Najwyższa Izba Kontroli: Wzrost nakładów na świadczenia medyczne nie poprawił sytuacji pacjentów

Zdaniem NIK polski system narusza konstytucyjną zasadę równości dostępu do opieki zdrowotnej. - Kolejna już kontrola NFZ przez NIK wykazała, że mimo zwiększenia nakładów na świadczenia (w porównaniu z 2016 r.) o 5,4 mld zł sytuacja nie uległa znaczącej poprawie. Na koniec 2017 roku, w przypadku jednej trzeciej świadczeń, czas oczekiwania się wydłużył, zaś w pozostałych skrócił się lub pozostał na niezmienionym poziomie – czytamy w najnowszym, pokontrolnym raporcie Izby.

Wydatki bieżące ogółem na ochronę zdrowia w Polsce w 2017 r. stanowiły jedynie 6,7 proc. PKB, z tego bieżące wydatki publiczne (w tym wydatki NFZ) 4,6 proc. PKB.

- Znacznie mniej niż w innych krajach Europy – podkreśla NIK. - Podobnie wygląda sytuacja dotycząca wydatków w przeliczeniu na jednego obywatela. 

Tak niskie nakłady publiczne na zdrowie w Polsce skutkują wysokim udziałem wydatków ponoszonych bezpośrednio przez pacjentów.

W Polsce udział tych wydatków w 2016 r. (wg. Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, OECD) wyniósł 23,5 proc., podczas gdy we Francji 10,5 proc., w Czechach i Szwecji – 15 proc.

- Dane te pokazują, że w Polsce dostęp do usług medycznych jest daleko bardziej niż w innych krajach uzależniony od sytuacji ekonomicznej pacjenta – podkreśla NIK i wyjaśnia, że w polskim systemie prawnym szczególne znaczenie ma ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Wynika z niej, że obowiązek zapewnienia równego dostępu do opieki zdrowotnej, finansowanej ze środków publicznych należy do władz publicznych, a głównym źródłem finansowania jest ubezpieczenie zdrowotne w NFZ. To on jest płatnikiem, który określa ma wpływ na dostępność świadczeń oraz analizuje ich koszty w zakresie niezbędnym dla prawidłowego zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

NIK przeprowadziła kontrolę w Centrali i w 3 wojewódzkich oddziałach NFZ: Śląskim, Kujawsko-Pomorskim oraz Mazowieckim. Objęła cały 2017 rok.

- Koszty świadczeń zdrowotnych wyniosły NFZ w 2017 r. ponad 76 mld zł. Były wyższe o 7,59 proc. niż w roku 2016. Wartość zawartych ze świadczeniodawcami umów wzrosła o 5,4 mld zł. Jednak nie cała kwota była przeznaczona na usługi zdrowotne. 2,6 mld zł (3,4 proc. kosztów świadczeń zdrowotnych) wydano na podwyżki zarobków personelu medycznego – ustaliła NIK. - W latach 2010-2017 nastąpił wzrost udziału leczenia szpitalnego w kosztach świadczeń.

NIK twierdzi, że tak wysoki udział kosztów leczenia szpitalnego może świadczyć o niedostatecznej roli ambulatoryjnej opieki zdrowotnej oraz nadmiernym diagnozowaniu i leczeniu pacjentów w trybie hospitalizacji.

Z danych NIK wynika, że w 2017 roku województwo kujawsko-pomorskie miało do dyspozycji prawie 4,2 mld zł, czyli o ok. 377 mln zł więcej niż rok wcześniej. Ponad połowa tej kwoty została przeznaczona na leczenie szpitalne. NIK ustaliła, że na 248 list pacjentów oczekujących na wykonanie świadczenia zdrowotnego zwiększyła się o prawie 34 proc. w przypadkach stabilnych oraz o ponad 19 proc. w przypadkach pilnych.

Do najbardziej deficytowych świadczeń NIK zaliczyła: wszczepienie endoprotezy stawu kolanowego (średni okres oczekiwania 871 dni, w przypadkach pilnych 444 dni), stawu biodrowego (odpowiednio 686 dni i 256 dni), leczenie chirurgiczne zaćmy (średni czas oczekiwania 430 dni a w przypadkach pilnych 137 dni).

Natomiast, w naszym województwie dłużej w kraju pacjenci czekają na miejsce w szpitalnych oddziałach: neurochirurgicznym i ginekologicznym.

Cały raport NIK: https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/szlachetne-zdrowie-potrzebuje-wsparcia.html