Pierwsze strzały na placu Napoleona (dziś plac Powstańców Warszawy) słychać było 1 sierpnia 1944 roku o 16:07, czyli sporo przed Godziną „W”. Furgonetkę niemieckich żandarmów ostrzelała grupa dowodzona przez rotmistrza Henryka Roycewicza-Leliwę, dowódcę batalionu „Kiliński”. Następnie powstańcy skierowali się w stronę Prudentialu, najwyższego wieżowca ówczesnej Warszawy, ponieważ z góry nazistowscy żołnierze ostrzeliwali plac. Szukając Niemców, natknęli się na parę z Włoch, która zamieszkiwała w jednym z apartamentów ekskluzywnego jak na tamte czasy budynku. Żeby nie zostać zastrzeleni wyciągnęli oni włoską flagę. Powstańcy oderwali z niej zielony fragment i zaczepili na szczycie już jako polską, biało-czerwoną. Później zamienili ją na bardziej okazałą.
Zobacz też:
- Na szczycie Prudentialu padały komendy: „na ramię broń”, „prezentuj broń”, „w dwuszeregu zbiórka”, na dole słychać było śpiew „Warszawianki”. I tak właśnie między godz. 16 a 17, 1 sierpnia 1944 roku wyglądała sytuacja w Warszawie, na placu Napoleona - tłumaczy dr Szymon Niedziela z Muzeum Powstania Warszawskiego.
Zdobycie Prudentialu było niezwykle ważne. Powstańcy ze szczytu mieli widok na sporą część Śródmieścia Warszawy. Ustanowiono tam punkt obserwacyjny AK. Sam budynek - niezwykle nowoczesny jak na tamte lata - przetrwał uderzenie aż tysiąca pocisków. Największy z nich kalibru 600 mm (z samobieżnego moździerza typu Karl-Gerät) o masie dwóch ton trafił w budynek 28 sierpnia 1944. Prudential lekko odchylił się od pionu, ale przetrwał. Tak samo jak flaga biało-czerwona, która wisiała na szczycie aż do kapitulacji powstania - 3 października.
Śladami Powstania '44
Powstanie Warszawskie wybuchło 1 sierpnia 1944 roku. Była to największa akcja Armii Krajowej. Wzięło w niej udział 50 tysięcy żołnierzy. Walczyli, by - według planu AK - odbić stolicę z rąk nazistów przed najazdem sowietów. Niestety, powstanie zakończyło się niepowodzeniem. Żołnierze przez 63 dni dzielnie stawiali opór okupantowi. Skapitulowali 2 października. Niemcy - w odwecie za zryw niepodległościowy - wymordowali dziesiątki tysięcy cywilów, mieszkańców Warszawy. Rozpoczęli też niszczenie miasta. Wysadzono m.in. Muranów, Zamek Królewski i Pałac Saski. Dziś powstanie to symbol, który jest rozpoznawalny nie tylko w Warszawie, ale także w całej Polsce, a nawet za jej granicami.
Zobacz też:
Śladami Powstania '44, to cykl siedmiu filmów wideo, który dziennikarze warszawa.naszemiasto.pl przygotowują razem z ekspertami z Muzeum Powstania Warszawskiego. Zajmujemy się miejscami, które stały się symbolami niepodległościowego zrywu - jak np. Prudential, przed którym oddano jedne z pierwszych strzałów, jeszcze przed Godziną "W". Przypominamy także nieco zapomniany miejsca starć - jak stadion Polonii - z tragiczną historią w tle. Pierwszy film publikujemy 1 sierpnia. Kolejne będziemy dodawać w następne dni, równo o godzinie 17.
Partnerem merytorycznym projektu jest Muzeum Powstania Warszawskiego. 
Uwaga na Instagram - nowe oszustwo
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
