Wypalenie zawodowe - choroba współczesnych pracowników. Kogo najczęściej dotyka i jak przeciwdziałać wypaleniu zawodowemu?

Maciej Mituła
Maciej Mituła
123RF
Syndrom Burnout, czyli syndrom wypalenia zawodowego stał się popularnym zjawiskiem XXI wieku. Wciąż zwiększające się tempo pracy oraz wzrastające wymagania względem pracowników przyczyniają się do frustracji i zmęczenia wykonywaną dotąd pracą.

Wypalenie zawodowe jest reakcją organizmu na stres, przemęczenie i brak bodźców motywujących. Dotyka ono najczęściej pracowników, których praca jest związana z częstym kontaktem z innymi ludźmi. Występuje również u tych osób, których praca jest oparta na pomocy. Taki pracownik często silnie angażuje się emocjonalnie w problemy drugiego człowieka.

Wypalenie zawodowe zauważono u: pielęgniarek, lekarzy, nauczycieli, prawników, pedagogów czy psychologów. Na ten syndrom są również narażone ludzie bardzo ambitni, perfekcjoniści oraz pracoholicy. Bardzo często poświęcili dużo dla pracy, utożsamiają się ze swoją firmą, więc trudno znoszą syndrom wypalenia zawodowego.

Objawy wypalenia zawodowego

Objawy wypalenia zawodowego występują stopniowo. Zazwyczaj zaczyna się ono od narastającego, chronicznego przemęczenia, natłoku zajęć oraz związanym z tym stresem. Wypalenie zawodowe objawia się zaniżeniem aktywności zawodowej, brakiem energii i chęci do pracy.

Warto przeczytać:

Osoba dotknięta wypaleniem zawodowym odczuwa, że jego praca nie ma większego sensu, a godziny w pracy wydają się wydłużać w nieskończoność. Co więcej, czynniki, które dotychczas motywowały do działania, przestają mieć większe znaczenie. Taki pracownik odczuwa irytację związaną z otoczeniem pracy. Odczuwa również, że nie potrafi sprostać nowym obowiązkom a wykonywany zawód jest przeszkodą w realizacji innych planów.

Wypalonego zawodowo pracownika nie motywują już pieniądze, pochwały czy kolejne szczeble kariery. Jednym z popularnych metod przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu jest udanie się na długi urlop. Skutki wypalenia zawodowego mogą powodować bóle głowy, spadek formy, bezsenność a nawet depresję. Osoby, których ono dotyka unikają kontaktu z innymi pracownikami i minimalizują swoje zaangażowanie w pracę.

Definicje wypalenia zawodowego

Istnieje wiele definicji wypalenia zawodowego, które różnią się od siebie w pewnych kwestiach. Część badaczy uważa, że wypalenie zawodowe spowodowane jest stanem frustracji, które wynika z poświęcenia się pracy, która nie przyniosła oczekiwanych rezultatów. Według innych ekspertów wypaleniem zawodowym nazywa się zespół wyczerpania emocjonalnego, braku poczucia własnej wartości oraz zaniżanie dokonań i sukcesów. Jak można zauważyć, podane definicje wskazują na jeden ważny czynnik wypalenia – na zmęczenie, które generuje wyczerpanie oraz utratę nadziei i narastające rozczarowanie.

Twoja kariera stoi w miejscu? A może dopiero zaczynasz zawodową drogę i nie chcesz popełnić błędu? Oto najczęstsze przyczyny zawodowej stagnacji i podpowiedzi, jak sobie z nimi poradzić.

5 błędów, przez które nasza kariera może wyhamować. Jakie są...

Wielu, którzy ulegli wypaleniu zawodowemu mówią o zmęczeniu i wyczerpaniu emocjonalnym, których przyczyną nie są ludzie, ale nieumiejętność pomocy im. Nauczyciele, lekarze czy pielęgniarki codziennie w pracy pomagają innym, współodczuwają i okazują empatię. Wymagania emocjonalne, które oczekuje się od pracowników nie są problemem do momentu, gdy są one zaspokajane. Ów wymagania determinują pracę jako znaczącą oraz nadają jej sens. W momencie, gdy nie są spełniane mogą dla wykonującego pracę oznaczać porażkę i niespełnienie.

Kogo najczęściej dotyka wypalenie zawodowe

Badacze uważają, że wypalenie zawodowe to wysokie koszty, które ponoszą ci, którzy mają wysokie pozycje, są ambitni i dużo osiągnęli. Rozpoczynając pracę posiadali wzniosłe idee, cele oraz motywację. Czerpali z aktywności zawodowej poczucie znaczenia a praca określała ich samych. Tacy ludzie spełnienie zawodowe utożsamiają ze spełnieniem w życiu, nadają więc pracy egzystencjalne znaczenie.

Co ciekawe, wypalenie zawodowe dotyka ludzi, którzy w swojej pracy najpierw dbają o dobro innych, później zaś o swoją zapłatę. Kluczem do zrozumienia zjawiska wypalenia zawodowego, jest więc poznanie jego rdzenia, czyli poczucia, że praca jest sensem życia. Należy zwrócić uwagę na fakt, że stres, depresja, alienacja czy zmęczenie nie zawsze muszą być przyczyną wypalenia zawodowego.

