„Nocna zmiana”. 30 lat temu odwołano rząd Jana Olszewskiego

Marcin Koziestański
Marcin Koziestański
Wideo
od 16 lat
4 czerwca 1992 roku został odwołany rząd Jana Olszewskiego, wyłoniony pół roku wcześniej po pierwszych od czasu II wojny światowej całkowicie wolnych wyborach. Słynna "nocna zmiana" nastąpiła w kilka godzin po tym, gdy do Sejmu trafiła przygotowana przez rząd lista tajnych współpracowników Służby Bezpieczeństwa, na której znalazły się nazwiska m.in. 3 ministrów i 8 wiceministrów.

Jesienią 1991 odbyły się pierwsze po II wojnie światowej wolne wybory parlamentarne do Sejmu I kadencji i Senatu II kadencji. Prezydent Lech Wałęsa desygnował Jana Olszewskiego na premiera już 5 grudnia 1991 r.. Po tym, jak nie powiodła się misja utworzenia rządu przez kandydata prezydenckiego Bronisława Geremka ani próba pozostawienia na stanowisku urzędującego premiera Jana Krzysztofa Bieleckiego. Sejm wybrał Jana Olszewskiego na premiera 6 grudnia 1991 r. Niemożność zbudowania trwałej koalicji programowej zniechęciła niejako premiera, który w połowie grudnia złożył rezygnację z utworzenia rządu, której Sejm jednak nie przyjął.

Jan Olszewski wciąż jednak nie był w stanie poszerzyć wspierającej go koalicji, choć rząd powstał - weszli do niego przedstawiciele czterech partii (w parlamencie znajdowało się wówczas ponad 20 ugrupowań) - Porozumienia Centrum, Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, Polskiego Stronnictwa Ludowego - Porozumienia Ludowego i Partii Chrześcijańskich Demokratów.

Pod koniec maja 1992 r. między rządem Jana Olszewskiego a prezydentem Lechem Wałęsą doszło do ostrego spięcia w sprawie finalizowanego wówczas traktatu polsko-rosyjskiego dotyczącego opuszczanych przez Rosjan baz, pozostałych po Związku Sowieckim, na terenie Polski. Wtedy to prezydent rozpoczął konsultacje polityczne zmierzające do obalenia rządu premiera Olszewskiego.

- Gabinet Premiera Jana Olszewskiego został odwołany przez Sejm w nocnym głosowaniu z 4 na 5 czerwca 1992 r., kilkanaście godzin po wykonaniu przez ministra spraw wewnętrznych Antoniego Macierewicza uchwały Sejmu o ujawnieniu tajnych współpracowników Służby Bezpieczeństwa. 4 czerwca szef MSW Antoni Macierewicz, wykonując zapisy wynikające z ustawy lustracyjnej, przesłał do Sejmu tajną listę nazwisk listę polityków figurujących w archiwach MSW jako konfidenci komunistycznych służb specjalnych, nie określając, wobec których nazwisk oskarżenia o współpracę są prawdziwe, wobec których nie. Lista szybko przeciekła do parlamentarzystów i do mediów. Na „liście Macierewicza” znalazły się m.in. nazwiska 3 ministrów i 8 wiceministrów rządu Jana Olszewskiego oraz nazwisko Lecha Wałęsy - przypomina "Tygodnik Solidarność".

Na przyspieszenie rozpatrywania wniosku o odwołanie rządu wpłynął sam Wałęsa, który złożył 4 czerwca 1992 r. własny wniosek o odwołanie premiera. Kilka dni wcześniej, bo już 26 maja 1992 r. prezydent skierował do marszałka Sejmu oficjalne pismo, w którym poinformował, że stracił zaufanie do rządu i wycofuje swoje poparcie dla jego działań.

"Ja chciałbym stąd wyjść tylko z jednym osiągnięciem. I jak do tej chwili mam przekonanie, że z nim wychodzę. Chciałbym mianowicie, wtedy kiedy ten gmach opuszczę, że wtedy kiedy się to wreszcie skończy – będę mógł wyjść na ulice tego miasta, wyjść i popatrzeć ludziom w oczy. I tego wam - Panie Posłanki i Panowie Posłowie życzę po tym głosowaniu” - mówił Jan Olszewski. Chwilę po północy 5 czerwca 1992 roku rząd Olszewskiego został odwołany. Za wotum nieufności głosowało 273 posłów przy 119 przeciw i 33 wstrzymujących się.

Od 5 czerwca 1992 r. Radą Ministrów kierował już Waldemar Pawlak.

Źródło: Tysol, Dzieje.pl, Polskie Radio, Wikipedia

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na i.pl Portal i.pl