Marysia, Furman, Żorż, von Nogay. Wszystkie role Wojciecha Pokory

Te role zna każdy. Stanisław Maria Rochowicz vel Marysia z filmu „Poszukiwany, poszukiwana”, Mieczysław Gajny z „Czterdziestolatka”, docent Zenobiusz Furman z serialu „Alternatywy 4” czy oberleutnant von Nogay z „C.K. Dezerterów”, ale również te ze wspaniałych przedstawień Teatru Telewizji: Edmund z „Dam i huzarów” czy Żewakin z „Ożenku” na stałe już wpisały się w historię polskiego kina i teatru. Tak samo jak ich odtwórca - wybitny aktor Wojciech Pokora, który zmarł w ostatnią niedzielę w wieku 83 lat.

Wojciech Pokora był rodowitym warszawiakiem. Urodził się w stolicy w 1934 roku. To jednak we Wrocławiu skończył... Technikum Budowy Silników Lotniczych, skąd trafił do pracy do Fabryki Samochodów Osobowych na Żeraniu. To tam, w amatorskich teatrze, zaczęła się jego przygoda ze sceną.

Występował w nim m.in. z Jerzym Turkiem, który później był świadkiem na jego ślubie. Kolejnym etapem był dyplom warszawskiej PWST. W 1958 roku Wojciech Pokora zadebiutował w Teatrze Dramatycznym w Warszawie w „Wizycie starszej pani”, a dwa lata później w filmie. Nie przypuszczał chyba wówczas, że współpraca ze Stanisławem Bareją przy „Mężu swojej żony” (1960), gdzie zagrał niewymienioną w czołówce rolę pokojowego malarza, będzie miała aż taki wpływ na jego popularność.

W kolejnych latach Pokorę można było zobaczyć m.in. w pierwszym polskim serialu „Barbara i Jan” (1964), „Małżeństwie z rozsądku” (1966) czy „Przygodach psa Cywila” (1968-70). W 1972 roku na ekranach kin pojawił się lubiany i powtarzany do dzisiaj film „Poszukiwany, poszukiwana” w reżyserii Stanisława Barei, w którym Wojciech Pokora wcielił się w rolę historyka sztuki Stanisława Marii Rochowicza, który w obawie przed posądzeniem o kradzież obrazu przebiera się za kobietę i podejmuje pracę gosposi.

Aktor po latach nie wspominał jednak dobrze tej roli. Mówił, że na ulicy wołano do niego Marysia.

Gdybym miał wtedy dzisiejszą wiedzę i mądrość, to bym tego nie zagrał.
Wojciech Pokora dla „Faktu” o roli w filmie „Poszukiwany, poszukiwana”

- Gdybym miał wtedy dzisiejszą wiedzę i mądrość, to bym tego nie zagrał. Nie ja powinienem to grać. Ja się do tego nie nadaję. To, że zdobyłem ogromną popularność i że od czasu do czasu puszczają tę moją koszmarną rolę, która sprawia komuś radość, to chwała Bogu - mówił aktor w 2015 roku w rozmowie z „Faktem”.

Wojciech Pokora wspomina w niej, że na planie filmu niezbyt udała się praca kostiumologów, dlatego ostatecznie aktor w filmie wystąpił też w ubraniach należących do... jego żony Hanny. Do małżonki należała również peruka filmowej Marysi.

„Poszukiwany, poszukiwana” był kolejnym filmem, na planie którego współpracował ze Stanisławem Bareją. Od tej pory zagrał już w prawie wszystkich jego filmach. W „Nie ma róży bez ognia” (1974) był lokatorem wyrzucanym z mieszkania przez żonę, w „Brunecie wieczorową porą” (1976) zagrał rolę Kowalskiego, a w „Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz” (1978) chłopa goniącego świnię. W kultowym „Misiu” (1981) to on wcielił się w rolę poety-milicjanta, który tworzy tekst piosenki o młodym junaku i Trasie Łazienkowskiej.

Kiedy Bareja postanowił kręcić seriale, jego współpraca z Pokorą trwała nadal. Zagrał pochłoniętego pasją myślistwa docenta Zenobiusza Furmana w filmie „Alternatywy 4” (1983) i przywożącego zza granicy wypełnione narkotykami grzyby przyjaźni syjamsko-polskiej prezesa Kłuska w „Zmiennikach” (1986).

Ale nie tylko ze Stanisławem Bareją współpracował Wojciech Pokora. Jedną z ról, które cenił najbardziej, był hrabia Żorż Ponimirski z „Kariery Nikodema Dyzmy” Jana Rybkowskiego (1980). Wojciech Pokora cenił również rolę von Nogaya w „C.K. Dezerterach” Janusza Majewskiego (1984). W rozmowie z portalem Onet.pl z 2015 roku aktor wspominał, że rolę tę przyjął bez większego wahania.

