Sędzia: Działania polityków to próba przewrotu ustrojowego bez użycia broni

Małgorzata Gersdorf jest pierwszym prezesem Sądu Najwyższego?

Bartłomiej Przymusiński: Oczywiście, że jest. Nadal jest powołana na 6-letnią kadencję i żadne inne akty nie mogą tego zmienić.

A czy w najbliższej przyszłości jeszcze pozostanie prezesem?

Zgodnie z prawem i konstytucją – tak.

Ewentualne pismo Andrzeja Dudy, związane z wygaszeniem jej kadencji, miałoby jakąkolwiek moc prawną?

Równie dobrze prezydent mógłby wygasić kadencję Donalda Trumpa. Takie pismo miałoby taką samą wagę, czyli żadną.

Co w przypadku, jeśli prezes Gersdorf zostanie przeniesiona w stan spoczynku? Powinna normalnie pojawić się w pracy?

Ma taki obowiązek, który wynika ze złożonego przez nią ślubowania, że będzie pełniła swój urząd zgodnie z konstytucją. To nie jest kwestia jej zachcianki, ale obowiązku, który musi realizować jako pierwszy prezes Sądu Najwyższego.

Czyli uchwała Zgromadzenia Ogólnego sędziów Sądu Najwyższego, przedłużająca kadencję prezes Gersdorf do 2020 roku, wciąż obowiązuje?

Oczywiście, że tak. Ona po prostu stwierdza istniejący stan.

Prezes Gersdorf mówiła o tym, że działania ze strony PiS to „brutalne przerwanie” jej kadencji. Zgadza się Pan z tymi słowami?

Jak najbardziej, bo działania polityków to próba przewrotu ustrojowego ze strony polityków przy użyciu ustaw zamiast broni.

Prawie rok temu rozpoczęły się zmiany sądownictwa. Uchwalano ustawy o sądach powszechnych, Krajowej Radzie Sądownictwa oraz Sądzie Najwyższym. Co się zmieniło po wejściu w życie nowych przepisów?

Jeśli spojrzymy na sądy powszechnej, to mamy stworzoną kastę osób, które dzielą się stołkami, przydzielają sobie miejsca, a za tym idą konkretne pieniądze. Przecież sędziowie dostali nagrody powyżej średniej. Do tego są osoby, które łączą funkcję sędziów z funkcją komisarzy wyborczych czy w KRS. Teraz powstaje układ i kasta, która się odseparowuje od społeczeństwa.

Jednak politycy PiS od początku mówili, że chcą doprowadzić do likwidacji dotychczasowej kasty sędziowskiej.

To jest cały paradoks tej sytuacji. Co innego jest na sztandarach, a co innego w praktyce.

A jeśli spojrzymy na KRS?

Prezes Gersdorf powiedziała, że miała nadzieję, iż będą tam osoby, które mają własne zdanie, ale już po kilku posiedzeniach widać, że głosują tak, jak chcą tego politycy.

Co w najbliższym czasie czeka w takim razie Sąd Najwyższy?

Jeśli odpuścimy i społeczeństwo zezwoli na to, co robi PiS nie wyrażając niezadowolenia, to będzie to samo, co było z Trybunałem Konstytucyjnym i KRS. Sąd Najwyższy zostanie obsadzony przez ludzi podległych politykom. To wszystko będzie niby wyglądało w porządku, do czasu aż ktoś z nas sam nie będzie miał sprawy w sądzie przeciwko jakiemuś politykowi lub jego znajomemu. Wówczas okaże się, że w majestacie państwa, niby, prawa, w praktyce nic nie można zrobić.

Sąd Najwyższy aktualnie pozostaje ostatnim bastionem sądownictwa?

Z pewnością jest gwarantem niezależności sądów, bo Sąd Najwyższy kontroluje orzecznictwo sądów.

Jak Pan ocenia przepis mówiący o przeniesieniu w stan spoczynku sędziów powyżej 65. roku życia?

Ten przepis jest niezgodny z konstytucją, bo ona mówi o tym, że sędziowie są nieusuwalni. Co prawda inny przepis konstytucji mówi o tym, że wiek przejścia sędziów w stan spoczynku określa ustawa, ale to oznacza, że obniżając ten wiek, trzeba kierować się zasadą nieusuwalności. To znaczy, że można obniżyć ten wiek, ale w stosunku do sędziów, którzy dopiero będą obejmowali stanowisko.

A jak Pan odnosi się do przepisu pozwalającego sędziom złożyć wniosek do prezydenta o nieprzenoszenie ich w stan spoczynku?

To była sztuczka polegająca na tym, by sędziowie zrobili coś, co mogłoby świadczyć o tym, że uznają konstytucyjność tej ustawy. Jestem pełen szacunku dla sędziów, którzy nie złożyli takiego wniosku i oświadczyli, że będą pełnili swój urząd, bo nie można ich odwołać.

Komisja Europejska ogłosiła już, że wszczyna postępowanie wobec Polski. W grę wchodzi nawet zaskarżenie ustawy o SN do Trybunału Sprawiedliwości. Co to w praktyce dla nas oznacza?

To jest właśnie przesuwanie nas do państw klasy „B” lub „C” i powolne wypisywanie się z państw Unii Europejskiej na nasze własne życzenie. Jeśli kilkanaście lat temu w referendum zagłosowaliśmy za przystąpieniem do Unii, to znaczy, że chcemy przestrzegać wspólnych wartości. A skierowanie skargi do Trybunału Sprawiedliwości oznaczałoby, że Komisja Europejska uważałaby, że nie przestrzegamy tych wartości. Jednak geopolityka nie znosi próżni. A w przypadku Polski oznaczałoby to chyba jedynie wchodzenie we wpływy państw na wschód od nas.

Komisja Europejska może realnie zatrzymać zmiany w Sądzie Najwyższym?

Komisja nie będzie w stanie nic zrobić, jeśli te zmiany będą spotykały się z przyzwoleniem lub milczeniem ze strony Polaków. Wszyscy powinni sobie uświadomić, że to od ich własnej postawy, tego czy będą pojawiali się na protestach, zależy czy politycy się z nich wycofają.