Uzależnienie wypłat UE od praworządności? TSUE oddalił skargę Polski i Węgier

Oddalenie skargi skomentował na Twitterze wiceminister sprawiedliwości, Sebastian Kaleta.

"Historyczny dzień dla UE. Zmieniono traktaty rozporządzeniem i politycznym wyrokiem TSUE. Od dzisiaj każda samodzielna decyzja Polski będzie obarczona ryzykiem szantażu finansowego, który jest faktem od kilku miesięcy, a dziś został w forum UE zalegalizowany. Potrzebna jest dzisiaj jedność przed atakiem na naszą suwerenność, Polska musi bronić swojej demokracji przed szantażem, który ma nam odebrać prawo do samostanowienia. Tym bardziej, że Polska ma tracić fundusze za rozwiązania, które są standardem w Hiszpanii czy w Niemczech. Wyrok oznacza, że procedura oceny stanu praworządności i ewentualne sankcje wynikające z art. 2 i 7 TUE staje się martwa i drogą rozporządzenia uchylono jednomyślność. To istota precedensowej zmiany traktatów poprzez akt prawa wtórnego i wyrok TSUE" - napisał.

W grudniu 2020 roku państwa członkowie Unii Europejskiej po wielu debatach porozumiały się co do wieloletniego budżetu Wspólnoty, funduszu odbudowy (RRF) oraz tzw. mechanizmu warunkowości, który został zawarty w projekcie wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 i musiał zostać przyjęty przez państwa Unii Europejskiej. Mechanizm warunkowości ma być wykorzystywany do ochrony budżetu Unii Europejskiej w przypadku naruszenia praworządności w państwach członkowskich.

Mechanizm warunkowości zaskarżyli szefowie rządów Polski i Węgier, Mateusz Morawiecki i Viktor Orban. Skarga trafiła do Trybunału Sprawiedliwości UE 11 marca 2021 roku.

Polski rząd argumentował, że takie rozwiązania nie mają podstawy prawnej w traktatach i ingerują w kompetencje państw członkowskich. Podkreślał, że rozporządzenie w tej sprawie ma wiele dwuznaczności i że wątpliwości powinni rozstrzygnąć sędziowie Trybunału.

W maju 2021 roku Parlament Europejski złożył do TSUE wniosek, aby ten w przyspieszonym trybie zajął się skargą Polski i Węgier. Miesiąc później trybunał przychylił się do tego wniosku.

W obronie mechanizmu warunkowości stanęły m.in. Francja oraz państwa skandynawskie.