Rząd chce tworzyć nową szkołę wyższą. Oddział filozoficzno-teologiczny w Krakowie

OPRAC.:
Piotr Ogórek
Piotr Ogórek
Minister edukacji Przemysław Czarnek firmuje projekt ustawy o Narodowym Programie Kopernikańskim. Zaprzecza, że zakłada on likwidację PAN
Minister edukacji Przemysław Czarnek firmuje projekt ustawy o Narodowym Programie Kopernikańskim. Zaprzecza, że zakłada on likwidację PAN Fot. Lukasz Kaczanowski/Polska Press
W Ministerstwie Edukacji i Nauki powstał projekt powołania Międzynarodowej Akademii Kopernikańskiej (MAK) wraz ze Szkołą Główną Mikołaja Kopernika. Ta ma się składać z sześciu kolegiów. W Krakowie powstać ma Kolegium Filozofii i Teologii. Powołanie MAK budzi wątpliwości części środowiska naukowego w Polsce, bo rodzi obawy, że oznacza likwidację Polskiej Akademii Nauk lub odcięcie tej instytucji od rządowego finansowania. Likwidację PAN wykluczył jednak minister Przemysław Czarnek.

FLESZ - Naszą ulubioną szczepionką jest...

Projekt ustawy o Narodowym Programie Kopernikańskim (NPK) przygotował resort kierowany przez Przemysława Czarnka. Jego głównym punktem jest powołanie nowej państwowej instytucji naukowej - Międzynarodowej Akademii Kopernikańskiej.

Główne założenia MAK to rozwój, promocja, integracja i upowszechnianie nauki oraz rozwój edukacji, wzbogacania oraz promocji kultury narodowej. NPK zakłada z kolei przyznawanie Nagród Kopernikańskich (pierwsze już w 2022 roku), nadzorowanie i wspieranie Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika (powołana ma zostać 1 października 2021, a działalność dydaktyczną rozpocząć już rok później - red.), wspieranie rozwoju młodych naukowców poprzez program Stypendiów Kopernikańskich, wspieranie badań naukowych poprzez Centrum Badawcze Mikołaja Kopernika oraz Granty Mikołaja Kopernika, realizację Programu Ambasadorów Międzynarodowej Akademii Kopernikańskiej i współpracę z Polskim Instytutem Naukowo-Kulturalnym.

Nowa szkoła wyższa z oddziałem w Krakowie

Szkoła Główna Mikołaja Kopernika, z siedzibą w Warszawie, miałaby zacząć działać już od roku akademickiej 2022/2023. Ma być podzielona na sześć kolegiów:

  • Kolegium Astronomii i Nauk Przyrodniczych w Toruniu,
  • Kolegium Nauk Medycznych w Olsztynie,
  • Kolegium Nauk Ekonomicznych i Zarządzania w Poznaniu,
  • Kolegium Filozofii i Teologii w Krakowie,
  • Kolegium Nauk Prawnych w Lublinie,
  • Krajowa Szkoła Administracji Publicznej im. Lecha Kaczyńskiego.

O projekcie środowisko naukowe nie chce się oficjalnie na razie wypowiadać. Pytamy na krakowskich uczelniach, czy ma sens powoływanie dodatkowej szkoły wyższej z zakresu filozofii i teologii, skoro w stolicy Małopolski mamy już prężne ośrodki zajmujące się tymi dziedzinami (m.in. Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Papieski Jana Pawła II).

- To niezwykle trudna sytuacja dla wszystkich, bo zakłada finansowanie NPK z tego samego budżetu co PAN. Wszystko, co powiemy o tym projekcie, będzie odebrane źle. Rektorzy być może zabiorą głos, ale bardziej jako gremium, a nie personalnie – mówi nam anonimowo przedstawiciel jednej z krakowskich uczelni wyższych.

Gdzie miałoby powstać krakowskie Kolegium Filozofii i Teologii, na jakich zasadach funkcjonować oraz jakie będą koszty jego powołania i działania, na razie nie wiadomo. Projekt ustawy mówi, że minister nauki i szkolnictwa wyższego określi ustrój i organizację nowej szkoły wyższej i jej kolegiów.

- Czekamy na oficjalną odpowiedź ministerstwa. Na pewno będzie komunikat i oficjalny komentarz. Aktualnie jesteśmy w trakcie wewnętrznych rozmów - mówi nam dr Piotr Karwowski, rzecznik PAN, poproszony o komentarz ws. NPK. Swoje stanowisko odnośnie ministerialnych planów ma też przygotować Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP).

