Rosja pokochała Rzeszów. To nic, że trochę przez pomyłkę...

W wyniku tragifarsy pomyłek Rosja pokochała Rzeszów i rozpływa się w zachwytach nad Miastem Innowacji. Bo - jak wydaje się Rosjanom - Rzeszów nie jest na tyle innowacyjny, żeby burzyć pomniki ku czci wyzwolicieli, jak czyni to reszta Polski i broni swojego pomnika Wdzięczności Armii Czerwonej. Toteż wdzięczni są rzeszowianom za tę pamięć historyczną i wyrażają to w mejlach, przez Twittera, Facebooka i telewizyjną tubę Kremla. W której rzeczniczka Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rosji omal nie popłakała się ze wzruszenia i wdzięczności dla rzeszowian.

A zaczęło się od dwóch zdań rzecznika prezydenta miasta.

Temat wraca w dyskusji publicznej w cyklu dwu - trzyletnim: czy pomnik Czynu Rewolucyjnego, zwany przez miejscowych pieszczotliwie „C…ą”, ma prawo stać, czy prawa nie ma. Na przełomie 2015 i 2016 roku dyskurs publiczny został wzmocniony zapowiedziami Instytutu Pamięci Narodowej, że ten będzie dążył do likwidacji w przestrzeni publicznej wszelkich obiektów sławiących słusznie miniony ustrój i przyjaźń polsko-radziecką. Mocny głos w dyskusji dał Włodzimierz Nowak, koordynator rzeszowskiego oddziału Europejskiego Centrum Ścigania Zbrodniarzy Komunistycznych i Faszystowskich, składając w radzie miejskiej wniosek o wyburzenie pomnika na pl. Ofiar Getta. O reliktach hołubiących niesławną przeszłość dyskutował cały kraj, a służby dyplomatyczne Rosji skarżyły się na Polskę instytucjom międzynarodowym.

I w tym momencie, zapytany przez dziennikarza rzecznik prezydenta Rzeszowa, Maciej Chłodnicki, rzucił trzy zdania, od których w Rosji popłynęły łzy wdzięczności.

- Powiedziałem, że pomników nie powinno się u nas burzyć, bo są to elementy naszej historii - przytacza Chłodnicki. - Nawet jeśli zburzymy pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej, nie zmieni to faktu, że armia radziecka nas wyzwoliła. I że pomniki powinny służyć nauce historii dla dzieci i młodzieży.

Słowa poszły w świat i od tego momentu Rzeszów zaczęła zalewać fala rosyjskiej wdzięczności, jak w 1944 roku zalała go fala rosyjskich wyzwolicieli.

Zaczął Kaliningrad. Tutejszy dziennikarz, Andriej Wypołzow, zaapelował do rodaków: „Drodzy przyjaciele! Proponuję okazać solidarność i wesprzeć w sieciach społecznościowych władze polskiego miasta Rzeszów, które nie zgodziły się na demontaż pomnika Wdzięczności Armii Czerwonej. Zróbcie dobry uczynek i napiszcie na kartce papieru „Dziękujemy Rzeszowowi za pamięć”, sfotografujcie się z nią i opublikujcie na swoim profilu, odsyłając do strony oficjalnej grupy Rzeszowa na Facebooku”.

W ciągu doby 20 Rosjan wyraziło wdzięczność na „oficjalnej stronie grupy Rzeszowa”, potem szybko zaroiło się od fotografii postaci trzymających kartki z napisami. Po dwóch dobach było ponad 100 wpisów. Szczytowa fala lajków przyszła z chwilą, kiedy o akcji poinformował rosyjski portal Sputnik.ru. A za Sputnikiem informację powtórzyła rządowa telewizja Rossija 24. Najlepsza na świecie rosyjska szkoła dyplomacji nie mogła przepuścić takiej okazji: rząd w Polsce jest antyrosyjski, ale „na dole” Polakom Rosjanie są bliscy. Komunikat Rossija 24 brzmiał tak: „Rzeszów to wyrazisty przykład tego, że mieszkańcy rozumieją, że władze centralne zmieniają się, a oni mogą długo wstydzić się za burzenie tych pomników. Prawie 80-90 procent badanych jest przeciwko likwidacji pomników i zapewniam was, że w innych miejscach myślą podobnie jak w Rzeszowie”.

