Wieczór autorów książki „Operacja Rafael” o zaginionym polskim dziele sztuki

Arkadiusz Bińczyk
Powieść „Operacja Rafael” nie jest do końca fikcją a już po jej opublikowaniu pojawił się nowy trop wiodący do zaginionego obrazu „Portret młodzieńca” – mówili Marek Kozubal i Marcin Faliński podczas wieczoru autorskiego w Galerii Delfiny, zorganizowanego przez Fundację im. XBW Ignacego Krasickiego, Fundację XX Czartoryskich oraz Wydawnictwo Czarna Owca.

„Portret młodzieńca” Rafaela Santi jest najcenniejszym dziełem z polskich muzeów, które zaginęło w czasie II wojny światowej. W pierwszych latach XIX wieku został zakupiony przez rodzinę Czartoryskich i wszedł w skład ich zbiorów, a następnie znajdował się w Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Obraz znajduje się na szczycie listy najbardziej poszukiwanych zaginionych dzieł sztuki na świecie.

O tym, że „Operacja Rafael” zawiera dużą dawkę realistycznych opisów działań wywiadowczych oraz wiedzy o dziełach sztuki, mogą świadczyć życiorysy autorów, którzy znają się od 30 lat, od czasów gdy studiowali na wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych. Marcin Faliński po studiach był dziennikarzem „Życia Warszawy” a od 1993 r. funkcjonariuszem Urzędu Ochrony Państwa. W 1996 r. został oficerem Zarządu Wywiadu, w kolejnym ukończył kurs oficerski w Ośrodku Kształcenia Kadr Wywiadowczych. Od 2002 r. był oficerem Agencji Wywiadu. Uczestniczył w wielu operacjach wywiadowczych za granicą, w tym na Bliskim Wschodzie. W 2017 r., w stopniu podpułkownika, odszedł na emeryturę. Współautor Marek Kozubal jako dziennikarz pracował m.in. w „Życiu Warszawy”, i w „Gazecie Wyborczej”. Od kilkunastu lat jest publicystą „Rzeczpospolitej”. Przez kilka lat zajmował się tematyką kryminalną. Pasjonuje się historią i wojskowością, a przede wszystkim poszukiwaniem zaginionych dzieł sztuki.

Akcja książki, którą znany autor powieści sensacyjnych Vincent V. Severski ocenił jako „wciągającą powieść szpiegowską z bezcennym obrazem w tle”, opowiada o oficerze polskiego wywiadu wysłanym do Bagdadu, by zweryfikować informacje na temat potencjalnej lokalizacji „Portretu młodzieńca”. Tropy związane z zaginionym obrazem wiodą do Kuwejtu, zaś po pierwszej wojnie w Zatoce – do Iraku Saddama Husajna, którego żołnierze rabowali w Kuwejcie co się dało. Na miejscu bardzo szybko okazuje się, że informator nie żyje, a major trafia w sam środek wywiadowczej rozgrywki toczącej się na Bliskim Wschodzie. Oprócz wątpliwych sprzymierzeńców i kruchych sojuszy oficer ma do dyspozycji jeszcze jedno – trop, o którym nie wiedzą pozostali…

Dzięki wiedzy autorów, książka oddaje prawdziwe kulisy pracy wywiadu. „Operacja Rafael” nie jest więc do końca fikcją. Podczas autorskiego wieczoru Marcin Faliński opowiadał m.in. o fatalnych warunkach materialnych, w jakich przyszło działać polskim służbom na Bliskim Wschodzie, niezrównanie gorszych niż te, którymi dysponowały wywiady innych państw. Jego doświadczenia pozwoliły więc zarysować realistyczny wizerunek działalności wywiadowczej. – Nie można jednak traktować książki jako dokumentu, nie jesteśmy w stanie odpowiedzieć na wszystkie pytania – zastrzegał Marcin Faliński.

Marek Kozubal ujawnił, że książka została napisana w sposób, który pozwoli na stworzenie scenariusza, ponieważ losy „Portretu Młodzieńca” zdecydowanie zasługują na ekranizację. Szczególnie, że odzwierciedla się w nim część polskiej historii, związanej z wkładem rodu Czartoryskich w tworzenie dziedzictwa narodowego. Autorzy podkreślali, że zasługi rodu dla polskiej kultury są nieocenione, a odnalezienie „Portretu młodzieńca” wzbogaciłoby kolekcję Czartoryskich, która została trzy lata temu zakupiona przez polskie państwo za niewielką część jej rynkowej wartości.

W trakcie spotkania w Galerii Delfiny Marek Kozubal przekazał słuchaczom informację, o fakcie pojawienia się nowego tropu wiodącego do zaginionego arcydzieła z kolekcji Czartoryskich. – W tej chwili jednak nie mogę nic więcej powiedzieć, chcemy najpierw zweryfikować tę informację. Jeżeli się okaże trafiona, to wiadomo, co się będzie działo. Jeżeli zostanie zweryfikowana negatywnie, to też będzie to ważna informacja dla historyków sztuki – stwierdził dodając, że pewien wątek informacji został przemycony w książce, jednak teraz została ona wzmocniona. – To jest troszeczkę efekt tej książki, ktoś może doszedł do wniosku, że „macamy” temat i że może warto nam trochę pomóc – mówił Marek Kozubal.

Niezależnie od tego tropu, autorzy już pracują nad kolejną powieścią poświęconą zaginionym dziełom sztuki. Jak wyjaśnił Marcin Faliński, akcja, opisywana z perspektywy służb wywiadowczych będzie się toczyć na Bliskim Wschodzie, Karaibach, Wenezueli oraz na rynkach antykwarycznych w Warszawie i w Wiedniu.

Wieczór autorski uświetniła prezentacja lirycznego - dostępnego na kanale YouTube - teledysku „Słodki zapach perfum” autorstwa piosenkarki i pianistki Małgorzaty Bańki (Goski Banki). Animacje, montaż i aranżację wykonał Michał Faliński. Teledysk, który powstał przy wsparciu Fundacji XBW im. I.Krasickiego oraz Fundacji XX Czartoryskich, nawiązuje do tragicznej postaci podwójnej agentki Maszy, w rzeczywistości noszącej imię Maria.

„Operacja Rafael”. Marcin Faliński Marek Kozubal. Wydawnictwo Czarna Owca. Rok wydania 2019

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Wielki Piątek u Ewangelików. Opowiada bp Marcin Hintz

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na i.pl Portal i.pl