Meller: "Resortowe dzieci" to pałka na przeciwników. Mam się teraz tłumaczyć?

Anita Czupryn
LUCYNA NENOW / POLSKAPRESSE
Jak hejterzy z prawej strony chcą mi dołożyć, to robią z mojego ojca komunistycznego aparatczyka - dziennikarz Marcin Meller mówi o książce "Resortowe dzieci".

Pozwolę sobie zacząć tak: Marcinu Melleru…
...lubię tę wersję deklinacji.

Wiem. Zatem Marcinu Melleru, jak Pan, ikona NZS-u, czuje się jako "resortowe dziecko"?
Bez przesady z tą ikoną. Ale podoba mi się powiedzenie, że w polityce jak w saunie: im wyżej siedzisz, tym mocniej się pocisz. Gdyby to rozszerzyć w ogóle na życie publiczne, no to już się przyzwyczaiłem. Różne rzeczy o sobie czytam, słucham i mój poziom wrażliwości trochę się stępił. Biorąc pod uwagę, kto książkę "Resortowe dzieci" napisał, to nie jestem zaskoczony, że mnie w tej książce umieścili. Nie oni pierwsi. Jak hejterzy z prawej strony chcą mi dołożyć, to robią z mojego ojca komunistycznego aparatczyka.

Ojca, który był ministrem spraw zagranicznych w rządzie PiS-u.
Poświęcono mi akapit na pół strony. Nie będę się wypowiadał na temat innych, którzy się w tej książce znaleźli. Mimo że w większości są to osoby publiczne, nie znam ich biografii, nie wiem co, nie wiem jak; mogę ocenić metodę pisarską i dokumentacyjną autorów na podstawie tego, co dotyczy mnie i mojego ojca.

Oraz dziadka. Nie zapominajmy o dziadku.
Zgadza się. Dziadek był działaczem komunistycznym i nie ma w tym żadnej tajemnicy. Ojciec w swojej książce "Świat według Mellera", która wyszła w 2008 r., opowiadał o komunistycznej przeszłości dziadka, o sporach przy stole. I o tym, jak na tym sprzeciwie wobec tego, co dziadek próbował budować, ojciec rozwijał swoje poglądy, które przekazał mnie. A o mnie w tej książce napisali: "Twarz TVN".

Nie napisali "ikona NZS"?
Bez przesady. No, ale działacz podziemnego NZS-u. Było to w czasach, w których nie pamiętam, żeby tłumy się do tego podziemnego NZS-u garnęły. O moim ojcu napisano: "minister w rządzie Marcinkiewicza, w PRL działacz PZPR-u". Pierwsza manipulacja to ta, że był w rządzie Marcinkiewicza. Jasne! Tylko, przypomnijmy, że był to rząd PiS-u. Nie napisali tego, bo to nie pasowało im do obrazu. Po drugie - zdefiniowanie mojego ojca jako działacza PZPR w czasie PRL to już megamanipulacja.
Stefan Meller: wyrzucony z PZPR w 1968 r., usunięty z Instytutu Spraw Międzynarodowych, dostał zakaz wykonywania zawodu.
Przez osiem lat był bez pracy.

Był kasjerem w spółdzielni kosmetycznej.
Był kasjerem i kaowcem w spółdzielni piękności "Izis", uczył zakonnice języka francuskiego, tłumaczył, pisał, chwytał się różnych rzeczy. W siódmym roku, kiedy był bez pracy, w 1974 r. pan Targalski, jeden z autorów tej książki, wstępował do partii. Smaczna historia, prawda? Ojciec był związany z opozycją przez całe lata.