Po co powoływać Akademię Kopernikańską? "Sensu nie widać"

Przedstawiciele Konferencji mają nieco więcej do powiedzenia o całym pomyśle. - Dokument, który pojawił się w przestrzeni publicznej, powiązany jest zapewne z jakimiś instancjami ustalającymi prawo. Zapytaliśmy jako Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich Panów ministrów, Przemysława Czarnka i Włodzimierza Bernackiego, czy to jest projekt ministerialny i jaki jest stosunek ministerstwa do niego, czekamy na odpowiedź - mówi nam rzecznik KRASP, prof. dr hab. Wiesław Banyś.

- Gdyby się natomiast odnosić do tego projektu, to jego wada podstawowa jest taka, że nie był w ogóle konsultowany ze środowiskiem akademickim, nie dokonano nowej analizy, co w systemie polskiego szkolnictwa wyższego i nauki już mamy i jak funkcjonuje, taka analiza była zresztą niedawno robiona w czasie dyskusji i wprowadzaniu Ustawy 2.0, a proponuje się przekazanie dodatkowych środków, o wysokości i źródle których nie ma informacji, nowej instytucji naukowej – dodaje prof. Banyś.

Na nasze pytanie, czy jest sens tworzenia w Krakowie nowego ośrodka filozofii i teologii, prof. Banyś odpowiada, że to jest pytanie w ogóle o sens powstawania tak wielkiej, nowej instytucji.

- Tego sensu nie widać. Mamy bowiem w tym projekcie powielanie zadań nie tylko uczelni, PAN, PAU, ale także instytucji przyznających granty, np. Narodowego Centrum Nauki czy Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej. Ktoś, kto przygotował ten projekt, nie przygotował odpowiedniej analizy. Mamy tu bowiem propozycję stworzenia kolejnej instytucji naukowej, której finansowanie odbywać się będzie kosztem zmniejszenia finansowania już istniejących instytucji, a te ich bardzo potrzebują, bo o ich niedofinansowaniu już wielokrotnie mówiliśmy. Pytanie oczywiste jest zatem skąd na to wziąć pieniądze i po co powoływać coś, co dubluje funkcje już istniejących ośrodków naukowych – mówi prof. Wiesław Banyś.

PAN do likwidacji? Obawy świata nauki, minister zaprzecza

O koncepcji NPK szeroko rozpisywał się portal oko.press. Przytacza on m.in. list prezesa PAN prof. Jerzego Duszyńskiego, gdzie pisze o "groźbie, która, w mojej opinii, zawisła nad naszym środowiskiem".

- W planowanej akademii kopernikańskiej wszystko ma zależeć od polityków. Politycy wyznaczą skład akademii, zatwierdzą plany badawcze, wyznaczą dyrektorów jednostek prowadzących badania czy kształcenie. Możemy zrobić wszystko to, co stawiane jest jako cel Międzynarodowej Akademii Kopernikańskiej, ale szybciej i pewniej. Poproszę tylko o fundusze. I o wolność - mówił z kolei prof. Duszyński w rozmowie z "Rzeczpospolitą".

Według oko.press preambuła ustawy o NPK wskazuje na likwidację PAN. Dalej portal podkreśla, że nowa instytucja naukowa pozbawiona byłaby autonomii i będzie zależna od polityków. Członków MAK powołuje prezydent Polski (pierwszych ma jednak powołać premier na wniosek ministra nauki), a nadzór nad instytucją ma sprawować szef rządu. To także premier ma powołać Sekretarza Generalnego Akademii na siedmioletnią kadencję.

Kwestię ewentualnej likwidacji PAN uciął minister Czarnek w porannej rozmowie w RMF FM we wtorek 13 kwietnia. - Projekt (ustawy – red.) dotyczący Narodowej Akademii Kopernikańskiej, jak i projekt dotyczący reformy PAN są analizowane w naszym ministerstwie. Będą gotowe na jesieni tego roku. Pan prezes (PAN – red.) nie jest od tego, by rozsiewać plotki o likwidacji PAN-u, tylko od tego, by zarządzać (…) Nie wierzę w to, co mówi pan prezes, że chcę zlikwidować Polską Akademię Nauk, chyba że on sam (tego chce - red.). To jest powód, dla którego utrata zaufania jest oczywista (do prezesa PAN – red.) - powiedział w radiu minister Czarnek.

Szef MEiN zapowiedział, że projekt o NPK będzie poddany konsultacjom ze światem akademickim i ma być gotowy jesienią.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na i.pl Portal i.pl