Trudna historia opowiedziana za pomocą muzyki. Promocja płyty o Obławie Augustowskiej

Album „Lipcowi” został stworzony przez zespół "Żurkowski" we współpracy z Instytutem Pileckiego z okazji 77. rocznicy Obławy Augustowskiej. W ramach projektu powstały utwory inspirowane prawdziwymi historiami ofiar, opowiedzianymi przez świadków tamtych wydarzeń. Koncert, podczas którego te piosenki zabrzmiały na żywo po raz pierwszy, odbył się 9 lipca 2022 r. w Augustowie w ramach Festiwalu „Lipcowi”.

Teksty do utworów napisane zostały przez Aleksandrę Górecką, która podczas promocji płyty podzieliła się ze zgromadzonymi wyjątkową historią. Teksty pisała siedem miesięcy po śmierci swojego męża, przez co, jak zaznaczyła, dodatkowo utożsamiała się z historiami ofiar Obławy Augustowskiej.

- Obława Augustowska to historia młodych ludzi, pełnych pasji i planów na przyszłość, których Sowieci zamordowali w czasie, kiedy wojna już się skończyła. Zbrodni dokonano na Polakach podejrzanych o postawy patriotyczne, o przynależność do Armii Krajowej i antykomunistycznego podziemia. Z punktu widzenia sowieckich okupantów i ich kolaborantów to właśnie oni stanowili największą przeszkodę w utrwalaniu systemu komunistycznego. Historia Obławy to również opowieść o rodzinach ofiar, które przez ponad 50 lat nie mogły głośno upomnieć się o prawdę o swoich zaginionych bliskich. Zastraszane i prześladowane przez PRL-owskie służby bezpieczeństwa musiały milczeć i jedynie w ukryciu mogły pielęgnować pamięć o zaginionych. Dzisiaj już się nie boimy i mamy odwagę mówić głośno o tej największej zbrodni dokonanej na Polakach po II wojnie światowej! Warto podkreślić, że Obława Augustowska nie ma wymiaru jedynie lokalnego – to ważna część ogólnopolskiej pamięci, naszej wspólnej tożsamości – mówi profesor Magdalena Gawin, dyrektor Instytutu Pileckiego.

- LIPCOWI to jeden z najważniejszych projektów historyczno-kulturalnych w regionie. Misją Instytutu Pileckiego w Augustowie jest współpraca z rodzinami ofiar oraz pielęgnowanie pamięci o obławie z lipca 1945. LIPCOWI to właśnie efekt tej ścisłej i wzajemnej współpracy, z którego dumni są zarówno bliscy ofiar jak i mieszkańcy naszego regionu – mówi Aleksandra Czerobska, pełnomocnik dyrektora Instytutu Pileckiego ds. upamiętnienia Obławy Augustowskiej.

Podczas promocji płyty artyści oraz ci, którzy pracowali przy powstawaniu płyty, dzielili się swoimi osobistymi refleksjami, które towarzyszyły im w tym czasie. Szczególnie poruszająca okazała się ta, którą podzieliła się jedna z artystek - Olena Yanchuk. Wokalistka ukraińskiego pochodzenia zaznaczyła, że poznając historię Obławy Augustowskiej nieustannie towarzyszyło jej skojarzenie tych wydarzeń z wojną, która obecnie odgrywa się na terenie Ukrainy.

"Żurkowski" to zespół polskich muzyków na emigracji, założony w Doncaster przez Łukasza Żurkowskiego - wokalistę, gitarzystę, autora tekstów i kompozytora, pochodzącego z Suwałk. Muzycznie grupa oscyluje wokół alternatywnego rocka z silnym wsparciem brzmień elektronicznych. W 2019 ich kariera nabrała rozpędu - utwór „Ciemność" zwyciężył w konkursie Męskie Granie Young, dając im przepustkę do grania na największych scenach w Polsce. Po debiutanckiej płycie „Włóczęga”, w 2022 roku ukazał się drugi album zespołu, zatytułowany „Kurz”, zawierający takie rockowe przeboje jak „Zmiennicy”, czy „Western” (duet z Tomaszem Organkiem). Płyta „Lipcowi” to trzeci długogrający krążek grupy Żurkowski.

Jak możemy przeczytać na oficjalnej stronie Instytutu Pileckiego, w lipcu 1945 r., kiedy Europa Zachodnia nadal świętuje zakończenie II wojny światowej, funkcjonariusze sowieckiego państwa podejmują decyzję o przeprowadzeniu w rejonie Augustowa, Suwałk, Sejn i Lipska akcji likwidacji polskiego podziemia. Operacja ta przeszła do historii jako Obława Augustowska. Od 12 lipca jednostki sowieckiej 50. Armii o łącznej sile ponad 45 tys. żołnierzy przeczesują niewielki obszar Puszczy Augustowskiej. Zgodnie z sowieckimi instrukcjami odległość pomiędzy żołnierzami przesuwającymi się w tyralierze wynosi zaledwie 6 do 8 metrów. Wszystkie osoby podejrzane o działalność konspiracyjną lub jej wspieranie są zatrzymywane do dalszej „weryfikacji” przez znany z brutalnych metod sowiecki kontrwywiad wojskowy SMIERSZ.

W wyniku Obławy zostało zatrzymanych ponad 7 tysięcy osób, z czego 5 tysięcy po przejściu weryfikacji wypuszczono do domów. Co najmniej 592 osoby uznane za żołnierzy polskiego podziemia Sowieci zamordowali w nieznanym miejscu. Los kolejnych 900 zaginionych do dziś pozostaje niewyjaśniony – prawdopodobnie również zostali zamordowani. W Augustowie i na Suwalszczyźnie ofiary Obławy określa się mianem „Lipcowych”, skąd wzięła się nazwa promocyjnej płyty.

Pomimo wielu lat starań rodzin ofiar, badań historyków oraz śledztwa prokuratorskiego – do dziś nie udało się odnaleźć dokumentów opisujących dokładny przebieg zbrodni ani ustalić lokalizacji dołów śmierci oraz pełnej listy zamordowanych. Kluczowe dokumenty znajdują się w archiwach rosyjskich służb specjalnych.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Portal i.pl codziennie. Obserwuj i.pl!