Odkrywamy Białystok. W kryptach starego kościoła leży bratanica ostatniego króla

Julita Januszkiewicz
Bogato zdobiona, rokokowa trumna Katarzyny Poniatowskiej, bratanicy ostatniego króla Polski. Z archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytkow w Białymstoku.
Bogato zdobiona, rokokowa trumna Katarzyny Poniatowskiej, bratanicy ostatniego króla Polski. Z archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytkow w Białymstoku.
Sensacyjnego odkrycia szczątków Katarzyny Poniatowskiej dokonali archeolodzy w 1983 roku. W podziemiach jest pochowana ówczesna elita, m.in. Izabela, żona Jana Klemensa Branickiego

Na jasnych włosach Katarzyny Poniatowskiej zachował się wianek z zasuszonych kwiatów. Zmarła ubrana była w seledynową koszulę, białe rękawiczki i tekstylne buciki. Trumnę zdobił złocony herb rodu Poniatowskich - Ciołek oraz metalowe, także złocone, elegium z łacińską inskrypcją.

Na taki sensacyjny widok natknęli się: warszawski archeolog Zdzisław Skrok, archeolog Tadeusz Wilde oraz antropolog Karol Piasecki. W 1983 roku badali wnętrze starego kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Białymstoku. Odkrycie pochówku przedstawicielki królewskiego rodu było niezwykłym zaskoczeniem.

- Okazało się, że są to doczesne szczątki zmarłej 17 marca 1772 roku Katarzyny Poniatowskiej, nastoletniej bratanicy Stanisława Augusta Poniatowskiego, ostatniego króla Polski - opowiada dr Małgorzata Karczewska z Ośrodka Badań Europy Środkowo-Wschodniej. Wspólnie z dr hab. Maciejem Karczewskim przypomniała o tym w książce „Archeologia Białegostoku”.

Szkielet zmarłej w młodym wieku delikatnej dziewczyny leżał w bogato złoconej, rokokowej trumnie. Do dzisiaj znajduje się ona w Krypcie Fundatorów. Pochowano w niej także osoby należące za życia do staropolskiej, szlacheckiej elity, w tym dobroczyńców kościoła.

Czytaj też: Odkrywamy Białystok. Człowiek z pasją. Kolekcjonuje dawne przybory kreślarskie

- Wejście do Krypty Fundatorów było zamurowane. Po rozbiciu muru w jej wnętrzu badacze ujrzeli ponad dwadzieścia bogato zdobionych staropolskich trumien - opisuje dr Małgorzata Karczewska.

Archeolodzy liczyli na to, że kiedyś uda się odnaleźć kryptę. Informacje o jej istnieniu można było bowiem znaleźć w dokumentach kościelnych.

- W Krypcie Fundatorów spoczywały m.in. doczesne szczątki zmarłej 14 lutego 1808 roku w wieku 78 lat, Pani Krakowskiej, Izabeli z Poniatowskich Branickiej, żony hetmana Jana Klemensa Branickiego - opowiada współautorka książki „Archeologia Białegostoku”.

Czytaj też: Brama do getta odnaleziona. To pal wbity wśród kocich łbów
A tak Zdzisław Skrok, archeolog, relacjonował moment odnalezienia grobu.

- Wieczorem, w tajemnicy przed wszystkimi, udaliśmy się do kościoła. Pośród trumien wystawionych w nawie odnaleźliśmy tę, którą wykonano z egzotycznego drewna. Jej klasycystyczna forma odpowiadała epoce, w której zamknęła oczy Pani Krakowska. Wewnątrz, w skromnej sukni, w czepcu i z podwiązana żuchwą, spoczywały nietknięte szczątki kobiety zmarłej, jak ustalił później Karol Piasecki, w wieku starczym. Nie było więc wątpliwości, że spoglądamy w oczodoły królewskiej siostry - wspomina na łamach książki Skrok.

Kto jeszcze leży w Krypcie Fundatorów - nie wiadomo. Naukowcy domyślają się jednak, że jedną z pochowanych tu osób może być Piotr Wiesiołowski Starszy, ojciec Marcina - fundatora kościoła parafialnego p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Białymstoku.

Natomiast w nawie kościoła parafialnego, podobnie jak w kryptach, pochowano przedstawicieli ówczesnych elit i znamienitych parafian.

Badania antropologiczne ich szczątków wykazały, że rzadko żyli dłużej niż 40-50 lat.

- Były tam również groby małych dzieci oraz młodych kobiet i mężczyzn. Wszyscy zmarli byli częściowo zmumifikowani. Część mężczyzn miała nawet na twarzach zarost - wyjaśnia dr Małgorzata Karczewska.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Odkrywamy Białystok. W kryptach starego kościoła leży bratanica ostatniego króla - Kurier Poranny

Wróć na i.pl Portal i.pl