Wniosek premiera ws. prymatu prawa krajowego nad unijnym. Rozprawa w TK odroczona

Rozprawa dotycząca wniosku szefa rządu rozpoczęła się w środę o godzinie 11.20. Wcześniej była już kilkukrotnie odraczana.

Przed godz. 15.oo prezes TK Julia Przyłębska przekazała, że ze względu na "pojawiające się nowe okoliczności i celem zadania wnikliwych pytań" Trybunał zarządził przerwę w posiedzeniu do 30 września do godz. 12:00.

Premier Mateusz Morawiecki chce, by Trybunał Konstytucyjny zbadał zgodność z konstytucją trzech przepisów Traktatu o UE.

Jeden z nich mówi o zapisach uprawniających lub zobowiązujących krajowy organ do odstąpienia od stosowania polskiej konstytucji lub nakazujących stosować przepisy prawa w sposób z nią niezgodny.

We wniosku premiera Morawieckiego podkreślono, że tak rozumiany przepis budzi wątpliwości konstytucyjne i nie znajduje „żadnego potwierdzenia w tekście traktatów będących przedmiotem kontroli TK”.

Wątpliwości szefa polskiego rządu budzi także zapis Traktatu UE, uprawniający lub zobowiązujący organ do stosowania przepisu, który na mocy orzeczenia TK utracił moc obowiązującą.

Ostatni zaskarżony przepis dotyczy unijnego prawa, które uprawnia sąd do kontroli niezawisłości sędziów powołanych przez prezydenta oraz uchwał KRS ws. powołania sędziów.

Liczący niemal 130 stron wniosek premiera Mateusza Morawieckiego jest pokłosiem wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z początku marca w sprawie polskich sądów. Wówczas unijny sąd, odpowiadając na pytania polskiego Naczelnego Sądu Administracyjnego, orzekł, że „kolejne nowelizacje ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, które doprowadziły do zniesienia skutecznej kontroli sądowej rozstrzygnięć Rady o przedstawieniu prezydentowi wniosków o powołanie kandydatów na sędziów Sądu Najwyższego, mogą naruszać prawo UE”.

TSUE, stwierdził, że jeśli krajowy sąd uzna, że te zmiany naruszają prawo UE, to ma obowiązek odstąpić od zastosowania tych przepisów.

Na skutek orzeczenia unijnego trybunału na początku maja NSA wydał pięć orzeczeń dotyczących skarg na uchwały Krajowej Rady Sądownictwa w nowym składzie ws. nominacji sędziowskich do SN.

NSA stwierdził, że KRS nie jest organem wystarczająco niezależnym, aby wydawać uchwały ws. powołań sędziów do Izby Cywilnej i Izby Karnej SN. Uznał jednak ważność dotychczasowych nominacji sędziowskich.

Wówczas premier Mateusz Morawiecki zwrócił się do TK o zbadanie traktów UE.

W połowie czerwca unijny komisarz do spraw sprawiedliwości Didier Reynders zwrócił się do członków polskiego rządu z prośbą o wycofanie wniosku w sprawie wyższości prawa polskiego nad europejskim. Prośba nie została spełniona.