Raport ws. awarii oczyszczalni "Czajka". NIK krytycznie o działaniach Trzaskowskiego

Najwyższa Izba Kontroli opublikowała raport dotyczący projektowania, budowy i eksploatacji kolektora podziemnego transportującego ścieki z lewobrzeżnej Warszawy do oczyszczalni ścieków komunalnych "Czajka". Kontrola przeprowadzona przez Departament Środowiska odnosiła się m.in. do awarii kolektora, do których doszło w latach 2019 i 2010. Wyniki wykazują całą listę błędów i nieprawidłowości. Krytyczna ocena dotyczy m.in. działań prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego.

NIK oceniło, że "postępowanie MPWiK związane z projektowaniem, budową i eksploatacją kolektora podziemnego transportującego ścieki z części lewobrzeżnej Warszawy do OŚK „Czajka”, nie zapewniło ciągłego i bezpiecznego dla środowiska przesyłu ścieków, w tym wyeliminowania czynników zwiększających ryzyko wystąpienia awarii".

W dokumencie podkreślono, że także działania nadzorcze prezydenta Warszawy nad tymi zadaniami były niewystarczające. Zdaniem NIK Rafał Trzaskowski "nie wykorzystał wszystkich możliwych środków nadzoru właścicielskiego, a także uprawnień kontrolnych wynikających z zawartej umowy oraz z wydanej decyzji". Izba podkreśla ponadto, że prezydent stolicy nie sprawował również skutecznego nadzoru nad prawidłowością postępowania administracyjnego zakończonego wydaniem Decyzji o środowiskowych Uwarunkowaniach (DUŚ) dla tej inwestycji.

"Pomimo tego, że obie kontrolowane jednostki [Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji i Urząd Miasta Stołecznego Warszawy - red.] dołożyły należytej staranności przy wyborze koncepcji i wariantu przesyłu ścieków z części lewobrzeżnej Warszawy do OŚK 'Czajka', a proces uzyskania projektu budowlanego dla planowanego układu przesyłowego był prawidłowy, nie udało się uniknąć błędów projektowych w postaci rozwiązań zwiększających ryzyko wystąpienia awarii tego układu" – czytamy w raporcie. NIK zwraca tu uwagę, że ich wykrycie wykraczało jednak poza powszechnie przyjęty zakres nadzoru inwestora w procesie projektowania.

Kontrola wykazała, że "w MPWiK nierzetelnie monitorowano budowę przedmiotowego układu przesyłowego pod kątem zgodności z przepisami ustawy – Prawo budowalne, a ustanawiając inspektorów nadzoru inwestorskiego i Inżyniera Kontraktu nierzetelnie nadzorowano realizację przez nich zadań". "W efekcie, podczas realizacji układu przesyłowego ścieków do OŚK 'Czajka', wprowadzono zmiany wykonawcze względem projektu budowlanego, które w ocenie powołanych przez NIK biegłych stworzyły warunki, które najprawdopodobniej doprowadziły do I awarii o znacznym zasięgu" – wskazano.

W dokumencie napisano, że koszt podjętych w MPWiK działań, w celu przywrócenia funkcjonowania rurociągów pod Wisłą po pierwszej awarii kolektora wyniósł 56 386,9 tys. zł. "Dodatkowo zrealizowana pod nadzorem PGW WP instalacja awaryjnego rurociągu na moście pontonowym kosztowała 35 mln zł" - czytamy.

To jednak nie koniec zarzutów. NIK krytycznie odnosi się też do działań MPWiK związanych z odbiorem kolektora transportującego ścieki do "Czajki". Zwrócono tu uwagę na niedostateczną analizę dokumentacji stworzonej w ramach budowy, a także nierzetelną weryfikację raportu końcowego inżyniera kontraktu.

Działania podejmowane w MPWiK w celu zapewnienia prawidłowej i bezpiecznej eksploatacji kolektora transportującego ścieki do OŚK "Czajka" były - zdaniem NIK - niewystarczające, ponieważ nie pozwalały na ocenę stanu faktycznego rurociągów w tunelu pod Wisłą.

"Na negatywną ocenę zasługują działania MPWiK w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa osób znajdujących się w układzie przesyłowym pod Wisłą – w czasie zarówno I awarii, jak i II awarii – a także w okresie poprzedzającym II awarię. W ten sam sposób należy ocenić niestosowanie się do obowiązujących przepisów w zakresie bezpieczeństwa w tunelu pod Wisłą – skutkujące narażeniem zdrowia lub życia ludzi tam przebywających" – podkreślono w raporcie NIK.

Pozytywnie Izba oceniła z kolei działania podjęte przez MPWiK i stołeczny ratusz mające na celu wyjaśnienie przyczyn pierwszej awarii, a także postępowanie w celu ograniczenia jej skutków dla środowiska.

nik.gov.pl