Przełom ws. choroby Alzheimera. Wyniki badań kluczowe dla przyszłego leczenia

Choroba Alzheimera rozwija się na skutek śmierci samobójczej komórek mózgu, czyli nekroptozy - twierdzą na łamach „Science” specjaliści z Wielkiej Brytanii i Belgii.

Śmierć samobójcza komórek, nazywana apoptozą, jest jednym z naturalnych procesów w organizmie. Dochodzi do niej, gdy komórki są nieprawidłowe, zużyte i nie można ich naprawić. Uruchamiany jest wtedy mechanizm genetyczny powodujący śmierć komórki. Powodem tego mogą być bodźce wewnętrzne, jak i zewnętrzne.

W przypadku rozwoju choroby Alzheimera podejrzewa się, że komórki mózgu giną na skutek odkładania się między neuronami nieprawidłowych białek beta amyloid oraz tau. Nie było jednak wiadomo, jaka jest tego przyczyna.

Specjaliści z Dementia Research Institute w University College London oraz KU Leuven w Belgii twierdzą, że pod wpływem tych patologicznych białek powstaje stan zapalny, którego "nie lubią" neurony. Na skutek tego uruchamiana jest „nekroptoza” (necroptosis) - śmierć samobójcza neuronów.

Odbywa się to w ten sposób, że pod wpływem białka tau komórki mózgu zaczynają wytwarzać molekułę o nazwie MEG3, która bezpośrednio uruchamia mechanizm nekroptozy. Specjaliści wykazali to blokując ten mechanizm molekularny - neurony przestawały wtedy popełniać samobójstwo.

Eksperymenty przeprowadzono na zmodyfikowanych genetycznie myszach, którym wstrzyknięto ludzkie komórki mózgu. Jednocześnie tak je zaprogramowano, by w ich mózgach powstawało patologiczne białko beta amyloid.

Prof. Bart De Strooper z Dementia Research Institute twierdzi, że dzięki temu odkryciu pojawia się szansa opracowania nowej metody leczenia choroby Alzheimera. Jak dotąd nie udało się opracować zadowalającej metody terapii tego schorzenia. Dostępne leki mogą jedynie łagodzić pogorszenie pamięci, pod warunkiem jednak, że zostaną podane we wczesnej fazie jej rozwoju.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Portal i.pl codziennie. Obserwuj i.pl!

Niemal w tym samym czasie australijska grupa badawcza opracowała prosty w użyciu test, który na podstawie kropli krwi przewiduje chorobę Alzheimera 20 lat przed pojawieniem się objawów. Urządzenie można przystosować do detekcji także innych chorób neurologicznych.

"Jeśli dana osoba może dowiedzieć się o swoim poziomie ryzyka na tak długo przed chorobą, daje jej to mnóstwo czasu na wprowadzenie pozytywnych zmian w stylu życia oraz przyjęcie odpowiedniej strategii leczenia, co może pomóc zwolnić postępy schorzenia" – podkreśla Shankar Dutt, jeden z twórców wynalazku opisanego w periodyku "Small Methods".

Aby wykonać test, wystarczy pobrać niewielką kroplę krwi i umieścić ją w urządzeniu wielkości smartfona. Wspierany sztuczną inteligencją nanotechnologiczny chip reaguje na specyficzne białka.

"Obecnie chorobę Alzheimera diagnozuje się głównie na podstawie pogorszenia zdolności umysłowych, w momencie, gdy choroba już poważnie uszkodziła mózg. Wczesne wykrycie istotne dla skutecznego leczenia, zazwyczaj wymaga inwazyjnych i kosztownych procedur szpitalnych, takich jak punkcja lędźwiowa, która może być obciążająca fizycznie i psychicznie dla pacjentów" – mówi współtwórca urządzenia, prof. Patrick Kluth.

Dodaje, że ich technika "wymaga tylko niewielkiej próbki krwi, a pacjenci mogliby otrzymać wyniki niemal natychmiast. Szybki i prosty test mógłby być przeprowadzany przez lekarzy rodzinnych i innych specjalistów, co wyeliminowałoby konieczność wizyty w szpitalu i byłoby szczególnie wygodne dla osób mieszkających na odległych, np. wiejskich obszarach".

Badacze twierdzą, że ich metodę można dostosować także do innych schorzeń, np. choroby Parkinsona, stwardnienia rozsianego czy stwardnienia zanikowego bocznego.

"Krew to złożona ciecz zawierająca ponad 10 000 różnych biocząsteczek. Dzięki wykorzystaniu zaawansowanych technik filtracji, naszej platformy z nanoporami oraz inteligentnych algorytmów uczenia maszynowego, być może będziemy w stanie zidentyfikować nawet najbardziej ulotne białka" – mówi Dutt.

lena