Rewolucja w Kodeksie pracy. W Polsce zostanie wprowadzony czterodniowy tydzień pracy? „Presja na skrócenie czasu pracy będzie rosnąć"

Perspektywa czterodniowego tygodnia pracy, mimo że może wydawać się odległa, zdaniem 25,79 proc. ankietowanych pracowników z całego świata stanie się normą w ciągu następnych pięciu lat – wynika z badania ADP „People at Work 2023: A Global Workforce View”.

Okazuje się, że polscy pracownicy są podobnego zdania – według wyników tegorocznego raportu firmy ADP, 26,24 proc. przyznaje, że czterodniowy tydzień pracy, stanie się normą w ciągu następnych pięciu lat. Podobnie do wyników globalnych – 24 proc. widzi pracę hybrydową w przyszłości jako standard. Z kolei 22,90 proc. uważa, że pełna, godzinowa elastyczność przejdzie do porządku dziennego. Jednoczenie ponad 10 proc. ankietowanych pracowników z Polski zadeklarowało, że ich pracodawcy już teraz, by wspierać zdrowie psychiczne zatrudnionych, oferują im czterodniowy tydzień pracy.

– Jeszcze 50 lat temu tydzień pracy trwał sześć dni i dopiero w 1973 r. zaczęto stopniowo wprowadzać wolne soboty. Po 1980 roku pięciodniowy tydzień pracy stał się powszechnym modelem, który znamy do dziś. Jednak podobnie jak pół wieku temu, dzisiaj ponownie podnoszone są głosy o dobrostanie pracowników i ich czasie wolnym – mówi Anna Barbachowska, dyrektorka HR w ADP Polska.

Ekspertka zwraca uwagę na fakt, że ze względu na rosnące koszty prowadzenia biznesu oraz oczekiwania zatrudnionych dotyczące podwyżek, przedsiębiorcy zmuszeni są, chcąc utrzymać największe talenty, do oferowania atrakcyjnych benefitów pozapłacowych. – Tym samym coraz popularniejsze stają się elastyczne godziny pracy, praca zdalna czy też czterodniowy tydzień pracy – dodaje ekspertka.

Zdaniem Barbachowskiej, na czterodniowym tygodniu pracy skorzysta zarówno pracownik, jak i pracodawca. – Pracodawcom, gdy ich wymagania będą spełniane i pracownikom, gdy Ci będą wykonywać swoją pracę w zmniejszonym wymiarze godzin, z tą samą produktywnością. Zatrudnieni zyskają balans między życiem prywatnym a zawodowym, a pracodawcy – wydajniejszych pracowników – wyjaśnia.

– Najświeższe badania sugerują, że wdrożenie czterodniowego tygodnia pracy może być skuteczną strategią. Na przykład pilotaż koordynowany przez 4 Day Week Global wykazał, że przychody firm uczestniczących w programie znacznie wzrosły, a pracownicy zgłaszali, że czują się mniej zestresowani i wypaleni. Mimo pozytywnych wyników badań, należy pamiętać, że to rozwiązanie nie sprawdzi się w każdym zawodzie oraz nie każdemu może ono odpowiadać – tłumaczy ekspertka.

Z kolei Alicja Kotłowska, ekspertka zarządzania, Uniwersytet SWPS, tłumaczy w rozmowie ze Strefą Biznesu, że wolne piątki to rozwiązanie niedostosowane do wielu sektorów gospodarki[/b], które muszą działać cały czas (turystyka, transport, produkcja).

– Tymczasem skracanie tygodniowego wymiaru czasu pracy może być wprowadzane na wiele sposobów, dostosowanych do potrzeb danej firmy czy danej branży. Mam nadzieję, że w wyniku moich badań zmienimy dyskurs i zaczniemy dyskusję o tym jak modernizować czas pracy poprzez efektywne zarządzanie – tłumaczy ekspertka.

23,21 proc. polskich pracowników ma pełną swobodę wyboru między pracą z domu a z firmy, a 27,54 proc. posiada pewną elastyczność w postaci określonej liczby dni, w których zobowiązani są pracować na miejscu, a w pozostałych zdalnie. Nie wszystkie zawody mają jednak ten przywilej, bowiem nie każdą profesję da się wykonywać nie będąc fizycznie obecnym w miejscu pracy.

