Rozpoczyna się Rok Marka Edelmana w Łodzi i Polsce

W tym roku mija setna rocznica urodzin oraz dziesiąta śmierci postaci wybitnej i łodzianina, jakich wciąż za mało - Marka Edelmana. Z tej okazji łódzkie Centrum Dialogu im. Marka Edelmana planuje całoroczny cykl różnorodnych wydarzeń poświęconych tej niezapomnianej osobistości.

- Chcemy oczywiście Marka Edelmana wspominać, przypominać jego dokonania, ale przede wszystkim rozmawiać o Edelmanie, inspirować się jego słowami, które mogą być życiowym drogowskazem - podkreśla Joanna Podolska, dyrektor Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. - Będziemy prezentować to, co nam pozostawił i co jest ważne dziś.

Przyjmuje się, że Marek Edelman urodził się 1 stycznia 1919 roku w Homlu na Białorusi. W czasie II wojny światowej należał do Powszechnego Żydowskiego Związku Robotniczego (Bund), w roku 1942 był zaś wśród założycieli Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) w getcie w Warszawie. Po śmierci Mordechaja Anielewicza został dowódcą powstania w getcie. Półtora roku później walczył na barykadach powstania warszawskiego. Po wojnie zamieszkał w Łodzi. Ukończył medycynę. Został lekarzem, kardiologiem, w szpitalu im. Pirogowa. W okresie PRL współpracował z opozycją. W 1976 roku był jednym z sygnatariuszy skierowanego do władz Listu 101 przeciwko zmianom w konstytucji. W 1983 roku odmówił władzom PRL udziału w Honorowym Komitecie Obchodów 40-lecia Powstania w Getcie, natomiast SB uniemożliwiła mu udział w obchodach niezależnych.

Pomagał prześladowanym, podpisywał protesty przeciwko bezprawiu. Wielokrotnie podkreślał, że obowiązkiem każdego człowieka jest udzielanie pomocy słabszym i zagrożonym. Twierdził, że nie wolno nie reagować na zło. Zaangażował się w sprawy Bośni, potem Kosowa. Pomagał zarówno czynem - choćby jadąc z konwojem do Sarajewa - jak słowem. Jego apel skierowany do przywódców NATO w kwietniu roku 1999 opublikowały najpoważniejsze dzienniki. Kawaler Orderu Orła Białego. Zmarł w październiku 2009 roku.

Rok Marka Edelmana rozpocznie się od świętowania setnej rocznicy urodzin Patrona Roku 2019. Spotkanie - pod hasłem „Najważniejsze jest życie” - odbędzie się w piątek, 4 stycznia, od godz. 18 w Centrum Dialogu (ul. Wojska Polskiego 83). W programie m.in. „The best of...” - fragmenty wywiadów z bohaterem wieczoru wraz z komentarzami Witolda Beresia i Krzysztofa Burnetki, autorami książki i filmu „Edelman. Życie po prostu”. Spotkanie z Janiną Ochojską, a także wspomnienia innych przyjaciół oraz współpracowników Marka Edelmana, m.in. lekarzy i pielęgniarek ze szpitala im. Pirogowa, dziennikarzy i polityków. Nie zabraknie symbolicznego urodzinowego tortu i koncertu Cello Chargers.

Kwietniowym wydarzeniom przewodzić będą słowa: „Najważniejsza jest wolność”. Na 2 kwietnia zaplanowano premierę spektaklu „Światy Marka Edelmana”, w ramach festiwalu Dotknij Teatru. Na 17 kwietnia przewidziano otwarcie wystawy „Marek Edelman. Człowiek” oraz spektakl „Światy Marka Edelmana”. Tego samego dnia odbędzie się premiera komiksu „Edelman”, którego autorami są: Michał Arkusiński (rysownik), Maciej Cholewiński i Piotr Jasiński (scenariusz). A 19 kwietnia odbędą się uroczystości rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim, w tym uroczystości na cmentarzu żydowskim w Warszawie.

W maju zaś - któremu patronować będzie hasło „Najważniejsza jest miłość” - odbędą się prapremiera filmu „I była miłość w getcie” (tytuł roboczy) w reżyserii Jolanty Dylewskiej oraz spotkanie z realizatorami i producentami filmu, a także spotkanie kameralne z lekarzami i pacjentami Marka Edelmana. I w końcu w października, ze słowami „Najważniejsza jest pamięć”, przywołana zostanie 10. rocznica śmierci Marka Edelmana. Z tej okazji odbędzie się dyskusja „Dlaczego nam dziś brakuje Marka Edelmana?”.

Obchodom Roku towarzyszyć będzie całoroczna oferta edukacyjna inspirowana biografią i przesłaniem Marka Edelmana. Zajęcia prowadzą specjaliści ds. edukacji Centrum Dialogu. Pierwsza lekcja dla uczniów jednego z łódzkich liceów odbędzie się już 4 stycznia od godz. 11 w Centrum Dialogu.