Szanghaj w pięciu smakach

Na pierwszy rzut oka Shanghaj kusi słodyczą metropolii przyszłości. Dumne, snobistyczne miasto, nazywane Nowym Jorkiem wschodu liczy 17 milionów mieszkańców. Wydaje się najmniej chińskie, ogromne, zatłoczone i zupełnie nowe. Gdyby na zachodnim brzegu rzeki Jangcy, zwanym Pudongiem, wyłączyć neony z chińskimi znakami można by odnieść wrażenie, że znajdujemy się na Manhattanie czy w londyńskim City. Podniebne wieżowce zdają się nie mieć końca, a między nimi wciąż wyrastają kolejne. Chluba komunistów, wysoka na 468 metrów Oriental Pearl już dawno przestała górować nad miastem. W tej dusznej, wielkomiejskiej dżungli w ciągu 20 lat wyrosło aż 88 wieżowców. Najciekawszy jest Jin Mao Tower, kształtem przypominający łodygę bambusa. Mimo, że wyglądający, jak otwieracz do butelek, Szanghaj Word Financial Center przewyższa go aż o 72 metry, nie zdołał odebrać mu magii, dzięki której obrotowa restauracja na 88 piętrze stała się najpopularniejszym miejscem, w którym mieszkańcy wyznają sobie miłość. Najstarszy budynek na nowoczesnym Pudongu, wybudowano w latach 80.

Choć Szanghaj nigdy nie dał się wcisnąć w komunistyczny mundurek przewodniczącego Mao, a na pierwszy rzut oka socjalizm obecny jest tylko w czerwonych puszkach na donosy wiszących na każdym domu, tęsknotę za wolnością widać w oczach mieszkańców. Nie jednemu z nich zdarza się uronić słone łzy. Przyznaje to spotkany w księgarni przy Nanjing Lu, 22-letni Emil Wu. Mimo, że studiuje stosunki międzynarodowe, świat zna tylko z książek. Władze nadal niechętnie wydają paszporty, a na zagraniczne podróże mogą pozwolić sobie tylko nieliczni. Nie przeszkadza to jednak w rozkwicie gospodarki. Shanghaj stał się największym centrum odzieżowym.

Na ulicach można kupić wszystko, od sportowych butów z zamontowanymi świecącymi kółkami i chińskiej biżuterii z popularnego, zielonego jadeitu, po podrobione torebki Miu Miu czy Dior. Hale z tanią odzieżą rozmiarami kilkukrotnie przekraczają polskie galerie handlowe, a wiele sklepów zlokalizowanych jest w pobliżu popularnych atrakcji turystycznych, na przykład przy futurystycznym Muzeum Techniki i Nauki. Szanghajczyk nigdy nie powie, że nie ma potrzebnego towaru czy rozmiaru. Jeśli zajdzie potrzeba w ciągu kilku minut odwiedzi kilkanaście sąsiednich sklepów, żeby znaleźć pożądaną przez nas rzecz. Mimo to wymieniając w banku pieniądze nadal trzeba we wniosku zapisać numer każdego wymienianego na juany dolara. 

W Szanghaju wieżowce ciągną się aż po horyzont, bo największa metropolia w Chinach jest gigantem. Co roku zjeżdżają tu tysiące osób, by spełniać swój "chiński sen". Mieszkają w slumsach na obrzeżach miasta i dzielnicach biedy w samym centrum.
Nowoczesne apartamentowce i sztampowe zabytki Szanghaju sąsiadują tu z małymi domkami z blaszanym dachem, zbudowanymi z przypadkowo zbitych desek. W dzień temperatura w środku przekracza 50 stopni Celsjusza, dlatego życie toczy się na zewnątrz. Przed jednym domkiem pani domu smaży sajgonki, przed drugim otworzył się lokalny fryzjer. W powietrzu mieszają się gorzkie opary odchodów, śmieci, smażonego tłuszczu i kadzidełek.

Od kiedy Chiny przeżywają swój cud gospodarczy, mieszkańców Szanghaju wyraźnie podzieliły pieniądze. Ci, którzy dorobili się na eksporcie na zachód, odgrodzili się od reszty wysokimi murami, za które wjeżdża się w asyście strażnika. Jedni jeżdżą dziś najnowszymi modelami rolls&royca, pozostali mieszkają i śpią na rikszach. Na gorzki smak przerażającej biedy w Szanghaju natrafia się znienacka. Zwiedzając piękne Ogrody Juanu i przechadzając się tradycyjnymi uliczkami miasta, szybko gubimy turystyczne centrum, trafiając w zatłoczone uliczki, gdzie na dyktach leżą schorowani żebracy, którzy proszą o każdy grosz. Do nowoczesnych budynków przyklejone są małe domki, bez okien, a na ulicach kwitnie mały handel. Ubrania i pamiątki sprzedają już kilkuletnie dzieci. 

Choć, dla wielu mieszkańców nowoczesny Szanghaj jest jedynym oknem na świat, oni nie boją się celebrować życia. Jedną z ważniejszych jego dyscyplin jest jedzenie. A tu wszystko odbywa się na ulicy. Trudno znaleźć Chińczyka, który zechce nas zaprosić na domową kolację. Za to wielu chętnie zje z nami wspólny posiłek, który przeciętnego Europejczyka przyprawia o kwaśny wyraz twarzy. Restauracje stoją tutaj na ulicy. Dosłownie. Kilka stolików, z niskimi siedzeniami, przypominającymi krzesełka dla dzieci to najpopularniejsze knajpki. Resztki jedzenia rzuca się tu na ulicę, żeby spłynęły razem z monsunowym deszczem.

