Opieka nad dzieckiem w 2020 roku. Jakie są zasady przyznawania urlopu na opiekę nad dzieckiem. Ile dni wolnych przysługuje na opiekę

AIP
Liczba dni wolnych na opiekę przysługuje niezależnie od liczby posiadanych dzieci.
Liczba dni wolnych na opiekę przysługuje niezależnie od liczby posiadanych dzieci. 123RF
Rodzice pracujący na etat mogą wziąć wolne, żeby zaopiekować się dzieckiem. I to wcale nie dlatego, że dziecko rozchorowało się. Rodzicie mogą skorzystać z dni wolnych w ramach opieki nad zdrowym dzieckiem.

To, że jeden z rodziców bierze wolne w pracy, jeśli dziecko mu zachoruje, a nie może liczyć na pomoc nikogo innego z rodziny, jest niemal standardem. Trzeba przecież zająć się chorym dzieckiem. Istnieje jednak również wolne – opieka – przysługująca na dzieci zdrowe. Mogą z niego korzystać rodzice dziecka (dzieci) bez względu na to, czy są małżeństwem, czy pozostają w separacji, żyją w związku partnerskim. Staż pracy pracownika etatowego tak samo nie ma tutaj znaczenia. Zarówno rodzic, zatrudniony w firmie od roku, jak i ten pracujący od kilkunastu lat, nabywają to prawo.

Opieka nad zdrowym dzieckiem

Rodzice, pracujący na podstawie umowy o pracę (pełen etat bądź niepełny wymiar etatu), mają dodatkowy przywilej gwarantowany przez Kodeks pracy. Zamysł ustawodawcy był taki: w pewien sposób podarować pracującemu rodzicowi czas, który spędzi on ze swoim dzieckiem lub dziećmi. To opieka nad zdrowym dzieckiem, a nie wolne, jakie matka lub ojciec biorą z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem.

Kliknij i przeczytaj:

W myśl przepisów (art. 188 Kodeksu pracy) 2 dni opieki nad zdrowym dzieckiem przysługują zatrudnionym rodzicom. Jest to zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni albo 16 godzin. Matka i ojciec między sobą ustalają, które z nich korzysta z tego wolnego. Może być tak, że oba dni wybierze mama lub z obu skorzysta tata. Równie dobrze rodzice dziecka mogą podzielić wolne po równo i wtedy jeden dzień weźmie matka, natomiast drugi – ojciec.

Opieka nad zdrowym dzieckiem – kto może korzystać z tego wolnego

Nie wszyscy etatowi pracownicy będący rodzicami mają prawo skorzystać z opieki nad zdrowym dzieckiem. Uprawnieni są jedynie ci, których dziecko nie skończyło 14 lat. Wolne w wymiarze 2 dni (czy 16 godzin w przypadku pełnego etatu) przysługuje bez względu na liczbę posiadanych dzieci.

Przykład: państwo Kowalscy mają córkę, jedynaczkę. W ciągu roku mogą wyjąć w sumie 2 dni opieki nad zdrowym dzieckiem. Państwo Nowak mają czworo dzieci. Im także przysługują 2 dni wolnego z tego tytułu, a nie np. 8 (czyli 2 dni na każde dziecko). W obu sytuacjach 2 dni wolnego można wykorzystać od razu, czyli jeden po drugim albo je rozdzielić, więc najpierw wziąć jeden wolny dzień, a po jakimś czasie drugi.

Jeśli rodzice (lub rodzic) nie wykorzystają dni wolnych na opiekę w danym roku kalendarzowym, przysługujące wolne przepadanie. To nie jest bowiem tak, jak w sytuacji niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego, który można przełożyć na kolejny rok. Za niewykorzystaną opiekę nad zdrowym dzieckiem w danym roku nie należy się też ekwiwalent. Tego wolnego nie można ponadto przekazać innemu pracownikowi.

Opieka nad dzieckiem na godziny

Pracujący rodzic decyduje, czy wolne weźmie w przeliczeniu na dni (częstsze rozwiązanie), czy na godziny. W pierwszym wypadku ma do dyspozycji 2 dni liczone tak, jakby każdy z nich trwał 8 godzin.

