Polska wstawia się za Szwecją w Turcji. Szwecja wstawi się za Polską w Brukseli?

Przypomnijmy: Szwecja, która od 1 stycznia bieżącego roku pełni prezydencję w Radzie Unii Europejskiej, od blisko roku ubiega się o członkostwo w Sojuszu Północnoatlantyckim. Z podobnym wnioskiem wystąpiła Finlandia. Oba skandynawskie kraje zdecydowały się ubiegać o równoczesne wejście do NATO.

Konferencja obu premierów, po trwających kilkadziesiąt minut rozmowach, rozpoczęła się wystąpieniem szefa rządu Szwecji, Ulfa Kristerssona. W pierwszych słowach swojej mowy nawiązał do tragedii, jaka kilka dni temu nawiedziła Turcję. Wspomniał też o tym, jakiego rodzaju wsparcie zostało przez Szwecję udzielone tureckim obywatelom poszkodowanym w wyniku katastrofalnego trzęsienia ziemi.

- Szwecja pomaga dwojako: bierzemy udział we wspólnych przedsięwzięciach pomocowych oraz dostarczamy personelu ratowniczego, środków opatrunkowych i pomocy. Chcemy, by mieszkańcy Turcji i Syrii byli w stanie liczyć na nasze wsparcie w kwestiach potrzeb życia codziennego, a także jeśli chodzi o dochodzenie do siebie

– powiedział Ulf Kristersson.

Wspomniał również, że tuż przed zebraniem Rady Europejskiej w ubiegłym tygodniu Szwecja ogłosiła organizację (wraz z Komisją Europejską i przedstawicielami tureckich władz) zaplanowanej na marzec konferencji darczyńców na rzecz poszkodowanej Turcji.

Dopiero po trwającym kilka minut wstępie dotyczącym pomocy, jakiej Szwecja udziela Turcji, szef szwedzkiego rządu przeszedł do podsumowania spotkania z polskim premierem. Ten wstęp daje do myślenia, czego w dużej mierze mogło dotyczyć spotkanie obu szefów rządów. Nie jest tajemnicą, że Szwecja, która rozpoczęła starania o członkostwo w Pakcie Północnoatlantyckim, mocno zabiega o przychylność Turcji, której sprzeciw może skutecznie zablokować jej dołączenie do NATO.

Aby Pakt Północnoatlantycki mógł zostać rozszerzony o nowych członków, konieczne jest między innymi wyrażenie na to zgody przez wszystkich dotychczasowych członków Sojuszu, zgodnie z brzmieniem artykułu 10. Traktatu Północnoatlantyckiego. Turcja, a wcześniej również i Węgry, wyrażały zastrzeżenia wobec włączenia do sojuszu Finlandii i Szwecji. Zastrzeżenia Turcji budzi przede wszystkim stosunek Szwecji wobec Partii Pracujących Kurdystanu, która jest największą kurdyjską partią opozycyjną, uznaną w Turcji za organizację terrorystyczną.

Zarzuty tureckiego prezydenta Recepa Tayyipa Erdogana wobec Szwecji dotyczą udzielania Kurdom, zaangażowanym w antyturecką działalność, azylu. Sytuację pogorszyła również demonstracja w pobliżu ambasady Turcji w Sztokholmie, która zakończyła się spaleniem Koranu przez jednego z aktywistów. W rezultacie to Finlandia otrzymała od Turcji zielone światło na dołączenie do NATO. Szwecja, pomimo wykonywania przyjaznych gestów, wśród których jest między innymi uchwalenie ustawy pozwalającej ścigać członków całych grup i organizacji terrorystycznych, a nie tylko osób powiązanych z konkretnymi aktami terrorystycznymi, nadal musi zabiegać o przychylność Ankary.

Turcja, dyktując Szwecji warunki dotyczące zgody na przyłączenie jej do NATO, stworzyła dla polskiego rządu okazję, by pozyskać w Unii istotnego sojusznika. Jak przyznał premier Morawiecki podczas wspólnej konferencji ze szwedzkim szefem rządu, Polska wykorzystuje swoje bardzo dobre stosunki z Turcją, by przekonać tę ostatnią do wyrażenia zgody na równoczesne przyjęcie zarówno Szwecji jak i Finlandii do struktur Sojuszu Północnoatlantyckiego.

- To byłby gamechanger w regionie

– zauważył Mateusz Morawiecki. Przyznał również, że jednym z narzędzi subtelnego nacisku ze strony Polski na Turcję jest polskie wstawiennictwo u USA w sprawie przekazania Turcji amerykańskich samolotów.

Szwecja, która jest członkiem Unii Europejskiej, a obecnie pełni prezydencję w Radzie UE, będzie miała okazję na rewanż. Polska już od wielu miesięcy walczy o fundusze z Krajowego Planu Odbudowy. Wypłata środków została uzależniona od spełnienia przez Polskę tak zwanych „kamieni milowych”, wśród których dwa wzbudzają ostatnio najgorętsze dyskusje. Chodzi o zmianę ustawy o Sądzie Najwyższym, która decyzją prezydenta Andrzeja Dudy została skierowana do kontroli przez Trybunał Konstytucyjny, a także o „ustawę wiatrakową”, która ma ułatwić budowanie w Polsce nowych farm wiatrowych. Nie jest tajemnicą, że spór Polski i Komisji Europejskiej motywowany jest politycznie, a Bruksela niezbyt przychylnym okiem patrzy na poczynania rządu Zjednoczonej Prawicy. Dyskretne wsparcie Szwecji byłoby dla Polski cennym głosem poparcia w tej walce.

Porozumienie możliwe jest tym bardziej, że gabinet Ulfa Kristerssona zorientowany jest centroprawicowo, co rodzi nadzieję na pewną wspólnotę poglądów pomiędzy rządami obu państw.

dś