Pomagał represjonowanym studentom, publikował w drugim obiegu.
Wśród jego studentów była lubiana przez niego Wanda Zwinogrodzka, która pisuje w "Gazecie Polskiej" i jest koleżanką z redakcji kolejnej autorki tej książki, Doroty Kani. Jestem ciekaw, co Wanda Zwinogrodzka powiedziałaby o tym, że jej redakcyjni koledzy tak definiują mojego ojca. Jak to można określić? To jest jakiś cień związku z rzeczywistością i zbudowano na tym insynuacje za pomocą manipulacji. A teraz tak: ojciec generała Jaruzelskiego walczył z bolszewikami. Stosując logikę autorów, Jaruzelski powinien być pierwszym, który walczy z czerwonymi w 1939 czy 1944. Sprawa jest prosta. Chodziło wyłącznie o to, aby przypieprzyć, w związku z tym wszystkie chwyty dozwolone. Bo to, co mówię, co piszę, nie jest po myśli tychże ludzi, w związku z tym we mnie walą. I za wszelką cenę szukają haka. Takiego czy innego. Nie mogą mi przyłożyć za przeszłość za komuny, bo mam życiorys lepszy niż niejeden głośno dzisiaj krzyczący z tamtej strony. Zakładam, że sprawdzali moją teczkę w IPN-ie, ale znowu pudło, bo mimo że zebrało się w niej parę kartek, z punktu widzenia lustracyjnego czysto jak łza. Nie mają też nic na mojego ojca. Nie mogą walnąć mnie z powodu tego, co robiłem, nie mogą walnąć z powodu ojca i tego, co robił, czy co jest w jego teczce, bo też jest pięknie i czysto, w związku z czym stosują megamanipulację pod tytułem "działacz PZPR-u", no i wykorzystują dziadka po to, żeby stworzyć obraz: "Aha, Meller w trzecim pokoleniu to propagandzista komunistyczny". Ręce opadają.

Nie znalazł się Pan na okładce książki, jak np. Jacek Żakowski, który za to pozwał wydawnictwo Fronda, wydawcę książki "Resortowe dzieci". Żakowski dobrze zrobił?
Problem polega na tym, że każde rozwiązanie jest złe. To wylewanie szamba. To tak, jakby jechała pani nocnym autobusem i wyrzygałby się na panią pijak. W mordę mu dać? Źle. Udawać, że deszcz pada? Też źle. Zacząć się wycierać? Odrażające. W takiej sytuacji nie ma dobrego rozwiązania. Nie chcę mówić o innych, ale przykład Żakowskiego, który nie jest bohaterem mojej bajki, też jest chybiony. On resortowym dzieckiem? Jakie resortowe dziecko? Opisali tych, którzy im się nie podobają.

Np. Tomasza Sekielskiego, którego ojciec był nauczycielem języka rosyjskiego, zastępcą komendanta OHP i kierownikiem hotelu robotniczego.
Co prawda, nie w książce, ale potem dopisano go w "Gazecie Polskiej". To już są czyste jaja. Ojciec kierownik hotelu robotniczego ma być demoniczną postacią? Albo ojciec Lisa, który był kierownikiem stacji hodowlanej? Podejrzewam jednak, że fani Karnowskich czy "Gazety Polskiej" poważnie potraktują to, że Lis zrobił karierę w mediach, bo jego ojciec hodował konie. Błagam, to są żarty. I robią to ludzie z redakcji, w której na drugiej stronie gazety ma felieton Marcin Wolski, pierwszy sekretarz POP do czasu stanu wojennego. Ale co do Sekielskiego, to im podpadł.

Bo skrytykował ekspertów z zespołu Macierewicza.
No, o to chodzi.
Pan czym im podpadł?
Czymkolwiek, co napisałem, co mówiłem. Mogłem podpaść, jak robiłem wywiad z Andrzejem Morozowskim, gdzie w rozmowie przypominamy, że Dorota Kania ma sprawę o wymuszanie łapówki od teściowej Dochnala w zamian za załatwiania dojścia do ówczesnych ministrów Kaczmarka i Ziobry. A może podpadłem po prostu na zasadzie: kto nie z nami, ten przeciw nam.

Wojciech Maziarski określił tę książkę jako faszystowską komunistyczną metodę, by prześladować ludzi za grzechy rodziców.
Nie chcę używać epitetów, bo w pewnych sytuacjach, jak to np. było z Jerzym Urbanem w stanie wojennym, kiedy im bardziej opluwani przez niego ludzie używali wobec niego mocnych słów, to tym bardziej go to cieszyło. Jest taki typ ludzi, który tym żyje. Jakakolwiek obelga skierowana wobec trójki autorów tej książki, czy ludzi, którzy tą książką chcą okładać, jak bracia Karnowscy w swoich mediach, ich nakręca.