Skąd Rosjanie wzięli te 80 - 90 procent poparcia przeciwko likwidacji pomników? Ano w Rzeszowie ktoś kiedys faktycznie prowadził sondaż, czy burzyć pomnik. Wyniki rzeczywiście były na „nie”, ale sondaż dotyczył pomnika Czynu Rewolucyjnego, a nie pomnika Wdzięczności Armii Czerwonej. A rosyjska telewizja grzmiała: nawet Polonia jest przeciwko rządowi swojego macierzystego kraju, czego przykładem jest Polskie Centrum Kultury w Kaliningradzie, a to popiera akcję sprzeciwu przeciwko burzeniu pomników w Polsce. Nie dodano, że Polskie Centrum Kultury wprawdzie zostało założone przez Polaka, ale jest wybitnie prorosyjskie.

Słowa rzecznika prezydenta Rzeszowa zaczęły żyć własnym życiem. Do fejsbukowej akcji wdzięczności przyłączyli się: mer Kaliningradu Aleksander Jaroszuk, mer Moskwy Siergiej Sobianin, nawet pełniący obowiązki prezydenta Republiki Komi Siergiej Gaplikow.

Im szerszy krąg akcja zataczała, tym bardziej zahaczała o tragifarsę. W opinii Rosjan już nie tylko 80 - 90 procent rzeszowian zasługiwało na wdzięczność, ale także władze miasta, które sprzeciwiły się burzeniu pomników. Na nic były tłumaczenia, że rzeszowianie bronią „Ci…y Kruczkowej”, a nie pomnika na placu Ofiar Getta, że „Kruczkowej” i tak nie mogą tknąć, bo stoi na terenie prywatnym ojców bernardynów. Przewodniczący rady miejskiej Andrzej Dec próbował tłumaczyć, że jeśli chodzi o pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej, to rada nie podjęła jeszcze decyzji, więc trudno mówić o sprzeciwie wobec pomysłu burzenia. Głos przewodniczącego znikł wobec chóru wdzięczności Rosjan dla Rzeszowa, a że w Rosji nic nie dzieje się wbrew woli władzy, toteż i prezydentowi Ferencowi przypisywano osobisty sprzeciw wobec wyburzania pomnika. Rosyjski MSZ zwołał nawet specjalną konferencję prasową, w kremlowskiej telewizji rzeczniczka ministerstwa Maria Zacharowa była bliska szlochu, kiedy mówiła: - Wielkie podziękowania dla tych polskich obywateli, że otaczają troską naszych żołnierzy. Szczerze, szczerze wam dziękuję.

I dodała, że „Polacy piszą do nas słowa nie tylko wsparcia, oni przepraszają za oficjalne stanowisko Warszawy w tej sprawie. I przesyłają nawet zdjęcia tego, jak sami biorą udział w odbudowywaniu tych pomników […], które zostały zburzone albo zostały zdewastowane przez wandali”. A żądne burzenia władze centralne rzeczniczka oskarżyła o „działania graniczące z barbarzyństwem”.

Wyrazów wdzięczności dla rzeszowian i władz miasta ciągle przybywa.

„Oni nie zlikwidowali pomników rosyjskich żołnierzy? Wagon wódki dla nich” - chwali Vladimir Z. „Z zakąską, bo to tam normalne” - dodaje.

Najwięcej jest fotografii postaci i kartek z napisem: „Dziękujemy Rzeszów za pamięć”. Z Kaliningradu, Saratowa, Omska, Władywostoku, z Kirowowa, nawet z Tatarstanu.

Podziękowania przychodzą też na skrzynkę mejlową Urzędu Miasta w Rzeszowie. Aleksiej Zinowiew pisze, że jego ojciec uczestniczył w wyzwalaniu Rzeszowa. „Dla nas to miasto stało się jak własne, bo ojciec przelał swą krew dla niego. Wyrażamy głęboką wdzięczność za to, że nie posłuchaliście polityków i nie chcecie burzyć pomników ludzi, którzy oddali swoje życie za wyzwolenie waszego miasta i całej Polski od nazistów”.

Ewa Leliwa pisze, że jej dziadek był czołgistą w radzieckiej armii we Lwowie. I kiedy faszyści na nich napadli, dziadek umarł z głodu w obozie jenieckim. Ewa też jest wdzięczna rzeszowianom za pamięć, choć nie wspomina, co dziadek - czołgista radziecki robił we Lwowie, kiedy napadli go faszyści. O pakcie Ribbentrop - Mołotow i zajęciu Lwowa przez czerwonoarmiejców też nie wspomina.

