Ten pakt wstrząsnął Pacyfikiem. Chiny oskrzydlają Australię, zagrażają USA

Chiński rząd ogłosił 19 kwietnia, że podpisał pakt bezpieczeństwa z Wyspami Salomona, wyspiarskim krajem południowo-wschodniej Oceanii. Dokument podpisali szefowie dyplomacji obu państw. Zgodnie z porozumieniem, na Wyspach Salomona zostaną rozmieszczone patrole chińskiej policji i oddziały chińskiej armii, a w portach cumować będą mogły okręty wojenne Państwa Środka. Wyspy Salomona, zamieszkałe przez mniej niż 700 000 osób, to łańcuch setek wysp leżących na wschód od Papui Nowej Gwinei. Stolica państwa, Honiara leży na wyspie Guadalcanal, miejscu zaciętej - i niezwykle ważnej - bitwy pomiędzy wojskami amerykańskimi i japońskimi podczas II wojny światowej.

Oczywiście oficjalnie – cytując Pekin – oba kraje uzgodniły "współpracę w zakresie utrzymania porządku społecznego, ochrony życia i mienia ludzi, pomocy humanitarnej i reagowania na klęski żywiołowe", co ma na celu "promowanie stabilności społecznej i długoterminowej stabilizacji na Wyspach Salomona" i nie jest "wymierzone w żadną stronę trzecią".

Podpisany przez Pekin z Honiarą pakt oznacza, że Chińczycy będą mogli wykorzystywać archipelag dla swych militarnych celów. A ma to duże znaczenie, bo Wyspy Salomona zajmują strategiczne położenie, leżąc ok. 1,7 tys. km od północno-wschodnich wybrzeży Australii. Zawarcie tego paktu ma ogromne znaczenie, bo oznacza początek operacyjnej obecności wojskowej Chin na otwartym Pacyfiku. Władze Wysp Salomona zaprzeczają, że porozumienie umożliwi Chinom utworzenie bazy wojskowej na tym archipelagu.

Minister spraw zagranicznych Australii Marise Payne nazwała zawarcie paktu "głęboko rozczarowującym". Zareagowały też Stany Zjednoczone. Jak poinformował Biały Dom, wysocy rangą urzędnicy USA, w tym koordynator ds. regionu Indo-Pacyfiku Kurt Campbell, odwiedzą w najbliższym czasie Wyspy Salomona. Już wcześniej, chcąc zapobiec ekspansji chińskiej, administracja prezydenta Joe Bidena, ogłosiła plan otwarcia ambasady na Wyspach Salomona (została zamknięta w 1993). Jak widać, nie na wiele się to zdało.

Australia od dawna zapewniała Wyspom Salomona pomoc w zakresie bezpieczeństwa. Ten wyspiarski kraj od dawna zmaga się z niepokojami politycznymi, ostatnio w listopadzie 2021 r., kiedy protestujący zaatakowali Chinatown w Honiarze i próbowali szturmować rezydencję premiera Manasseha Sogavare. Na prośbę rządu kontyngent australijskiej policji pomógł w przywróceniu stabilności. Australia przewodziła również wielostronnej misji z 2003 roku, która miała miejsce po aktach przemocy i zamachu stanu pod koniec lat 90. XX w.

Dawna kolonia brytyjska zmaga się z niepokojami od końca lat 90. XX w., kiedy to napięcia etniczne przerodziły się w przemoc, a w 2000 r. w wyniku zamachu stanu po raz pierwszy do władzy doszedł Sogavare. Swoje oddziały wysłały tam wówczas Australia i Nowa Zelandia. Przywrócono pokój. Sogavare od początku jednak rzucał kłody pod nogi obecności tych krajów i dążył do usunięcia jej z kraju. Gdy w 2019 r. postawił w relacjach zagranicznych na Pekin, sprzeciwiła się temu największa w kraju prowincja Malaita. Również szefowie administracji innych części archipelagu mówią, że nikt z nimi nie konsultował paktu z Chinami.

Ogłaszając podpisanie umowy z Pekinem w parlamencie, Sogavare powiedział: „Pozwólcie mi zapewnić naród, że zawarliśmy porozumienie z Chinami z szeroko otwartymi oczami, kierując się naszymi interesami narodowymi”. Ale to za jego rządów Wyspy Salomona w 2019 roku zerwały stosunki dyplomatyczne z Tajwanem i nawiązały z Pekinem. Australia, Nowa Zelandia i USA mają powody do obaw, że pakt umożliwi Chinom założenie baz wojskowych. Sogavare temu zaprzecza. Jednak pojawiły się doniesienia, że Chiny chcą założyć bazę w prowincji Isabel.