Badania profilaktyczne mogą uratować Ci życie! Większość z nich warto wykonywać co najmniej raz w roku. Kiedy badać krew i mocz?

Kompleksowe dbanie o zdrowie to nie tylko stosowanie się do zasad zdrowej diety, regularne picie wody, unikanie używek i systematyczne podejmowanie aktywności fizycznej. By wystrzegać się chorób lub w porę podjąć odpowiednie leczenie, należy regularnie wykonywać podstawowe badania profilaktyczne.

Zobacz: Darmowe badania dla osób po czterdziestce przedłużone. Do połowy 2024 r. wykonasz je w ramach programu pilotażowego „Profilaktyka 40 plus”

To szybkie i tanie testy laboratoryjne, badania obrazowe lub fizykalne zlecane podczas kontrolnych wizyt u lekarza lub wykonywane w czasie ich trwania. Pozwalają wykryć nawet niewielkie nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu, zanim jeszcze wystąpią objawy kliniczne, wymagające włączenia specjalistycznego leczenia.

Większość badań profilaktycznych jest nieodpłatna. Wymagane jest jednak skierowanie wystawione przez lekarza pierwszego kontaktu.

Lekarz przyjmujący w przychodni w ramach Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ) może w razie potrzeby zlecić poszczególne badania krwi, moczu i kału oraz szereg innych badań diagnostycznych. Aby je wykonać pacjent zapisuje się w punkcie lub laboratorium mającym podpisaną umowę z wybraną przychodnią. Lekarz rodzinny lub pediatra może skierować nas na:

Badania hematologiczne:

• morfologia krwi obwodowej z płytkami krwi,
• morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym i płytkami krwi,
• retykulocyty,
• odczyn opadania krwinek czerwonych (OB).
• Badania biochemiczne i immunochemiczne w surowicy krwi:
• sód,
• potas,
• wapń zjonizowany,
• żelazo,
• żelazo – całkowita zdolność wiązania (TIBC),
• stężenie transferyny,
• stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c),
• mocznik,
• kreatynina,
• glukoza,
• test obciążenia glukozą,
• białko całkowite,
• proteinogram,
• albumina,
• białko C-reaktywne (CRP),
• kwas moczowy,
• cholesterol całkowity,
• cholesterol-HDL,
• cholesterol-LDL,
• triglicerydy (TG),
• bilirubina całkowita,
• bilirubina bezpośrednia,
• fosfataza alkaliczna (ALP),
• aminotransferaza asparaginianowa (AST),
• aminotransferaza alaninowa (ALT),
• gammaglutamylotranspeptydaza (GGTP),
• amylaza,
• kinaza kreatynowa (CK),
• fosfataza kwaśna całkowita (ACP),
• czynnik reumatoidalny (RF),
• miano antystreptolizyn O (ASO),
• hormon tyreotropowy (TSH),
• antygen HBs-AgHBs,
• VDRL,
• FT3,
• FT4,
• PSA – Antygen swoisty dla stercza całkowity,
• ferrytyna,
• witamina B12,
• kwas foliowy,
• anty-CCP,
• CRP - szybki test ilościowy (dzieci do ukończenia 6. roku życia),
• przeciwciała anty-HCV.

Badania moczu:

• ogólne badanie moczu z oceną właściwości fizycznych, chemicznych oraz oceną mikroskopową osadu,
• ilościowe oznaczanie białka,
• ilościowe oznaczanie glukozy,
• ilościowe oznaczanie wapnia,
• ilościowe oznaczanie amylazy.

Badania kału:

• badanie ogólne,
• pasożyty,
• krew utajona - metodą immunochemiczną,
• antygen H. pylori w kale.

Badania układu krzepnięcia:

• wskaźnik protrombinowy (INR),
• czas kaolinowo-kefalinowy (APTT),
• fibrynogen.

Badania mikrobiologiczne:

• posiew moczu z antybiogramem,
• posiew wymazu z gardła z antybiogramem,
• posiew kału w kierunku pałeczek Salmonella i Shigella,
• Strep-test.

Badanie ultrasonograficzne (USG):

• USG tarczycy i przytarczyc,
• USG ślinianek,
• USG nerek, moczowodów, pęcherza moczowego,
• USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej, w tym wstępnej oceny gruczołu krokowego,
• USG obwodowych węzłów chłonnych.

Zdjęcia radiologiczne:

• zdjęcie klatki piersiowej w projekcji AP i bocznej,
• zdjęcia kostne – w przypadku kręgosłupa, kończyn i miednicy w projekcji AP i bocznej:
• zdjęcie czaszki,
• zdjęcie zatok,
• zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej.

Czytaj też: „Moje zdrowie, moje prawo”. Zadbaj o te 3 aspekty zdrowia, a będziesz szczęśliwy

Poza badaniami wymienionymi powyżej, lekarz POZ może kierować pacjentów także na finansowane przez NFZ badania endoskopowe: gastroskopię i kolonoskopię oraz na spirometrię i EKG.