W drugiej sytuacji rodzic deklaruje wykorzystanie 16 godzin. Może np. rozpisać te godziny na 8 dni. To znaczy: przez właśnie 8 dni będzie wychodził z pracy nie standardowo po 8 godzinach, lecz po 6, ponieważ kolejne 2 godziny będą stanowiły godziny opieki nad dzieckiem. Równie dobrze może np. codziennie, przez 16 dni, wybierać po jednej godzinie wolnego z tego tytułu, więc w te dni w pracy faktycznie spędzi po 7 godzin.

Firma Randstad sprawdziła w których branżach Polacy najczęściej zmieniają stanowiska (np: awansują, przechodzą do innego działu itp.). Wyniki badania mogą zaskakiwać. W niektórych branżach stanowisko zmienia co trzeci lub co czwarty pracownik.

14 branż, w których Polacy najczęściej awansują. Gdzie masz ...

Uwaga! W wypadku osoby, zatrudnionej w niepełnym wymiarze etatu, wolne, przysługujące w ramach opieki nad dzieckiem zdrowym, oblicza się po części inaczej niż w sytuacji pełnoetatowca. Nie zmienia się liczba dni – bez względu na to, czy osoba pracuje na pół etatu, czy choćby ¾ etatu, może nadal korzystać z 2 dni tego wolnego. Zmienia się natomiast liczba godzin, o ile pracownik zamierza wykorzystać opiekę nad dzieckiem zdrowym w wymiarze nie dni, lecz właśnie godzin.

Przykład: pracownik zatrudniony na pół etatu ma w dalszym ciągu prawo do 2 dni opieki nad dzieckiem zdrowym lub (opcjonalnie) do 8 godzin wolnego. Osoba pracująca na ¾ etatu korzysta tak samo z 2 dni opieki nad dzieckiem, ale jeśli zechce zdecydować się na wolne w przeliczeniu na godziny, wówczas będzie mogła wybrać 12 godzin. Kto pracuje na ćwierć etatu, może wyjąć znowu standardowo 2 dni wolnego, ale gdy planuje mieć wolne na godziny, to przysługują mu jedynie 4 godziny.

Pracownik określa, czy korzysta z opieki nad dzieckiem zdrowym w dniach, czy w godzinach. Nie może ich łączyć, czyli przykładowo wnioskować o jeden dzień, a potem o 8 godzin (zamiast drugiego dnia).

Opieka nad dzieckiem - ile płatna

Rodzic, który korzysta z opieki nad dzieckiem zdrowym otrzymuje pensje w takiej wysokości, jakby stawił się normalnie w pracy, a zatem 100 procent należnego mu wynagrodzenia. To bowiem wolne jest udzielane na zasadach podobnych, jak chociażby pełnopłatny urlop wypoczynkowy.

Warto przeczytać:

Dla porównania: rodzicowi przysługuje także zwolnienie lekarskie na dziecko i to jest także zwane potocznie opieką nad dzieckiem, ale dzieckiem chorym. Różnica z kolei jest taka, że rodzic, biorący tzw. opiekę na chore dziecko, nie otrzymuje pełnej pensji. W jego przypadku jest to 80 procent przeciętnego wynagrodzenia, obliczanego na podstawie 12 ostatnich miesięcy. Zwolnienie na chore dziecko jest wystawiane przez lekarza, a o opiekę nad zdrowym dzieckiem wnioskuje sam rodzic.

Opieka nad dzieckiem – wniosek

Opieka nad zdrowym dzieckiem jest to wolne, udzielane na pisemny wniosek pracownika. Nie ma jednego obowiązującego wniosku o udzielenie tego rodzaju wolnego. W tym piśmie muszą się natomiast znaleźć następujące informacje:

  • miejscowość i data,
  • imię i nazwisko oraz adres zamieszkania pracownika (wnioskodawcy),
  • nazwa pracodawcy (nazwa firmy lub imię i nazwisko właściciela firmy) i jej dane adresowe,
  • prośba: „Na podstawie art. 188 ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, wnioskuję o udzielenie mi zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do pełnego wynagrodzenia w wymiarze … (tutaj wpisać liczbę dni albo godzin oraz datę planowanego wolnego) w roku kalendarzowym … (podać rok). Jednocześnie informuję, iż drugi rodzic dziecka skorzystał/nie skorzystał z w/w zwolnienia w liczbie dni lub godzin … (jeśli w danym roku kalendarzowym drugi rodzic już skorzystał z części tego wolnego, tutaj należy wskazać wykorzystany wymiar tego wolnego)”,
  • własnoręczny podpis wnioskującego.

