przyjrzała się efektom realizacji programu. Z raportu NIK wynika, że samorządy w przeszłości często rezygnowały z Malucha, bo do 2015 roku był ogłaszany już w trakcie roku budżetowego (np. w lutym czy marcu).

Kontynuowany przez rząd PiS Maluch Plus ogłaszany jest w listopadzie rok wcześniej. Nadal jednak nie określa minimalnych kwot dotacji, przez co gminy nie wiedzą, jakie dostaną dofinan-sowanie do czasu rozstrzygnięcia konkursu. A to utrudnia planowanie inwestycji. Dzięki programowi liczba miejsc opieki nad dziećmi do lat trzech wzrosła w całym kraju z 36 tys. w 2011 do 92 tys. w 2016 r. To jednak tylko mniej więcej 10 proc. wszystkich maluchów w tym wieku. Wg NIK w woj. śląskim na jedno miejsce w żłobku przypada 13 dzieci, ale to dane tylko z tych miejscowości, w których działają już żłobki i kluby malucha. Tymczasem na 167 naszych gmin w 102 nie ma w ogóle instytucji zorganizowanej opieki dla maluchów. Jako województwo jesteśmy w środku stawki. Najwięcej, bo aż 18 dzieci na miejsce w żłobku, przypada w woj. warmińsko-mazurskim, a tylko 8 w dolnośląskim i opolskim.