No i książka się dobrze sprzedaje.
Nie dziwię się temu. Ona jest jak plotkarski Pudelek. Ludzie uwielbiają skandale o znanych ludziach. Natomiast reagowanie na nią słowem obelżywym? Ktoś się tym przejmie? Nie, nie przejmie, jeszcze się ucieszy. Napiszą w "Gazecie Polskiej" albo na portalu Karnowskich o histerycznej reakcji i sami się będą tym nakręcać. Więc nie ma co gadać. Kiedy pani zadzwoniła, zastanawiałem się, czy w ogóle na ten temat rozmawiać. Rozmawiałem o tym z przyjaciółmi. Kolega powiedział mi, że słuchał w radiu Pawła Lisickiego, naczelnego "Do Rzeczy", który, jakkolwiek dziwnie to brzmi, stawał w mojej obronie.

Lisicki określił to mianem nadużycia. Ale widzi też zalety tej książki, bo ma ona pokazywać, jak niektóre środowiska były opanowane przez agentów, co ma wskazywać na uwikłanie mediów w dawny system.
Ja na tę książkę patrzę…

…a czytał ją Pan w ogóle?
Czytałem. Kupiłem ją, nie wiedząc, że znajdę tam coś o sobie. Żona przekartkowała i: "Jesteś!" - znalazła mnie.

Co Pan sobie wtedy pomyślał?
Prawdę mówiąc, ja nie widzę nic zdrożnego w pisaniu o uwikłaniach rodzinnych. Każdy skądś się wywodzi. Pytanie dotyczy tego, jak się podchodzi do materii. Jeśli mam oceniać tę książkę na podstawie tego, co wiem, że jest prawdą i nieprawdą, to widzę jedną wielką gigantyczną manipulację. Mamy zimną wojnę domową i ta książka się w nią wpisuje.

Bohaterami "Resortowych dzieci" miały być osoby, które swoją obecną pozycję zawdzięczają koneksjom, wpływom, rodzicom. Co Pan zawdzięcza swojemu tacie?
Tacie zawdzięczam wszystko. I piszę to w swojej książce "Między wariatami". Wszystko wyniosłem z domu. Tylko że, paradoksalnie, nie to, co insynuują autorzy tej książki. Mam się teraz tłumaczyć, że rodzice wychowywali mnie w tradycji patriotycznej, w przywiązaniu do wartości, bo jacyś ludzie załatwiają swoje porachunki?

Ci, jak Pan mówi, "jacyś ludzie" uznali, że Pan też jest przeciwnikiem dekomunizacji, lustracji, szydzi z patriotyzmu, polskich tradycji , polskości.
I co mam na to odpowiedzieć? Przecież to skrzyżowanie Kafki z Monty Pythonem. W tej książce może się znaleźć każdy. Jeśli napisze pani jakiś tekst, który wkurzy Dorotę Kanię, Sakiewicza czy Karnowskich, to znajdzie się pani w następnym wydaniu. Napiszą, że pani mama chodziła do klasy z kimś, kto ma szwagra, który coś tam.

Zawdzięcza Pan ojcu pracę w tygodniku "Polityka"?
Tata przyjaźnił się z sekretarzem redakcji "Polityki" Piotrkiem Adamczewskim, z którym znali się jeszcze z wojska, z jednego plutonu. I Piotrek załatwił mi staż w archiwum.

