Prof. Sobczyk: Zapasy żywności robimy co najmniej na tydzień. Chętnie korzystamy z zakupów przez internet

Dlaczego zajęła się pani badaniami zachowaniach społecznych w czasie epidemii?
Pomysł wziął się stąd, że nasze zachowania w czasie epidemii dla wszystkich były zaskoczeniem. Istniało sporo niewiadomych, nikt nie wiedział, jak epidemia koronawirusa się rozwinie. Jestem ekonomistą z wykształcenia i zawsze żywo reaguję na różne zjawiska społeczno-gospodarcze. Chciałam sprawdzić, jaka była pierwsza reakcja gospodarstw domowych na nową sytuację zdrowotną, która ma oczywiście wpływ na sytuacje społeczną i ekonomiczną.

Ile osób wzięło udział w badaniu?
Ankieta była internetowa. Kwestionariusz tworzyłam zaraz po pierwszych wprowadzonych w Polsce ograniczeniach. Respondenci odpowiadali na pytania od 21 marca do 5 kwietnia. W badaniu wzięło udział 215 gospodarstw domowych. Odpowiedzi udzielili mieszkańcy Polski południowo-wschodniej czyli województw lubelskiego i podkarpackiego. Najwięcej ankietowanych, bo 55 proc. stanowiły osoby w wieku od 18-30 lat, w przedziale od 31 do 40 lat było niespełna 17 proc. ankietowanych. Grupa wiekowa od 41 do 50 lat to było 13,5 proc., a 51 do 60 lat - 12 proc. Resztę ankietowanych stanowiły osoby powyżej 60 roku życia.

Pierwsze wnioski, jakie można wysnuć z tego badania?
Na pewno to, że ludzie mają poważne obawy, że ta sytuacja będzie miała negatywny wpływ na stan gospodarki. Większość osób martwi się też, że rząd nie poradzi sobie z tym wyzwaniem, nawet mimo pomocy unijnej. Następna grupa pytań dotyczyła zachowań handlowych i gospodarczych. Do pytania o zapasy żywności zainspirowały mnie również doniesienia medialne o tłumach w sklepach i pustych półkach. Okazało się, że blisko dwie trzecie ankietowanych zgromadziło zapasy żywności na tydzień. To jest normalne zachowanie, kiedy pojawia się jakiś niepokój na rynku czy w społeczeństwie. Gdyby ogłoszono wzrost cen, reakcja byłaby analogiczna.

Pojawiły się również pytania o e-handel i inne internetowe możliwości.
Tak, okazało się, że także zdalne nauczanie oraz możliwość zrobienia zakupów przez internet ciesza się dużą aprobatą. To mnie zaskoczyło, bo jeszcze w połowie marca nie wiedzieliśmy jak ta sytuacja się rozwinie i czy będzie wymagać od nas aż takich poważnych zmian. Te badania wskazują, że w społeczeństwie jest duży stopień akceptacji e-handlu jako nowej formy konsumpcji. 58 proc. ankietowanych często robi zakupy przez internet. To może być również szansa dla firm, aby przestawić się teraz na inną formę sprzedaży niż bezpośrednia.

Co panią najbardziej zaskoczyło w wynikach badań?
W ankiecie znalazło się też pytanie otwarte, które brzmiało "Jakie formy wsparcia i pomocy ze strony państwa byłyby w tej sytuacji najpotrzebniejsze i zminimalizowałyby skutki obecnej sytuacji". Wśród dosyć oczywistych odpowiedzi jak: utrzymanie miejsc pracy, wstrzymanie składek ZUS dla mikroprzedsiębiorstw, czy zamrożenie rat kredytów, powtarzało się również wstrzymanie wypłacania 500 plus. Ludzie odpowiadali, że te pieniądze można by przeznaczyć teraz na walkę z koronawirusem. To mnie zaskoczyło, że część osób opowiada się za zawieszeniem tego programu na czas epidemii. Przypuszczam jednak, że osoby, które pobierają 500 plus nie będą jednak przychylne temu rozwiązaniu.