Marian Szarmatowicz: Nie bardzo rozumiem, jak to ma rozwiązać problem prokreacji

Ministerstwo ogłosiło program kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego w Polsce w latach 2016-2020. Dobrze?

Prof. Marian Szamatowicz, dokonał pierwszego w Polsce udanego zabiegu zapłodnienia człowieka metodą in vitro: Dla mnie cały szereg elementów tego programu jest nie do końca zrozumiały. A to dlatego że problem związany z niepłodnością jest problemem dość powszechnym, nazywanym nawet chorobą społeczną. W Polsce zmaga się z nim ponad milion par, a program ma objąć opieką tylko 8 tys., więc nie bardzo rozumiem, jak to ma rozwiązać problem prokreacji.

W ramach programu założonych jest 6 interwencji.

Pierwsza to powołanie sieci ośrodków zajmujących się leczeniem niepłodności, druga to szkolenia, trzecia dotyczy edukacji młodzieży, czwarta to kompleksowa diagnostyka niepłodności, wreszcie utworzenie tzw. aplikacji internetowej i ostatnia, która ma doprowadzić do stworzenia banku. Ale nie ma ani jednego słowa o tym, jak będą leczone pacjentki po kompleksowej diagnostyce niepłodności. Jest cały szereg sytuacji, które wymagają leczenia farmakologicznego, chirurgicznego i metody wspomagającej prokreację.

Zdrowe odżywianie czy edukacja w szkole nie zastąpią metody in vitro?

Na pewno tak. Oczywiście, sama edukacja jest potrzebna, ale tutaj znowu - program nie daje żadnej informacji, jaka będzie treść edukacji. A poza tym, tak jak wspomniałem wcześniej - o metodzie in vitro w programie nie mówi się absolutnie nic.

Dosłownie przed kilkoma dniami, bo 8 sierpnia pojawiła się opinia prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji.

Jest to opinia pozytywna, ale po uwzględnieniu szeregu uwag. Pierwsze cztery pozycje, czyli powołanie ośrodków, szkolenia, edukacja młodzieży i diagnostyka, są finansowane ze środków publicznych, ale nie ma słowa w ogóle o tym, skąd będą brane pieniądze na metody wspomagania prokreacji.

Program przewiduje niemałą kwotę na finansowanie programu.

Tak, to ponad 102 mln na cztery lata. Mamy już koniec roku 2016 roku, a nic się nie dzieje, więc pieniądze przejdą na kolejne lata, podczas gdy na pomoc parom, które leczyły się metodą wspomagania prokreacji przeznaczano wcześniej w ciągu trzech lat ok. 260 mln. Więc coś tu jest w ogóle nie tak.

W programie jest założenie, że w przypadku osób chorych na nowotwór, zamrażane będą fragmenty jajnika, a nie komórki jajowe. Jaka jest różnica w praktyce?

To jest wszystko bardzo enigmatycznie napisane. Jeśli jest możliwość zamrożenia zarodka to oznacza największą szansę na posiadanie potomstwa. Mniejsza szansa jest, kiedy zamraża się komórki jajowe, a jeszcze mniejsza, kiedy zamraża się tkanki.

Program zakłada wsparcie psychologa.

To bardzo potrzebne. Niedawno ukazał się raport, w którym mówi się, że wsparcie jest nieodłącznym elementem w leczeniu niepłodności. Pojawia się nowa jakość, bo wiadomo już, że nie ma metody, która daje stuprocentową pewność zajścia w ciążę. Więc potrzebne jest poszukiwanie metod przewidujących.

Mają być również zatrudniani zewnętrzni edukatorzy do nauki w szkołach.

W tej chwili w szkołach uczą katechetki i taki sposób nauczania jest nieefektywny. Powinni uczyć wyszkoleni ludzie w zakresie biologii rozrodu, którzy znają nowoczesne metody nie tylko prokreacji, ale także zapobiegania ciąży.

Program jest potrzebny?

Zdecydowanie tak, ale jest cały szereg zastrzeżeń, które trzeba doprecyzować.