To znaczy, że tata pomógł?
Oczywiście, że pomógł. Na tej samej zasadzie, jak pilnował tego, żebym się uczył języków obcych. Rodzice posyłali mnie do Instytutu Francuskiego, do którego mógł się zapisać każdy w Warszawie, i zmuszali do nauki angielskiego. Kiedy poszedłem w 1987 r. na studia i do Polski przyjeżdżał zagraniczny dziennikarz, który kontaktował się z nielegalnym wówczas NZS-em, na mnie często spadało robienie za tłumacza i przewodnika, bo nie tak wiele osób wokół mówiło po angielsku, a jeszcze mniej po francusku. A ja mówiłem, bo rodzice siedzieli mi nad głową, że języki to podstawa. Tak, dzięki pomocy taty poszedłem na wakacyjny staż do "Polityki" i przekładałem gazety, siedząc w archiwum. Usłyszałem, czy chciałbym spróbować napisać tekst. Gdybym nie potrafił pisać, nikt by mi tego tekstu nie wydrukował. A potem następnego. Potrafiłem pisać, bo uwielbiałem pisać, bo słuchałem, co mówiły polonistka i historyczka, bo w podstawówce i w liceum startowałem w olimpiadach, czytałem setki książek, redagowałem gazetkę szkolną, a potem podziemne pismo NZS-u, dostałem wyróżnienie w konkursie "Życia Warszawy" za pisemną maturę z polskiego. To, że był w redakcji przyjaciel taty, nie przeszkodziło, że parę lat temu wyleciałem z "Polityki".

Za co?
Za rozrywkowe podejście do życia. Nie oddałem tekstu na czas, a był to któryś już raz. Wyleciałem z hukiem, i słusznie. Zresztą opisałem to w "Między wariatami", nie robię z tego żadnej tajemnicy. Albo to, że dostałem się na historię z maksymalną liczbą punktów - nie dlatego, że tata mi coś załatwiał, tylko że przeczytałem dość książek, do których czytania częściowo mnie zmuszał. Jeśli już mówimy o kontaktach, to generalnie w życiu 90 proc. tego, co mi się przydawało, to przyjacielskie kontakty z podziemnego NZS-u.
Jest coś, czego się Pan wstydzi?
Wstydzi?

No, nie narozrabiał Pan nigdy?
Mnóstwo razy i nie jest mi z tym źle. Wstydzę się jakichś prywatnych rzeczy, gdy np. powiedziałem o dwa słowa za dużo. Takie duperele. Ileś lat temu, jak Kazik zaczął grać solowo, napisałem, że kiedyś Kazik to był Kult, a teraz śpiewa o dupie Maryni. Tego się wstydzę, bo nie dosłuchałem tekstów, a jako fan Kultu byłem rozżalony, że Kazik nie poświęca się Kultowi.

W notce o książce "Resortowe dzieci" napisano: "Resortowe dzieci, w opiniotwórczej prasie, telewizji, radiu, obecne od stanu wojennego do dziś, pełniące rolę dyżurnych autorytetów moralnych, szczujących przeciw zbyt niepokornym, zbyt dociekliwym. Szczuł Pan przeciw niepokornym?
Tak, codziennie rano jak się budzę, zaglądam do notesu, żeby nie zapomnieć, kogo akurat dzisiaj mam poszczuć: Mazurka czy Wildsteina. Nie, no, wkraczamy w strefę groteski.

To coś, co Pan lubi: groteska, absurd, surrealizm.
Dlatego się uśmiecham, bo to jest nawet zabawne. Natomiast ta książka jest niczym innym jak pałką na przeciwników. Czytam różne prawicowe fora i widzę, że to nic nowego pod słońcem. Gdybyśmy żyli w kraju delikatnego dyskursu, to ta książka mogłaby być szokiem. Ale czytając prawicowe portale, mogę powiedzieć, że to mnie przygotowało do tej książki i nic mnie nie zdziwi.

Nie zdziwiły też Pana artykuły o Andrzeju Turskim?
No, to widzi Pani, mamy porównanie. To, co o mnie piszą, to pikuś w porównaniu z tym, co z Turskim zrobili. Szczerze mówiąc, czytanie takich rzeczy to też mały pikuś w porównaniu z tym, co mój ojciec przerabiał w 1968.