Zainteresowany nie musi tłumaczyć szefowi, dlaczego zamierza wziąć to wolne. Pracodawca musi zgodzić się na udzielenie wolnego w ramach opieki nad zdrowym dzieckiem, ponieważ do tego obligują go przepisy. Zdarza się, że termin, wskazany przez matkę czy ojca dziecka, nie odpowiada pracodawcy. Tak dzieje się choćby dlatego, że w przedsiębiorstwie trwa sezon urlopów wypoczynkowych, a firma niespodziewanie dostała nowy kontrakt do wykonania praktycznie „na teraz”. W takim wypadku podwładny i przełożony ustalają wspólnie termin wolnego pracownika wygodny dla obu stron. Gdy jednak pracodawca nie zgadza się na to, aby pracownik wziął pełnopłatną opiekę na zdrowe dziecko, nie podając przy tym konkretnego powodu swojej odmowy, łamie prawa pracownicze. Zatrudniony może powiadomić wówczas inspekcję pracy.

Opieka nad dzieckiem zdrowym a zmiana pracy

Jeśli pracownik etatowy zmienia firmę, a w poprzedniej nie wykorzystał jeszcze opieki nad zdrowym dzieckiem, przysługującej mu w danym roku, to w nowej pracy ma prawo wziąć to wolne. Jeżeli w poprzedniej pracy wykorzystał np. jeden dzień tejże opieki, wówczas u nowego pracodawcy ma prawo wykorzystać drugi dzień. Z kolei gdy będąc zatrudnionym w poprzedniej firmie wybrał już oba te dni, w nowej nie może się ponownie ubiegać o to wolne. Musi odczekać do nowego roku kalendarzowego.

Jak wynika z badania Monitor Rynku Pracy firmy Randstad, 76% Polaków nie zamierza wyjechać do pracy za granicę. Jakie są główne powody, które powstrzymują nas przed wyjazdem za pracą? Dowiesz się tego przechodząc do kolejnych zdjęć.

11 powodów, które powstrzymują nas przed emigracją. Co spraw...

Opieka nad dzieckiem w przypadku jednego rodzica pracującego

Jeśli w rodzinie tylko jeden rodzic pracuje, a drugi np. pozostaje bezrobotny albo studiuje, wtedy z pełnopłatnej opieki nad zdrowym dzieckiem skorzystać może jedynie ten rodzic, który posiada zatrudnienie i musi być to zatrudnienie na podstawie stosunku pracy.

Opieka nad dzieckiem zdrowym a umowa zlecenie i umowa o dzieło

Osoby, pracujące na podstawie umowy zlecenie bądź umowy o dzieło, nie mogą korzystać z przywileju, jakim jest pełnopłatna opieka nad dzieckiem zdrowym. To dlatego, iż wolne tego rodzaju jest gwarantowane przez Kodeks pracy, zaś jego zapisom podlegają tylko zatrudnieni na etat. W stosunku do osób, posiadających umowę zlecenie czy o dzieło, zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego. Ten nie uprawnia do dodatkowego, pełnopłatnego wolnego z tytułu opieki nad zdrowym dzieckiem. Jeśli jeden rodzic pracuje na umowę o pracę, zaś drugi w oparciu o umowę zlecenie, to o opiekę nad zdrowym dzieckiem może ubiegać się jedynie ten pracujący na podstawie stosunku pracy.

Gdy jednak zleceniodawca (szef) dobrowolnie ustali ze zleceniobiorcą (swoim pracownikiem) w pisemnej umowie, że takie wolne podwładnemu się należy, strony muszą przestrzegać tego zapisu umowy, przy czym w niniejszej umowie muszą być również określone zasady wynagrodzenia zleceniobiorcy.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Niedziele handlowe mogą wrócić w 2024 roku

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na i.pl Portal i.pl