Polski rynek alkoholi w liczbach. Króluje "małpka" czy tanie piwo?

Od kilku miesięcy branża spirytusowa stara się przekonać rządzących do równego traktowania wszystkich alkoholi. Dzisiaj piwo płaci akcyzę opartą o model, którym zawartość alkoholu w napoju ma śladowe znaczenie. W związku z tym na sklepowych półkach możemy znaleźć piwo o mocy 8-10% alkoholu, kosztujące 2-3 zł. W przeliczeniu na zawartość czystego alkoholu takie piwa są dwa razy tańsze od wódki.
Na ten fakt chętnie zwracają uwagę producenci wódki. Z kolei branża piwna broni się poruszając temat bardzo kontrowersyjny i dla producentów mocnych alkoholi niewygodny – słynne „małpki”, których spożycie jest zatrważająco wielkie. To jest przepychanka, bo producenci wódki wskazują, że dane, którymi się operuje, pochodzą z raportu zamawianego przez piwowarów.
Wojna piwno-wódczana trwa w najlepsze. Jaki obraz wyłania się z danych statystycznych?
O ile spożycie mocnych alkoholi utrzymuje się od lat na w miarę stabilnym poziomie, to wyraźnie rośnie spożycie piwa. W 2018 roku w przeliczeniu na statystycznego Polaka przekroczyło barierę 100 litrów. To znaczy, że bliskie jest spożyciu wody butelkowanej (wg danych Nielsena w 2018 roku 105,2 litra na osobę). Dane te obalają narrację o tym, że dzięki rozwojowi sektora piwnego pije się mniej mocnych alkoholi. Piwo nie odbiera rynku wódce, a znajduje nowych konsumentów. Według Instytutu Ekonomiki Rolnictwa w latach 2005-2018 spożycie piwa w Polsce wzrosło jedną czwartą.
Na alkohol wydajemy coraz więcej: o ile w 2015 roku wartość sprzedaży wszystkich napojów alkoholowych w naszym kraju wyniosła 30,9 mld zł, to dwa lata później już 32,6 mld zł. Prawie połowa z tego przypada na piwo, chociaż ogromny wzrost odnotowują mocne alkohole z segmentu premium (z whisky na czele). Ten ogromny udział piwa w rynku i dynamika rozwoju tego sektora nie jest bez związku z ustawowymi preferencjami dla złocistego trunku. Może on być reklamowany po godz. 21, a nawet przed dozwoloną porą wieczorną reklamy sieci handlowych zachęcają do kupna piwa w niskiej cenie. Polacy – co wynika z badań – traktują piwo jako alkohol nie całkiem serio, zaś zdecydowana większość młodych ludzi od piwa zaczyna swoją przygodę z alkoholem. Przygodę nie zawsze bezpieczną i nie zawsze kończącą się dobrze.
Wiosną tego roku firma badawcza Synergion ogłosiła wyniki badań przeprowadzonych na zlecenie branży piwnej. Dały one obraz apokaliptyczny: codziennie polskie sklepy sprzedają trzy miliony butelek z wódką o objętości 100 lub 200 ml, z czego jedna trzecia przypada na godziny przedpołudniowe. Szybkich kilka łyków – i do pracy? Branża spirytusowa odpowiedziała prezentacją danych z własnych źródeł: nie trzy miliony, a 1,4 mln, zaś najwięcej transakcji przypadać ma na godziny popołudniowe i na piątek oraz sobotę. Niemniej liczy robią wrażenie.
Pomysł, by ustawowo zakazać sprzedaży „małpek” może być trudny do przeprowadzenia, chociażby z punktu widzenia możliwej sprzeczności z regulacjami unijnymi. Poza tym wycofanie małych butelek nie spowoduje, że ich nabywcy zaczną kupować soki lub wodę. Wcale to nie musi doprowadzić do zmniejszenia spożycia alkoholu, istnieje niebezpieczeństwo, że zamiast małpek, konsumenci będą pić więcej piwa. Tak czy inaczej, wojna piwa z wódką, nie pomoże w walce ze szkodliwym piciem, a to jest własnie najważniejsze.