Polska ma dziś twarz Olgi Tokarczuk, ale w niedzielę wygra Zenek Martyniuk [komentarz Krzysztofa Zyzika]

Brawo poeta Janusz Wójcik, który wpadł do mnie w czwartek rano na kawę i rzucił ot tak, że ma przeczucie, iż Tokarczuk dostanie Nobla. Brawo profesor Stanisław Nicieja, który w trudnym dla pisarki czasie zatrudnił ją na Uniwersytecie Opolskim. Z wielkim pożytkiem dla słuchaczy jej warsztatów.

Tak, tak, „nasza” Olga Tokarczuk, uczennica liceum w Kietrzu, staje w literackiej sztafecie z Thomasem Mannem, Ernestem Hemingwayem, Albertem Camusem, Gabrielem Garcia Marquezem. Staje obok Henryka Sienkiewicza, Władysława Reymonta, Czesława Miłosza i Wisławy Szymborskiej. I obok Gerharta Hauptmanna, który jak ona tworzył w Sudetach.

Nobel dla Olgi Tokarczuk to triumf wolnej polskiej kultury. I niczym w PRL, międzynarodowy sukces wybitnej polskiej pisarki jest kłopotem wizerunkowym dla władzy. Tej władzy, która od czterech lat prowadzi wielki program „przebudowy” elit. Nie tylko kulturalnych. Co w każdej z „uzdrawianych” branż sprowadza do wycinania talentów i promowania kadzących władzy miernot.

Wszystko jedno, czy pisarz, reżyser czy muzealnik, każdy, kto nie chce założyć bogoojczyźnianych kamaszy, może trafić na celownik. Stracić dotację, wylecieć ze stanowiska czy ministerialnej listy promowanych za granicą. Olga Tokarczuk nie zgadzała się na taką politykę. Podpisała list protestacyjny do ministra kultury. Tego samego, który przyznał się wczoraj (brawo za szczerość), że nie doczytał do końca żadnej książki noblistki. Domyślam się, że Ziemkiewicza z Wildsteinem połknął od deski do deski.

Dziś Oldze Tokarczuk gratulują i premier, i prezydent. To bardzo dobrze. Szkoda, że nie bronili jej przed licznymi atakami obozu „dobrej zmiany”. A Olga Tokarczuk ma w Polsce pod górkę.

Olga Tokarczuk zasłużyła na Nobla,ale zdaniem władzy nie była godna tytułu „Zasłużonej dla Powiatu Kłodzkiego”

Politycy PiS wprost zarzucają jej „antypolonizm”. Lokalne struktury partii władzy blokowały nawet przyznanie jej nagrody „Zasłużonej dla Powiatu Kłodzkiego”. - Czy zacna kapituła zgadza się z oszczerstwami wysuwanymi pod adresem Polaków? Tokarczuk promuje negatywny wizerunek Kotliny Kłodzkiej – przekonywała radna prawicy, dyrektorka biura poselskiego szefa kancelarii premiera.

Żartowaliśmy w czwartek, że może to już ten etap, że należy powściągnąć oczekiwania. Cieszyć się, że jedynie słuszna partia ciągle jednak pozwala na drukowanie książek nieprzychylnych jej pisarzy? Że nie wprowadza zapisu na nazwiska drażniących ją twórców. Jak na nazwisko Czesława Miłosza, którego Nobel był w gorącym politycznie 1980 roku przykrą niespodzianką dla towarzyszy od kultury.

Nie miejmy złudzeń, międzynarodowy sukces polskiej pisarki nie wpłynie na codzienne wybory Polaków. Odbiorcy kultury wysokiej są na marginesie życia społecznego. A media publiczne, które powinny pobudzać zainteresowanie kulturą wysoką, w czasie największej oglądalności promują disco polo. Potraktujcie to jak felietonowe uproszczenie: jeśli Polska ma dziś w świecie twarz Olgi Tokarczuk, to w niedzielę wygra Zenek Martyniuk.