„Dziękuję za pamięć! Brat mojej babci zginął w Polsce. Polacy i rosyjskim (pis. oryg.) - Słowianie” - pisze do władz Rzeszowa Rusłan Biriukow z Tuły. Po polsku pisze, więc nieco nieporadnie. Napisała i Wiera z Petersburga, przyszły podziękowania z Białorusi, Michaił Wieriemienko, emerytowany architekt z Moskwy błogosławi samego Tadeusza Ferenca, wyraża wdzięczność i miłość międzysłowiańską i zaprasza do Moskwy, niech Ferenc pozna smak rosyjskiej wdzięczności. Nawet Syberia usłyszała o Rzeszowie: „Dzień dobry, panie Ferenc. Nazywam się Igor, piszę do Was z Irkucka z Rosji, czytałem opinię o odmowie mieszkańców i City Hall Rzeszów demontażu pomnika żołnierzy Armii Czerwonej. Chcę ci powiedzieć osobiście i dla mieszkańców twojego miasta prosta ludzka DZIĘKUJEMY! DZIĘKUJEMY naszych dziadów i ode mnie. Kłaniasz Rzeszowie. Przepraszam za mój polski”.

- W urzędzie rozdzwoniły się telefony - opowiada Chłodnicki. - Russia Today i inne rosyjskie media przysyłają pytania. Nawet takie: „Polskie Ministerstwo Obrony Narodowej ogłosiło wzmocnienie polskich sił zbrojnych w najbliższym czasie. Szczególną uwagę przykłada się do granicy wschodniej. W najbliższych miesiącach będą tam trzy brygady obrony terytorialnej. Jedna w Rzeszowie. Jak odnoszą się do tego władze miasta?” No, przecież nie będę komentował decyzji MON-u. Decyzji NATO też nie będę komentował.

W połowie maja do Miasta Innowacji wybiera się rosyjska TV Center. Będzie przygotowywać „półgodzinny dokument TV o niszczeniu pomników w krajach dawnego Bloku Wschodniego, upamiętniających sowieckich żołnierzy - wyzwolicieli II wojny światowej. Emisja - 30 maja 2016” - zawiadamia rzeszowski ratusz Daria Kreczetowa z TV Center.

- Staram się rosyjskim mediom tłumaczyć, jak jest naprawdę - mówi Maciej Chłodnicki. - Bo Rosjanie nie odróżniają tych dwóch naszych pomników, przekonani są, że chodzi o jeden i ten sam. Próbuję tłumaczyć, jakie są prawne warunki likwidacji pomników.

Na pytanie, czy władze Rzeszowa są zaskoczone nagłą skalą popularności miasta, Maciej Chłodnicki odpowiada: - Zszokowani może nie jesteśmy, ale zdziwieni na pewno. Trochę nas to przerosło. I nie wiadomo, jak to się skończy, bo informacja żyje już własnym, niekontrolowanym życiem.

Władze miasta niespecjalnie przejmują się opinią Adama Słomki, który kieruje działalnością Europejskiego Centrum Ścigania Zbrodni Faszystowskich i Komunistycznych.

- Uważam, że z urzędu prokuratura powinna zająć się władzami Rzeszowa, które przez swoją nieodpowiedzialność doprowadziły do powstania istotnej szkody dla polskich interesów - grzmi Słomka. - A przy tym postkomunistyczny prezydent Ferenc - ustami swojego rzecznika Macieja Chłodnickiego - deprecjonuje i relatywizuje fakty historyczne.

Nie przyjęła się propozycja Słomki, by na internetową akcję rosyjskiej wdzięczności dla Rzeszowa odpowiedzieć kontrakcją. A władze Rzeszowa nie przejęły się czarnym piarem, bardziej zajmuje je pomysł: jak niespodziewaną popularność w Rosji wykorzystać dla własnych korzyści.

- I wcale bym się nie zdziwił, gdyby rzeszowscy przedsiębiorcy już szukali miejsca na rynku rosyjskim - mówi Chłodnicki. - Może udałoby się nawiązać relacje kulturalne, a przede wszystkim gospodarcze. Konkretnej strategii jeszcze nie ma.

Bo jak tu nie wykorzystać takiej kaskady przychylności: „Dzenkuje!!!! Sposibo!!!! Diakuj!!! NAILEPSZE MIASTA, NAJLEPSHI NAROD POLSKI V RZESZOW!!!” - pisze do władz miasta nieporadną polszczyzną Alexander Serguts z głębi Rosji.

Może atmosfera geopolityczna wokół Rosji kontaktom nie sprzyja, ale - jak słychać w rzeszowskim ratuszu - polityka polityką, a biznes biznesem. Gdyby dziś Rzeszów chciał mieć w Rosji miasto partnerskie, to może przebierać od Kaliningradu po Władywostok.