Wypalenie zawodowe a przemęczenie

Wypalenie zawodowe jest zjawiskiem specyficznym, w odróżnieniu do przemęczenia czy stresu, które mogą się zdarzyć wielu osobom. Jednym z powszechnych modeli wypalenia jest model motywacyjny. Dowiedziono, że bardzo wysoki poziom motywacji sprzyja wypaleniu zawodowemu. Początkowe zaangażowanie jest częstym warunkiem tego syndromu. Rozpoczynając pracę osoba, która wiąże z nią duże oczekiwania, szuka w niej spełniania.

Panuje ogólna zasada, że do pracy w dużej firmie bardziej stworzone są osoby silnie ukierunkowane na sukces, lubiące rywalizację i osiąganie kolejnych celów zawodowych. Jednak nie tylko takie predyspozycje są kluczem do odnalezienia się w tym środowisku. Ważne są umiejętności interpersonalne i komunikacyjne.

6 zasad, które pomogą nam przetrwać w korporacji. Nie wystar...

Nie wszystkie motywy są jednak wspólne dla większości ludzi, ponieważ mogą różnić się w zależności od wykonywanego zawodu. Mogą również zależeć od indywidualnych cech pracownika. Powszechnymi czynnikami motywującymi w pracy są sukces, poziom uznania oraz docenienie. Wyróżnia się także specyficzne motywy dla danego zawodu, które posiadają odrębny zbiór celów i motywacji. Tworzą one profil charakteryzujący daną dziedzinę.

Motywacja do pracy

Mimo iż każdy zawód odznacza się innym profilem, zauważono wspólne motywy dla osób wykonywających pracę związane z pomocą innym. Dla nich silną i przeważającą motywacją jest niesienie pomocy potrzebującym. Zazwyczaj rozpoczynają pracę z myślą, że będą mogli wpłynąć na życie drugiego człowieka. Praca nie jest przez nich rozpatrywana jako zawód, ale jako powołanie. Te motywacje określono jako „etyka poświęcenia”, gdyż kierują nimi wzniosłe myśli i idee.

Istnieją także osobiste motywacje np. ważne i znaczące osoby, autorytety. Osobiste motywy są odpowiedzialne za oczekiwania dotyczące wpływu pracy na życie czy sukcesów.

Równie ważne co motywacje, jest również środowisko pracy. Nadmierne obciążanie obowiązkami, naciski biurokratyczne i administracji przyczyniają się do zmuszania pracowników do wykonywania pracy, która jest dla nich drugorzędna. Na wypalenie zawodowe wpływa także niewystarczająca ilość czasu na wykonanie zadania, stresująca atmosfera panująca w pracy oraz poczucie, że nie ma się wpływu na decyzje. Duże znaczenie ma tutaj także poczucie porażki i winy oraz myśl, że wykonywana praca nie ma sensu.

Spór w pracy można uciąć jednym zdaniem. Ważne, aby wypowiedzieć je z pewnością, z jednej strony – pokazując niezadowolenie z zachowania współpracownika, z drugiej – dając mu szansę na zmianę sposobu komunikacji.

8 zdań, które pozwolą uniknąć sporów w pracy. Warto je wykor...

Wraz z początkiem wypalenia zawodowego „wypala” się także motywacja, a wraz z nią chęć osiągnięcia sukcesu. Wiele osób dotkniętych przez ten syndrom rezygnuje z pracy a często nawet zmienia dotychczasową profesję.

Jak przeciwdziałać wypaleniu zawodowemu?

Oczywiście najlepiej byłoby nie dopuścić do sytuacji pojawienia się syndromu wypalenia zawodowego. Zaleca się w tym przypadku profilaktykę antystresową, czyli przede wszystkim aktywność fizyczną, umiejętność relaksu i odpoczywania. Wysiłek fizyczny skutecznie pomaga w walce ze stresem fizycznym i psychicznym.

Specjaliści szczególną uwagę zwracają na przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu poprzez umiejętność wypoczynku np. na spacerze czy krótkim wyjeździe. Na początek należy dążyć do tego poprzez niewielkie zmiany rozpoczynając od świadomych krótkich przerw do dłuższych sposobów relaksacji. Pomaga także oddychanie, czyli ćwiczenia rytmicznego oddychania. Sztuka odpoczywania powinna wejść na stałe w schemat naszego dnia.

Warto przeczytać:

Często popełnianym błędem jest zabieranie pracy do domu. Powoduje to wyczerpanie i brak chęci do dalszego działania. Plan dnia powinien dzielić się na pracę i odpoczynek. Ważniejsze od samego przeciwdziałania stresu jest pozytywne nastawienie. Narzekania i postrzeganie swojej pracy w czarnych kolorach na pewno nie pomoże wygrać ze stresem i zmęczeniem.

Ważna jest również atmosfera w pracy oraz poczucie, że wypełniane obowiązki mają sens. Pracownicy muszą również czuć, że kontrolują swoją pracę oraz mieć wkład w rozwój firmy. Istotną kwestią jest tutaj także docenienie, w innym przypadku pracownik może czuć, że jego wysiłek i zaangażowanie są niezauważane. Środowisko pracy powinno polegać na wspieraniu, współpracy oraz na wzajemnym szacunku i sprawiedliwym traktowaniu.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Niedziele handlowe mogą wrócić w 2024 roku

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na strefabiznesu.pl Strefa Biznesu