Nowa Huta w rejestrze zabytków? To się opłaca

- To świetny pomysł, jeśli chcemy poważnie myśleć o odnowieniu tej części miasta - mówi Tomasz Urynowicz, radny PO z Nowej Huty. - Diabeł jednak jak zawsze tkwi w szczegółach - dodaje.

Dla mieszkańców najważniejsze pytanie brzmi: czy jeśli budynki, w których mieszkają, trafią na listę zabytków będą musieli prosić konserwatora o zgodę na przeprowadzenie choćby drobnych remontów?

- Nie będzie takiej potrzeby. Nikomu nie chcę utrudniać życia - odpowiada Jan Janczykowski, wojewódzki konserwator zabytków. Zapewnia, że ochroną konserwatorską zostaną objęte jedynie elewacje budynków i część zabytkowych klatek schodowych. Ten zabieg ma pozwolić na odnowienie tych cennych elementów architektury.

Do tej pory urzędnicy bezradnie rozkładali dłonie. Zgodnie z prawem nie mogli dofinansować remontu fasad budynków. Wystarczającej sumy na remont nie miały także wspólnoty mieszkaniowe, a efekt jest taki, że jedne z najbardziej reprezentacyjnych budynków w Nowej Hucie od lat niszczeją. Teraz ma to się zmienić.

***

Konserwator zamierza wpisać część budynków w Nowej Hucie do rejestru zabytków Krakowa. Prace nad dokumentacją już trwają. Ma to pomóc w odnowieniu klatek schodowych i elewacji obiektów znajdujących się w okolicach placu Centralnego.

Chodzi o budynki zlokalizowane na osiedlach Centrum A, B, C, D. Konserwator rozważa także wpisanie na listę Teatru Ludowego. Pod uwagę brany jest również budynek dawnego kina Światowid na os. Centrum E, gdzie obecnie znajduje się Muzeum PRL.

- Liczę, że wszystko uda się przygotować i zamknąć w pierwszym kwartale br. - przyznaje Jan Janczykowski, wojewódzki konserwator zabytków. Jak mówi, to jest jeden z jego priorytetów w tym roku.

Co plany konserwatora oznaczają dla mieszkańców osiedla Centrum? Wszystko zależy od ostatecznej wersji dokumentu. Jeśli Janczykowski zdecydowałby się na wpisanie do rejestru budynków jako całości i o objęciu ich ochroną konserwatorską to mogłoby oznaczać kłopoty dla mieszkańców. Najmniejszy remont swojego mieszkania musieliby konsultować z konserwatorem.

- Nie wyobrażam sobie, bym musiał kogoś pytać o zgodę o wbicie gwoździa i powieszenie obrazu w mieszkaniu - mówi Mieczysław Żak mieszkający na osiedlu Centrum A.

- Nikomu nie chcemy utrudniać życia - odpowiada Jan Janczykowski. Zapewnia, że do rejestru chce wpisać tylko zewnętrzną elewację budynków. Dodatkowo wpisem miałyby zostać objęte także klatki schodowe, które mają wartość architektoniczną. Wpisanie elewacji do rejestru zabytków pozwoliłoby pozyskać dodatkowe pieniądze na remont obiektów.

Do tej pory wspólnoty mieszkaniowe nie miały wystarczających środków, by pokryć koszty odnowienia zabytkowej elewacji. Nie mogły one liczyć także na pomoc ze strony urzędników.

- Jeśli faktycznie konserwator zabytków wpisze elewację do rejestru zabytków to wspólnoty mieszkaniowe będą mogły się do nas zwrócić z wnioskiem o dotację - wyjaśnia Maciej Wilamowski, dyrektor Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków. Dodatkowo będzie się można starać także o dotacje unijne.

Jan Janczykowski chce jeszcze do swojego pomysłu przekonać zarządców poszczególnych budynków. A tych jest kilkunastu. Jeśli choć jeden z nich oprotestuje pomysł konserwatora zabytków, prace nad projektem będzie trzeba zacząć od nowa. Janczykowski zamierza się z nimi spotkać w najbliższym czasie.

- Już teraz współpracujemy z konserwatorem, choć to wydłuża różne inwestycje - przyznaje Bożena Szydłarz, zarządca budynku na osiedlu Centrum B. Jak potwierdza Tomasz Urynowicz, radny PO z Nowej Huty, można tylko żałować, że pomysł konserwatora pojawił się tak późno.

- Być może gdyby udało się to zrobić wcześniej, można było uratować choćby oryginalne neony, które znajdowały się na budynkach - zauważa radny.

Renowacji wymagają przede wszystkim zabytkowe attyki na dachach budynków w Nowej Hucie. Oczyścić trzeba część kamienia znajdującego się na ścianach budynków. Uzupełnić trzeba także widoczne ubytki w elewacji.

Maciej Miezian, historyk pracujący w Muzeum Dziejów Nowej Huty oddziale Muzeum Historycznego Miasta Krakowa:
Te budynki mają swój styl, charakter. Socrealizm to był ostatni wielki styl w architekturze. A potem przyszła wielka płyta. Te budynki były wykonywane przez najlepszych przedwojennych fachowców. Dbano w nich o szczegóły, detale, różnego zdobienia elewacje. Balkony przypominające renesansowe loggie, ozdobione kolumnami. To wszystko zostało specjalnie zaprojektowane i przemyślane. To dobry krok konserwatora by wpisać je na listę zabytków.

Zobacz najświeższe newsy wideo z kraju i ze świata
"Gazeta Krakowska" na Youtubie, Twitterze i Google+
Artykuły, za które warto zapłacić! Sprawdź i przeczytaj

Codziennie rano najświeższe informacje z Krakowa prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera!