Stan wojenny pociągnął za sobą co najmniej 91 ofiar śmiertelnych. Najtragiczniej zakończyła się akcja pacyfikacyjna 16 grudnia 1981 r. w strajkującej Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Katowicach, gdzie w wyniku użycia broni przez zomowców zginęło 9 górników, a kilkudziesięciu raniono.
Po wprowadzeniu stanu wojennego na Dolnym Śląsku naczelną władzą stał się Wojewódzki Komitet Obrony. Przewodniczącym wrocławskiego WKO był wojewoda Janusz Owczarek, jego zastępcami - pełnomocnik Komitetu Obrony Kraju gen. bryg. Kazimierz Stec i komendant wojewódzki MO płk Zdzisław Biernaczyk.
Do wprowadzania stanu wojennego jako pierwsze przystąpiły służby podległe MSW. 12 grudnia ok. godz. 16 szefowie KW MO zostali telefonicznie powiadomieni o wprowadzeniu od północy stanu wojennego (hasło „Synchronizacja”). Już w nocy z 12 na 13 grudnia przystąpiono do przeprowadzenia akcji specjalnych: „Azalia” (blokada łączności), „Klon” (przeprowadzenie rozmów ostrzegawczych) i „Jodła” (internowanie). W ramach tej ostatniej operacji zajęto również siedzibę NSZZ „Solidarność” Dolny Śląsk przy ul. Mazowieckiej we Wrocławiu.
13 grudnia o godz. 3 nad ranem postawiono w stan gotowości bojowej jednostki Śląskiego Okręgu Wojskowego. O godz. 6 wydzielone związki taktyczne ruszyły w rejon dużych aglomeracji miejskich (sygnał „Elaborat”).
Wprowadzenie stanu wojennego wywołało falę protestów. Na murach pojawiły się napisy: „Precz z komuną”, „Czerwoni i tak was wykończymy”, w zakładach pracy wywieszono czarne flagi, zrywano oficjalne obwieszczenia i niszczono ulotki propagandowe. 27 grudnia próbowano nawet podpalić siedzibę KMG PZPR w Polkowicach.
Jednym z głównych ośrodków oporu w kraju po wprowadzeniu stanu wojennego był Wrocław. Już 13 grudnia ukonstytuował się we Wrocławiu Regionalny Komitet Strajkowy NSZZ „S” Dolny Śląsk. Na jego czele stanął Władysław Frasyniuk.
34 wrocławskie zakłady pracy rozpoczęły strajki, brutalnie spacyfikowane przez wojsko używające czołgów, armatek wodnych, pałek, petard i gazów łzawiących. Zatrzymano około 1200 osób, z których 153 internowano.
18 grudnia, po zakończeniu uroczystości pogrzebowych inż. Tadeusza Kosteckiego (zmarłego w czasie pacyfikacji Politechniki Wrocławskiej), doszło do pierwszej próby wywołania demonstracji ulicznej we Wrocławiu. Parotysięczny tłum manifestujących studentów został rozproszony przez ZOMO.
Opracowane m.in. na podstawie publikacji Łukasza Kamińskiego i Pawła Piotrowskiego - autorów dolnośląskiej części książki „Stan wojenny w Polsce 1981-1983”.