Pan się wtedy urodził. Żył Pan w atmosferze tego, co robiono wtedy z ludźmi?
Może nie w atmosferze, ale wspomnienie obrzydliwego czasu i zachowań wielu ludzi żyło w domu. Jednak rodzice woleli raczej wspominać tych, którzy się wtedy zachowali szlachetnie i godnie, samemu często ryzykując. Tamte wydarzenia były absolutnie koszmarne, a teraz w wykonaniu prawicy a la Kania, Targalski i Karnowscy jest taki zwyczajny rzyg. Nie ma co się ekscytować. Przez rzeczy, o których piszę, regularnie dostaję po bańce i, jak mówiłem, już się trochę przyzwyczaiłem.

Spływa to po Panu?
Jakbym sobie siedział cicho, toby mnie nikt nie atakował. Jakbym pisał o Afryce, to też by mnie nikt nie atakował. Chociaż Kapuścińskiego atakowano, mimo że nikt się niepolskimi sprawami nie zajmował. Jakbym sobie dalej jeździł na wojny, to też by się mnie nie czepiali. Czepiają się, bo zabieram głos, robiąc często żarty z prawej, czy - żeby było jasne - również z lewej strony. Kiedy napisałem felieton o tym, że chciałbym, aby w Warszawie stanął pomnik Lecha Kaczyńskiego, to na portalu TOK FM cały dzień wisiał tytuł: "Meller osiągnął niespotykany poziom podłości". A chodziło o to, że napisałem, iż władza platformiana traktuje Smoleńsk per noga i pozwoliła na wulgarną palikotyzację swego przekazu w jego sprawie. Gdybym więc siedział cicho, toby mi nie dopieprzyli.

Albo gdyby przeszedł Pan na jasną stronę mocy.
Ależ oczywiście. Tak jak np. Bronisław Wildstein, który jest jak najbardziej z "resortowej", w rozumieniu autorów książki, rodziny - to on jest dobry. Można było być w PZPR do końca…

Można, jak Wojciech Reszczyński, pamiętany w stanie wojennym, dziś gwiazdorzyć w "Naszym Dzienniku".
Jeszcze bardziej podoba mi się przykład Marka Króla, sekretarza KC PZPR w końcówce komuny, a dzisiaj wielkiego autorytetu polskiej prawicy. W momencie kiedy przechodzi się na tamtą stronę, wszystko zostanie wybaczone. Ta książka, jak i tego typu artykuły, to kolejna pałka a la "przemysł pogardy", którą można walnąć każdego. Powie pani coś, co się nie spodoba prawej stronie - bęc! Jest pani członkiem przemysłu pogardy! Wygrała pani odkurzacz.
Ale Tomasz Terlikowski wziął Pana w obronę, mówiąc o niesprawiedliwości.
Nie zgadzam się z nim w niczym kompletnie, ale szanuję go. Nie za to, że stanął w mojej obronie, bo to byłoby kretyństwo, ale za to, że potrafi napisać coś pod prąd swego środowiska o Kościele albo stosunku do Rosji. Ma swój mózg i go używa. Nie musiał stawać w mojej obronie, ale jestem mu wdzięczny. Tak czy inaczej to też jest element surrealizmu, że muszę wykazywać wdzięczność Tomaszowi Terlikowskiemu, za to, że stwierdził, iż nie jestem przedłużonym ramieniem Kominternu, czyli Międzynarodówki Komunistycznej w latach międzywojennych, do zadań specjalnych w mediach.

W portalu Wpolityce.pl, do którego Pan zagląda, przeczytałam, że "Resortowe dzieci" pracują w prywatnych mediach, są poza kontrolą i sprawują rząd dusz nad narodem. Ma Pan taki rząd dusz?
Mam raczej głębokie przekonanie, że nie mam wpływu na nic. Może na to, że parę osób kupi książkę, jaką polecę.
Ale wywołał Pan pamiętną akcję, ogłaszając, że nie zagłosuje na Donalda Tuska, co zaowocowało spotkaniem z premierem i artystami w Pana programie. Ale to nie wynikało z tego, że ja kogoś do czegoś przekonałem. Tylko z tego, że akurat napisałem na Facebooku coś, co grało w duszy wielu ludziom, którzy głosowali wcześniej na Platformę, a nie byli jeszcze gotowi powiedzieć tego na głos. Gdyby tak nie było, to nie byłoby takiej reakcji.

