Pielęgniarka wypisze skierowanie i receptę. Nareszcie

Rozszerzenie kompetencji pielęgniarek - ten pomysł Ministerstwa Zdrowia, który ma zmniejszyć skutki drastycznego braku lekarzy, formalnie został wprowadzony już w styczniu 2016 roku. Ale przez 3 lata nie działał, bo resort nie przewidział za dodatkową pracę odrębnego wynagrodzenia, nie było zatem chętnych do jej podejmowania.

Teraz przepisy zostały poprawione. Tzw. porada pielęgniarska została na nowo zdefiniowana i będzie wpisana do koszyka świadczeń gwarantowanych. Co najważniejsze, otrzyma ona odrębne finansowanie ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia. Będą jej mogły udzielać pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej oraz ambulatoryjnej opieki specjalistycznej - ale tylko te, które ukończyły studia oraz szkolenia specjalistyczne.

Otrzymają one m.in. prawo do samodzielnego ordynowania niektórych leków oraz wypisywania zleceń na wydanie wyrobów medycznych (np. ortezy, środki higieniczne). Będą także mogły kontynuować leczenie wcześniej ustalone przez lekarza, a ponadto kierować na niektóre badania diagnostyczne.

- To znakomite rozwiązanie, które nareszcie pozwoli prawidłowo wykorzystać potencjał naszych pielęgniarek - komentuje Tadeusz Wadas, przewodniczący Małopolskiej Izby Pielęgniarek i Położnych. - Dlaczego np. starszy człowiek z każdym problemem musi ustawiać się w kolejce do lekarza i zajmować mu czas, skoro w niektórych sprawach może go wyręczyć pielęgniarka? - pyta przewodniczący.

Ale lekarze nie kryją sceptycyzmu wobec takiego poszerzenia uprawnień. - Wątpię, by szkolenia z przeprowadzania ogólnego badania pacjenta, czyli fizykalnego, były wystarczające. Nie sądzę też, by pielęgniarki chciały wziąć na siebie odpowiedzialność za wystawianie recept - mówi na przykład dr Jerzy Radziszowski z Kolegium Zakładów Lecznictwa Otwartego.

Za wstępne przebadanie pacjenta, wypisanie recepty i skierowanie go na badania pielęgniarki otrzymają nareszcie odrębną zapłatę. Czy w tej sytuacji będą chętne do podejmowania się tych zadań?

Izabela Ćwiertnia, wojewódzki konsultant w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, wykonuje je już od wielu miesięcy. - Codziennie udzielam porad, koryguję dawki leków czy wystawiam recepty. Dzięki temu pacjenci nie zawracają lekarzom głowy problemami, które ja mogę rozwiązać - komentuje Ćwiertnia. Należy ona jednak do nielicznych takich pielęgniarek, gdyż dotychczasowe przepisy, które od 2016 roku poszerzyły kompetencje pielęgniarek, nie przewidywały za nowe czynności dodatkowego honorarium.

Teraz będzie inaczej. Ukończone właśnie w resorcie zdrowia rozporządzenia definiują na nowo poradę pielęgniarską i przewidują za jej udzielenie odrębnego wynagrodzenia. Jeszcze nie wiadomo, jaka będzie jego wysokość, gdyż stawki ustali prezes NFZ. - To nie będzie jedna kwota, ponieważ świadczenia te będą miały różny charakter - informuje Krzysztof Jakubiak, rzecznik resortu zdrowia.

W Krakowie szkolenia specjalizacyjne, poszerzające wiedzę, ukończyło dotąd 1500 pielęgniarek. Czy teraz pomogą pacjentom, by nie musieli z każdą sprawą ustawiać się w kolejce do przeciążanego pracą lekarza?

- Wszystko będzie zależeć od tego, czy on tego zechce. Tam, gdzie pielęgniarki są wykorzystywane do prac w rejestracji i prowadzeniu buchalterii przychodni - co do ich obowiązków bynajmniej nie należy - na zajmowanie się pacjentami nie mają już wiele czasu. Natomiast w tych placówkach, w których zajmują się chorymi, czyli wykonują swoje zadania, podjęcie się przez nie kolejnych jest jak najbardziej realne - mówi Ćwiertnia. Generalnie, w jej ocenie, będzie to zależało do formy zatrudnienia. W placówkach, w których pielęgniarki pracują w ramach własnej działalności gospodarczej nie będzie problemów. Pojawią się natomiast tam, gdzie są zatrudnione przez przychodnię w ramach etatu i muszą wykonywać prace zlecane przez zwierzchników.

Tadeusz Wadas, przewodniczący Małopolskiej Izby Pielęgniarek i Położnych, jest dobrej myśli. Opowiada o sytuacji w Wielkiej Brytanii, gdzie analogiczna formuła do wprowadzanej u nas sprawdziła się znakomicie i zadowoleni są nie tylko pacjenci, ale też medycy - których tam również dramatycznie brakuje - oraz płatnik. - Nie wyobrażam sobie, by przy narastającym deficycie lekarzy w Polsce utrudniali oni wdrożenie nowych zapisów - konkluduje przewodniczący.

Ale optymizm ten może być przedwczesny: nasze rozmowy z medykami wykazują raczej ich niechęć wobec tak znaczącego poszerzania kompetencji pielęgniarek.

- Przecież nie mogą one nas zastąpić! Ich kształcenie trwa znacznie krócej, zaś nade wszystko są powołane do innych czynności. W rozmowach ze mną akcentują raczej obawy przed odpowiedzialnością, jaka niesie ze sobą np. samodzielne wystawianie recept - dr Jerzy Radziszowski, koordynator Kolegium Zakładów Lecznictwa Otwartego. Jest przekonany, że chętnych do skorzystania z nowych możliwości zarobkowania nie będzie wiele.

Wyraźny sceptycyzm prezentuje też dr Tomasz Sobalski, prezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Małopolsce. Powątpiewa on, by chorzy masowo chcieli zamieniać poradę lekarską na pielęgniarską, gdyż polscy pacjenci mają skłonność do nadmiernego korzystania z usług specjalistów i zabiegają, by leczyć u nich nawet lekkie schorzenia. Równocześnie Sobalski obawia się o udzielanie nadmiernej liczby porad przez te pielęgniarki, które podpiszą stosowną umowę z NFZ. - Świadczenia te nie będą limitowane, co może generować nieprzewidziane koszty dla funduszu - konkluduje prezes.