Jedzenie jest zawsze świeże, bo przyrządzane tylko z żywych produktów. Najpopularniejszy jest drób. Kury trzymane są w niewielkim białych klatkach, poukładanych jedna na drugiej w piramidę. Obok kucharz w białych poplamionym od krwi fartuchu, na oczach klientów zabija kurę, kroi ją tasakiem na drobne kawałki i opieka w dużym woku na gorącym oleju. Taki posiłek wymaga jednak sporej odwagi. Ci, którym jej brakuje trafiają do restauracji, takich jak Di Shui Dong czy Jia Jia Tang Bao w pobliżu Placu Ludowgo. Już od progu kuszą one klientów rybami i owocami morza wystawionymi w ogromnych akwariach. Za szkłem pływają wszystkie dania dostępne w menu. Od małych rybek, po ośmiornice, kraby, homary, krewetki czy węgorze.

Na dworze nigdy nie jest ciemno. Przez wielkie okna wpadają smugi kolorowych świateł z błyszczących neonów. W powietrzu unoszą się opary oleju, wymieszane z ostrymi przyprawami, łagodzone zapachem jaśminu. Na ścianach wiszą chińskie pejzaże, a pomiędzy nimi kolejne akwaria. Shanghajczycy wierzą bowiem, że ryby zapewnią im dobrobyt i sukces w interesie. Do stolika można się dostać omijając obsługę zapraszającą do lokalu, otwierającą drzwi, prowadzącą do sali, wskazującą stolik i odsuwającą krzesła. Kiedy uda nam się już wygodnie usiąść, przy stoliku zjawi się co najmniej dwóch kelnerów rozkładających pałeczki i przystawki, po to by kolejnych dwóch mogło przyjąć zamówienie. 

Kogo nie zniechęci na wstępie nadmierna nadgorliwość obsługi i zostanie, przeżyje niezapomniany wieczór. Bo chińska kuchnia w niczym nie przypomina tej, którą podaje się w polskich restauracjach. Mimo, że na stołach są białe ceraty, wystrój trąci tandetą, a każde danie jest wielką niewiadomą, można tu poczuć prawdziwą chińską atmosferą, zwłaszcza kiedy przy stole siedzi się z tubylcami. W małych białych miseczkach kelner podaje boczek pieczony w ciemnym słodko- ostrym sosie, kawałki kurczaka z orzechami nerkowca i papryczką chili, krewetki w cieście, słodki groszek w sosie sojowym i szanghajski przysmak, czyli sakiewki gotowane na parze z wywarem rosołowy. Na próżno szukać tu talerza z własnym daniem. Chińczycy kochają wspólne posiłki, dosłownie. Każdy z gości próbuje wszystkich potraw, skubiąc pałeczkami, to z jednego, to z innego naczynia.

Siedząc przy obficie nakrytym, okrągłym stole, nie można się obejść bez "gan bei", czyli toastu z wódki ryżowej. Trzeba jednak uważać, żeby nie wypić za dużo, bo Chińczycy z gościnności dbają o to, by kieliszki były zawsze pełne. Miłośnicy chmielu powinni spróbować Tsing Tao- lekkiego piwa o ostrym smaku. A smak trzeba sobie wyostrzyć, by w pełni zobaczyć nocne życie Szanghaju. Najlepiej bawić się w dawnej Koncesji Francuskiej, która stała się dziś rozrywkowym centrum miasta. Można tu znaleźć jazzowe puby, takie jak Cotton Club, które klimatem przypominają lata 30-te, kiedy Szanghaj był stolicą rozwiązłości. W Shangaju można się przekonać, co to znaczy ostra zabawa, ponieważ to tu jest królestwo nocnego życia w Chinach.

Zabawa zaczyna się w gorącym Zapatas, to ulubione miejsce obcokrajowców mieszkających w Szanghaju, co nie oznacza, że nie bawią się tu Chińczycy. Wręcz przeciwnie Shanghajczycy, a zwłaszcza płeć piękna przychodzą tu nader często, by zawierać międzynarodowe znajomości. Po kilku drinkach, co ciekawe na bazie polskiej wódki, bo jedną z najlepszych i najdroższych wódek podawanych w shanghajskich klubach jest Wyborowa, zaczynają się tańce na stole. Najlepiej służy do tego lada, na której obok Chinek, prężą się Niemki, Szwedki i Francuski. Z głośnego i szalonego Zapatas można się przenieść na Maoming Nan Lu, gdzie zlokalizowane są najsłynniejsze kluby i imprezy. Kolejnym przystankiem jest Babylon, jedyny klub z ogrodem na dachu, gdzie drinki pije się w długich chemicznych probówkach. Koncesja Francuska w Szanghaju to jedno z niewielu miejsc na świecie, gdzie jednego wieczoru można posłuchać na żywo dobrego jazzu, wybrać się na koncert kubańskiej salsy, odwiedzić najmodniejsze kluby house and chill-out, a na koniec pić drinki na dachu.

Po kilku dniach w Szanghaju każdemu turyście zaszumi w głowie. I nic dziwnego. To miasto zostawia w pamięci taką mieszankę smaków i zapachów, jakiej próżno byłoby szukać nawet w chińskiej książce kucharskiej.