KALENDARIUM STANU WOJENNEGO
13 grudnia 1981 r.:
- wprowadzenie stanu wojennego uchwałą Rady Państwa pomimo to, że uchwała nie była jeszcze opublikowana
powołanie do życia (niezgodnie z Konstytucją PRL) Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON), władzę w PRL przejęło wojsko
internowano większość członków Komisji Krajowej „Solidarności”, władze utworzyły sieć obozów dla internowanych, wydano 10 132 decyzji o internowaniu w stosunku do 9736 osób
- zawieszono naukę w szkołach i na uczelniach
- przerwano łączność telefoniczną
- wprowadzono godzinę milicyjną
- prymas Józef Glemp w kazaniu potępił stan wojenny i zaapelował o spokój, władze komunistyczne bez jego zgody wielokrotnie powtarzały tę wypowiedź w radiu
14 grudnia 1981 r.:
- „Solidarność” w odpowiedzi na wprowadzenie stanu wojennego zaczęła organizować strajki. Jako pierwszy akcję protestacyjną rozpoczął Zakład Zespołów Elektronicznych „UNITRA-UNITECH” w Białogardzie. Wojsko otoczyło Stocznię Gdańską
15 grudnia 1981 :
- pacyfikacja kopalni „Manifest Lipcowy”, po której ZOMO demonstracją siły w sąsiedniej KWK 1 Maja zmusiło do zakończenia strajku górników z KWK 1 Maja
16 grudnia 1981 r. :
- pacyfikacja kopalni Wujek przez ZOMO i wojsko, 9 zastrzelonych i 21 rannych górników oraz 41 rannych milicjantów i żołnierzy, w tym 11 ciężko[100][101]; pacyfikacja Gdańskiej Stoczni Remontowej. Wielogodzinna masowa demonstracja i walki uliczne w Gdańsku
17 grudnia 1981:
- ZOMO rozbiło manifestacje w Gdańsku i w Krakowie. W Gdańsku zginęła jedna osoba, dwie zostały ranne (seria z broni maszynowej skierowana bezpośrednio w demonstrantów)
23 grudnia 1981 r.:
- pacyfikacja Huty Katowice
- USA wprowadziło sankcje gospodarcze przeciw PRL
4 stycznia 1982 r.:
- wznowienie zajęć w szkołach
6 stycznia 1982 r.:
- władze rozwiązały Niezależne Zrzeszenie Studentów
10 stycznia 1982 r.:
- przywrócenie łączności telefonicznej w miastach
13 stycznia 1982 r.:
- powstał Ogólnopolski Komitet Oporu – pierwsza ogólnopolska struktura związku pod przewodnictwem Eugeniusza Szumiejk
3 lutego 1982 r.:
- Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni wydał najwyższe wyroki w stanie wojennym – Ewa Kubasiewicz z Wyższej Szkoły Morskiej została skazana na 10 lat więzienia
5 lutego 1982 r.:
- rozpoczęły się – najpierw w Świdniku, potem w całej Polsce – manifestacje spacerowe (masowe wychodzenie na spacery w czasie trwania Dziennika Telewizyjnego o 19:30)
8 lutego 1982 r.:
- wznowienie zajęć na wyższych uczelniach
1 marca 1982 r.:
- zniesienie ograniczeń w podróżach po całej Polsce
12 kwietnia 1982 r.:
- w Warszawie rozpoczęło nadawanie Radio „Solidarność”, kierowane przez Zbigniewa Romaszewskiego
22 kwietnia 1982 r.:
- powstała Tymczasowa Komisja Koordynacyjna NSZZ „Solidarność”
3 maja 1982 r.:
- demonstracje antyrządowe w Warszawie, Gdańsku, Krakowie i pięciu innych miastach Polski. Liczba demonstrantów w Warszawie przekroczyła 20 000 osób; w wyniku interwencji milicji obrażeń ciała doznało 71 osób
czerwiec 1982 r.:
- we Wrocławiu powstaje najbardziej radykalna komórka Solidarności – Solidarność Walcząca
31 sierpnia 1982 r.:
- demonstracje w całym kraju w rocznicę porozumień sierpniowych, największa z nich odbyła się we Wrocławiu. Trzech demonstrantów zabitych przez milicję w Lubinie
31 grudnia 1982 r.:
- zawieszenie stanu wojennego
14 maja 1983 r.:
- milicjanci zamordowali w komisariacie MO w Warszawie Grzegorza Przemyka
16-23 czerwca 1983 r.:
- druga pielgrzymka do Polski papieża Jana Pawła II
22 lipca 1983 r.:
- zniesienie stanu wojennego, rozwiązanie WRON
Krzysztof Bosak i Anna Bryłka przyjechali do Leszna
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