To na kogo Pan teraz zagłosuje?
Nie, nie, nic nie powiem. Nawet napisałem w felietonie, że chyba po raz pierwszy nie pójdę na wybory w ogóle. I napisałem to z pewnym żalem, jako że zawsze mówiłem, że głosować należy. A nawet gdybym poszedł, nie będę mówić. Może się zdarzyć, że będzie kandydował ktoś, niezależnie z jakiej partii, kogo osobiście szanuję ze względu na cechy charakteru bądź wiedzę, dorobek, karierę zawodową. Tak jak w poprzednich wyborach europejskich, kiedy głosowałem na Rafała Trzaskowskiego, dzisiejszego ministra. Wyrośliśmy w tej samej dzielnicy, chodziliśmy do tego samego liceum, śledziłem jego drogę zawodową, pracę naukową i uważałem, że byłoby super, gdyby taki człowiek znalazł się w europarlamencie.

Jak Pan przyjął ostatnią akcję feministek na Facebooku, które ogłosiły, że 6 stycznia przerwą ciążę na znak solidarności z kobietami, które w Polsce każdego dnia w strachu i ciężkich warunkach nielegalnie przerywają ciąże i że zrobią to solidarnie z Katarzyną Bratkowską?
Tu mi ręce opadają w drugą stronę. To eskalacja szaleństwa, eskalacja skrajności. Mógłbym sobie z tego zadrwić, ale ile można robić sobie jaja? W pewnym momencie odechciewa się nawet śmiać.

Nie rozmawiam z Panem po raz pierwszy, ale pierwszy raz sprawia Pan wrażenie faceta, który myśli o tym, aby wyjechać na swoją prywatną wyspę, myśli o jakiejś wewnętrznej emigracji.
No, coś jest na rzeczy, tylko tej wyspy nie ma. To przekonanie, że gorzej już być nie może, jeśli chodzi o sytuację w Polsce, o poziom nienawiści, niechęci, może być złudne, bo okazuje się, że może być gorzej. Od jakiegoś czasu zdaję sobie sprawę, przed czym starałem się bronić, że z tej czarnej dziury, w którą wpadliśmy po Smoleńsku, nie ma wyjścia. To z kolei powoduje, że wszystko jest w klinczu, nie tylko nie widać szansy na poprawę, ale może być jeszcze gorzej. Co mam robić? Kopać się z koniem? Szarpać? Mam małe dziecko w domu, priorytety mi się zmieniły. Co się będę przejmował świrami, kiedy mam obywatela do wychowania.

Resortowe dziecko.
Kolejne pokolenie. (śmiech)

Jest coś, co jeszcze Pana ekscytuje w publicznym życiu?
Szczerze mówiąc, nie widzę niczego takiego. Żyjemy w kraju, w którym mentalny ton nadają Macierewicz i Palikot. To ja dziękuję. Wolę się wycofać na swoją nieistniejącą wyspę, zamknąć się w kręgu przyjaciół. Nie mieć do czynienia z tym szaleństwem.

Wracając do książki, która jest pretekstem naszej rozmowy: dlaczego, Pana zdaniem, ta książka została napisana?
Jak mówiłem: to trochę pałka, trochę szantaż.

Jak to szantaż? Książka spowoduje, że przestanie Pan pisać, występować w telewizji?
Wiadomo, że Lisowi czy Żakowskiemu nikt ust nie zamknie, ale może ktoś się teraz dwa razy zastanowi, zanim napisze krytycznie na temat prawej strony czy Jarosława Kaczyńskiego? Trochę jest to mobilizacja własnego elektoratu, trochę wskazanie palcem na te ciemne siły, które opanowały kochaną ojczyznę.

A może dla pieniędzy?
Pieniądze tu są najmniej ważne. Podejrzewam, że oni sami nie sądzili, że to się będzie tak dobrze sprzedawać. Nie sądzę, żeby to robili dla pieniędzy. Myślę, że zrobili to ze szczerej, czystej nienawiści. To dzieło prawdziwego uczucia. (śmiech)

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na i.pl Portal i.pl