- Chciałem tylko wiedzieć, kto w tym będzie uczestniczył. Bo ważne jest, w jakim towarzystwie będzie się film produkować. Kiedy wymienił mi nazwiska Marka Kondrata czy Wiktora Zborowskiego, a zwłaszcza dwóch Węgrów, wiedziałem, że muszę w to wejść - wspominał po latach.

Jeszcze wcześniej Wojciech Pokora zagrał u Jerzego Gruzy w „Czterdziestolatku” (1974-77) rolę inżyniera Gajnego, adoratora żony głównego bohatera. U tego samego reżysera powrócił w roli kamerdynera Edwarda Skorupy, zwanego Janem, w „Tygrysach Europy” (1999). Pojawił się także gościnnie w „Miodowych latach” Macieja Wojtyszki jako ojciec Aliny Krawczyk.

Osobna karta pracy aktorskiej Wojciecha Pokory to teatr. Przez wiele lat był aktorem scen warszawskich: Teatru Dramatycznego, Teatru Nowego i Teatru Kwadrat. Wielu pamięta także jego role w najlepszych spektaklach Teatru Telewizji, które często do dzisiaj są najlepszymi telewizyjnymi adaptacjami tych dzieł.

W 1973 roku Pokora zagrał Edmunda w „Damach i huzarach” w reżyserii Olgi Lipińskiej u boku m.in. Danuty Szaflarskiej, Ryszardy Hanin i Marka Walczewskiego, a trzy lata później w „Ożenku” w reżyserii Ewy Bonackiej z m.in. Anną Seniuk, Ireną Kwiatkowską czy Kazimierzem Brusikiewiczem. Były też role w „Igraszkach z diabłem” (1979) w reżyserii Tadeusza Lisa czy „Arszeniku i starych koronkach” (1975) w reżyserii Macieja Englerta.

Warto wspomnieć również o pracy reżyserskiej Wojciecha Pokory. Oprócz pracy w teatrach warszawskich przygotowywał również przedstawienia m.in. we Wrocławiu, Radomiu, Zielonej Górze, Białymstoku, a także w Teatrze im. Adama Mickiewicza w Częstochowie, gdzie wyreżyserował m.in. „Mayday”.

Oko widza Wojciecha Pokorę kojarzyć może również z występów w kabaretach Owca i Dudek, a w latach dziewięćdziesiątych w telewizyjnym Kabarecie Olgi Lipińskiej.

Wojciech Pokora sześćdziesiąt jeden lat przeżył ze swoją żoną Hanną, którą poznał jeszcze podczas nauki w szkole. Ślub cywilny wzięli w tajemnicy, bo część rodziny na ich plany dotyczące wspólnej przyszłości patrzyła niezbyt łaskawie. Okazało się, że niepotrzebnie. Państwo Pokorowie byli ze sobą nieprzerwanie od 1957 roku. Doczekali się dwóch córek: Magdaleny i Anny.

Uwaga TVN przypomniała niedawno, że żona aktora, która pracowała w telewizji jako asystent reżysera, wystąpiła z nim razem w jednej ze scen „Poszukiwanego, poszukiwanej”.

Rodzinne tradycje kontynuuje wnuczka Wojciecha Pokory, Agata Nizińska, która również zdecydowała się na pracę na scenie. Występowała m.in. z Kabaretem Moralnego Niepokoju, zagrała też w filmie „Wataha” (2011). Agata Nizińska jest również piosenkarką. W tym roku zgłosiła się do krajowych preeliminacji do Konkursu Piosenki Eurowizji. W 2017 roku w rozmowie z portalem plejada.pl przyznała, że początkowo nie mówiła o tym, kto jest jej dziadkiem.

- Na początku nie chciałam o tym mówić, bo bałam się zarzutów o nepotyzm. Potem przestało mi to zupełnie przeszkadzać. A teraz uważam, że nie ma sensu o tym opowiadać, ponieważ mam na koncie już konkretne osiągnięcia. Dziadek jest ikoną i absolutnie nie chcę się z nim porównywać. Poza tym ja wybrałam muzykę, on pozostał przy aktorstwie - powiedziała.

O śmierci Wojciecha Pokory jako pierwszy poinformował w niedzielne przedpołudnie na Facebooku Och Teatr Krystyny Jandy, z którym aktor współpracował w ostatnich latach. Pod tym wpisem, jak i postami innych aktorów i informacjami we wszystkich prawie portalach internetowych, szybko pojawiło się wiele komentarzy od miłośników talentu autora.

Bo czy Wojciecha Pokory i jego aktorstwa dało się nie lubić? Teraz na pewno będzie go brakować. Na szczęście zostały filmy i nagrania z jego udziałem.