Powstanie Wielkopolskie: Historii nie wolno poprawiać

Stary Rynek wypełnia dźwięk karabinu maszynowego, odgłosy wystrzałów i wybuchające granaty. Widać też szlaban z wartownią, powstańcze i niemieckie patrole, co rusz konfrontujące się ze sobą. W końcu między ludźmi zgromadzonymi w centralnym punkcie miasta przechodzą powstańcy, którzy właśnie zdobyli niemiecki posterunek. Tak od lat wyglądają widowiskowe inscenizacje, które co roku obserwują setki poznaniaków. Bohaterami są oczywiście rekonstruktorzy, ponad 50 osób, z kilku grup parających się odtwarzaniem historycznych potyczek.

- Może zabrzmi to patetycznie, ale traktuję udział w inscenizacji jako obowiązek. Robię to co roku - mówi Ryszard Za-czyński ze Stowarzyszenia Grupa Rekonstrukcji Historycznej 3 Bastion Grolman. - To hołd dla mojego pradziadka, powstańca, ważny dla mnie i moich kolegów symbol - dodaje. Jak można zostać powstańcem A.D. 2016? Jak tłumaczy poznański rekonstruktor, na początek wystarczy pasja, pełnoletność i przejście okresu próbnego.

- Doświadczenie nauczyło nas, że zwłaszcza w grupach, w tym w naszej, gdzie używa się mundurów niemieckich należy sprawdzać skłonności kandydatów. Trzeba pamiętać, że nie istnieje stowarzyszenie, specjalizujące się tylko w Powstaniu Wielkopolskim - tłumaczy Zaczyński. Próba zazwyczaj obejmuje pięć imprez, po których kandydat zostaje przyjęty do grupy. Wtedy dopiero przychodzi czas na skompletowanie munduru. Ten jednak do tanich nie należy.

- Bluza dobrej jakości to wydatek od 500 do 700 zł, spodnie kosztują około 300, do tego dobre skórzane buty - wylicza Waldemar Jankowiak, prezes Stowarzyszenia Poznańska Grupa Rekonstrukcji Historycznej Warta. By wyglądać jak powstaniec z 1918 roku, należy wydać ok. 1,5 tys. zł.

Rekonstruktorzy przypominają jednak, iż nigdy nie istniało jednolite umundurowanie osób, które walczyły w Wielkopolsce z Niemcami. Jedną grupę stanowiły bowiem osoby wcielone wcześniej do armii pruskiej. - Ci odpruwali sobie naramienniki i dodawali kokardy - wyjaśnia Zaczyński. Drugą grupę stanowili mężczyźni z pospolitego ruszenia. - Wybiegali z domu w ciepłych płaszczach, kożuchach, ale co ważne, nie nosiło się biało-czerwonych opasek. Tak naprawdę o charakterystycznym stroju można mówić dopiero od wizyty gen. Dowbora-Muśnickiego, wtedy też pojawiły się znane wszystkim rogatywki, powoli tworzyła się armia - dodaje. Strój już jest, ale co dalej? Gdzie i jak walczyć z Niemcem? Jako, że zryw był spontaniczny w samym Poznaniu, dlatego osoby biorące udział w inscenizacjach podkreślają, że starają się odtwarzać zdarzenia, które mogły mieć miejsce. - Ale historii nie wolno nam poprawiać i dopasowywać do aktualnych nastrojów politycznych - wtrąca szef „Warty”. - Czasem używamy np. większej liczby karabinów, ale to wszystko.

Choć w stolicy Wielkopolski można zobaczyć najbardziej efektowne rekonstrukcje, to pasjonatom historii łatwiej je robić w mniejszych ośrodkach. - Nie oszukujmy się, zdobycie Ławicy nie przypominało kadrów z „Helikoptera w ogniu”. Z naszego punktu widzenia najciekawsze frontowe walki miały miejsce w północnej Wielkopolsce. Zdarzenia poznańskie można raczej nazwać kulminacją pracy organicznej - opowiada członek 3 Bastionu Grolman.

- Powstanie to fundament lokalnej rekonstrukcji, od niego należy zawsze zaczynać - podsumowuje Waldemar Jankowiak.