Wybory 2020. Ekspertka: Wysoka frekwencja zadziałała na korzyść Andrzeja Dudy

Dr hab. Agnieszka Łukasik-Turecka, dyrektor Instytutu Nauk o Polityce i Administracji KUL: Zdecydowanie nie zaskoczenie, tym bardziej, że z taką sytuacją mamy do czynienia już co najmniej od kilkunastu lat. Tradycyjnie – konserwatywny elektorat wschodniej części kraju poparł kandydata PiS, a Polska zachodnia i część centralnej – reprezentanta KO. Co ciekawe – Rafał Trzaskowski wygrał aż w dziesięciu województwach, Andrzej Duda w sześciu.

Działania profrekwencyjne prowadzone były przez obie strony. Jedne, bardziej oddolne, nakierowane wyraźnie na wsparcie Rafała Trzaskowskiego, prowadzone były m.in. w mediach społecznościowych. Była wśród nich np. inicjatywa wzywająca do głosowania kobiety. Z drugiej strony mieliśmy sporo zabiegów profrekwencyjnych, inicjowanych przez aparat państwa, adresowanych ewidentnie do elektoratu Andrzeja Dudy. Mam na myśli m.in. spotkania przedstawicieli obecnej władzy z mieszkańcami czy akcję „Bitwa o wozy”. Wbrew pozorom dla małej społeczności obietnica przekazania nowoczesnego samochodu dla lokalnej OSP to bardzo duża zachęta. Moją uwagę zwrócił też alert Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, rozsyłany do Polaków w sobotę, przypominający, że osoby starsze mogą głosować bez kolejki. Nie wspomniano w nim jednak, że dotyczy to także osób z małymi dziećmi. Upowszechnienie wyborów ostatecznie dało więc raczej korzyści Andrzejowi Dudzie.

Na pewno zaangażowanie telewizji publicznej. Pamiętajmy, że w mniejszych miejscowościach i na wsiach jest to telewizja oglądana chętniej niż inne. Nie bez wpływu była postawa Kościoła. Tam, gdzie elektorat jest bardziej konserwatywny, widoczna jest duża podatność na treści głoszone z ambon. Oczywiście zdecydował też sam przekaz generowany przez kandydatów. Do wyborców Andrzeja Dudy na pewno trafiły hasła związane z obyczajowością, dotyczące np. praw osób LGBT. PiS kładło na nie większy nacisk niż np. na sprawy gospodarcze, przekonując wyborców, że to są kwestie najważniejsze. Dla wyborców Rafała Trzaskowskiego inne problemy były istotne – praworządność, współpraca z zagranicą, wolność gospodarcza. W obu przypadkach znaczenie miały też sprawy socjalne. Akcentowali je obaj kandydaci.

Nie sądzę. Pojawiają się sygnały, m.in. z zagranicy, że wybory nie były przeprowadzone w sposób należyty. Jednak skala tych wydarzeń nie była raczej na tyle duża, aby dała podstawy do podważania wyników głosowania.

Chciałabym odpowiedzieć twierdząco, ale jestem tu bardzo sceptyczna. Ten spór jest dziś tak głęboki, że jego zażegnanie to praca raczej na lata, niż na miesiące.