Marian Swolkień. Twórca i pierwszy kierownik policji politycznej w II RP

Swolkień studiował na Studium Rolniczym przy Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jako poddany austriacki został wywieziony latem 1915 roku z Warszawy w głąb Rosji. Niemal do końca wojny światowej przebywał w Saratowie, gdzie zaangażował się w działalność w tamtejszej Polonii. Po odzyskaniu niepodległości pracował najpierw w MSZ, później zaś, z polecenia wiceministra Witolda Jodki-Narkiewicza zorganizował tzw. ochrankę, czyli wywiad dla śledzenia działalności antypaństwowej. Ostatecznie stanął na czele Inspektoratu Defensywy Politycznej, pozostającej w strukturze Komendy Głównej Policji Państwowej.

Rok później unormowano organizację organów defensywy policyjnej, tworząc przy Komendzie Głównej PP, działający na zasadach autonomicznych Wydział IVD. Celem jego działania było „zbieranie materiałów inwigilacyjnych o podejrzanych politycznie osobach i ruchach polityczno-społecznych o charakterze antypaństwowym”.

Szara eminencja

Po zamordowaniu w grudniu 1922 r. prezydenta Gabriela Narutowicza Swolkień znalazł się w grupie funkcjonariuszy policji, których obciążono odpowiedzialnością za brak właściwej ochrony. Niedługo potem, jako specjalista w zakresie służb specjalnych, został oddelegowany do pomocy w organizowaniu policji politycznej w innych państwach europejskich, sąsiadujących ze Związkiem Sowieckim. Przebywał m.in. w Finlandii, a potem w Rumunii, uczestnicząc w procesie organizacji Siguranzy, czyli policji politycznej.

Wiosną 1923 r. ówczesny premier i jednocześnie minister spraw wewnętrznych gen. Władysław Sikorski zreorganizował defensywę polityczną, likwidując pion Wydziału IVD Komendy Głównej PP i tworząc Służbę Informacyjną, niezależną od władz policyjnych. Marian Swolkień otrzymał nominację na kierownika Służby Informacyjnej (Oddziału Informacyjnego) w Departamencie Bezpieczeństwa Publicznego MSW. Podstawowym jego zadaniem było stałe informowanie ministra spraw wewnętrznych o sytuacji społeczno-politycznej w kraju.