– Wielu pracowników wskutek pandemii z dnia na dzień przeszło na pracę zdalną bądź hybrydową. Nie wszyscy skorzystali jednak na nowych regulacjach prawnych. Osoby pracujące w zawodach niemożliwych do wykonania zdalnie, takich jak hydraulik, lekarz, pielęgniarz, pracownik fizyczny i wielu innych, mogłyby skorzystać na krótszym tygodniu pracy – przyznaje ekspertka.

– Czterodniowy tydzień pracy może mieć pozytywny wpływ na dobrostan psychiczny tych pracowników, dając im możliwość skuteczniejszego rozgraniczenia życia zawodowego od prywatnego. Nie można jednak zapominać o wyzwaniach, jakie to rozwiązanie stawia w relacji pracownik-pracodawca. W końcu nie dla każdego taki model oznaczałby poprawę zdrowia psychicznego czy wydajności – dodaje ekspertka.

Projekt ustawy skracającej tygodniowy wymiar etatu z 40 do 35 godzin trafił już do Sejmu. Skrócenie norm czasu pracy nie powoduje zmian w wysokości wynagrodzenia, co oznacza, że nie będzie ono niższe niż dotychczas otrzymywane. Projekt nie przewiduje także ograniczeń w sposobach organizacji czasu pracy w okresie rozliczeniowym i umożliwia prowadzenie systemu pracy w trzech ośmiogodzinnych zmianach.

Uzasadnieniem do projektu jest poprawa stanu zdrowia Polaków i zapobieganie wypaleniu zawodowemu. Jednocześnie skrócenie czasu pracy pracowników może być znacznym utrudnieniem dla pracodawcy, chociażby z uwagi na ponoszone te same koszty wynagrodzeń przy krótszej dostępności pracownika.

– To rozwiązanie z założenia ma poprawić pracownikom byt, jakość życia. W uzasadnieniu pojawiło się nawet pojęcie „work life balance” – tłumaczy w rozmowie ze Strefą Biznesu mec. Marta Olczak-Klimek z kancelarii Olczak-Klimek, van der Kroft, Węgiełek i dodaje, że teoretycznie pracownicy mają mieć więcej czasu wolnego, podczas którego będą mogli się relaksować, spędzać go z rodzinami. – Ustawodawca wspomniał nawet, że może to wpłynąć to na wzrost czytelnictwa w Polsce – wyjaśnia.

Z tegorocznego „Barometru Polskiego Rynku Pracy”, raportu opracowanego przez Personnel Service, wynika, że co trzeci pracownik chciałby benefitu w postaci 4-dniowego tygodnia pracy.

– Oczekiwania krótszego tygodnia pracy lub zmniejszenia tygodniowego wymiaru godzin pracy przy utrzymaniu 100 proc. wynagrodzenia zaczęły rosnąć wraz z wejściem na rynek pokolenia Z. Młodzi większą wagę niż ich rodzice przywiązują do równowagi między pracą i życiem prywatnym. Chcą rozwijać się zawodowo, godnie zarabiać i mieć czas na rozwijanie pasji oraz wypoczynek. Temat 4-dniowego tygodnia pracy coraz częściej pojawia się również w kontekście dbałości o zdrowie psychiczne i dobrostan pracowników – komentuje Dominik Pieczewski, ekspert z Gdańskiej Fundacji Kształcenia Menedżerów

Jednocześnie ekspert podkreśla, że „presja na skrócenie wymiaru godzin pracy będzie rosnąć". – Poddawani jej pracodawcy, chcąc utrzymać pracowników, zmotywować ich do wydajniejszej pracy, a także by przyciągnąć talenty, mogą coraz częściej decydować się na wprowadzanie pożądanego benefitu, jakim jest 4-dniowy tydzień pracy. Oczywiście, będzie to uzależnione w dużej mierze od charakteru działalności. Nie wszędzie i nie w każdej branży da się skrócić czas pracy, bez zaburzenia procesów produkcji czy obsługi klientów – zaznacza.

Wyższa kwota wolna. Tyle wynoszą nowe limity