Prof. Stanisław Salmonowicz nie żyje. Toruń stracił wielkiego uczonego

Stanisław Salmonowicz był niekwestionowanym autorytetem dla pokoleń polskich prawników. Jako naukowiec miał bardzo szerokie zainteresowania i ogromną wiedzę. Był znawcą prawa nowożytnego, zajmował się historią prawa karnego i postępowania karnego. Pisał również o historii Prus oraz rewolucji francuskiej, czy ustroju państwa jakobińskiego. Za obowiązek wynikający z własnych i rodzinnych doświadczeń uznawał również publikowanie na temat państwa podziemnego i powstania warszawskiego.

Lista publikacji profesora obejmuje około 1500 pozycji i do końca, pomimo słabego zdrowia rosła. Pomimo 90 lat profesor do końca zachował znakomitą pamięć, trzeźwość umysłu i cięty dowcip, z którego znany był w środowisku.

30 marca senat Uniwersytetu Jagiellońskiego podjął uchwałę o przyznaniu prof. Salmonowiczowi doktoratu honoris causa.
W uzasadnieniu decyzji UJ zwrócono uwagę nie tylko na dorobek naukowy Stanisława Salmonowicza. Podkreślono równeż jego pracę nad „określaniem opartych na rzetelności i dążeniu do prawdy standardów badań naukowych oraz niezłomną obywatelską postawę życiową i zaangażowanie w działalność konspiracyjną w trudnych dla Narodu Polskiego latach 70. oraz podczas stanu wojennego”. Profesor został wówczas zwolniony z pracy i uwięziony. Przez prawie 20 lat był też rozpracowywany przez SB, która śledziła go, a w jego domu zainstalowała podsłuch. Służby nie mogły mu darować współpracy z Radiem Wolna Europa oraz "szkalowania polityki partii i rządu PRL".

Ze względu na stan zdrowia profesora uroczystość miała odbyć się na UMK w Toruniu. W ten sposób hołd uczonemu miały oddać obie bliskie mu uczelnie. UJ dopinał właśnie szczegóły uroczystości...

Ostatniego wywiadu udzielił profesor na dzień przed wyjazdem do szpitala "Gazecie Pomorskiej" i "Nowościom". Powiedział w nim m.in.:
"Przysłano mi kiedyś ankietę na temat przyszłości. Napisałem w niej, że dobrze to już było. Przyczyną mojego pesymizmu jest demografia, a ściślej – możliwości wykarmienia ciągle zwiększającej się populacji ludzkiej. Przykład Ukrainy pokazuje, że wystarczy poważne zaburzenie w którymkolwiek kraju, który jest dużym dostawcą żywności.

Jestem też pesymistą, co do tego, czy istnieje realna możliwość prowadzenia światowej polityki ekonomicznej wymagających dużych poświęceń w krajach, w których rządzi opinia publiczna. W takich państwach polityk, który nawołuje do zaciśnięcia pasa musi przegrać. Mam wątpliwości, czy prawdziwa demokracja jest w stanie przetrwać w dobie globalnych mediów. Pojęcia prawdy, wartości i celów strategicznych straciły bowiem jakiekolwiek znaczenie".

Wzorem wartości i celów był dla profesora jego wuj ppłk Ludwik Muzyczka, legionista, w później działacz zbrojnego podziemia w czasie II wojny światowej. Stanisław Salmonowicz, obok Torunia, do końca czuł się związany z Wilnem, z którym łączyły go związki rodzinne (jeden z najpiękniejszych grobowców na wileńskiej Rosie przedstawiający anioła należał do rodziny Salmonowiczów).