Marek Twaróg: PiS podporządkowuje sobie samorządy. Podskakujesz? Zapamiętamy

Pamiętam jak dziś rozmowę z dość ważnym i dość zdroworozsądkowym politykiem PiS-u, który w 2018 roku przekonywał mnie, że platformerscy prezydenci, którzy wtedy hurtem pokonali nominatów PiS, nie będą mieli problemów z rządem prawicy. Że straszenie ich wojną z Warszawą to tylko takie gadanie, bo są suwerenni, sami się rządzą - zgodnie z nazwą - i mają mandat społeczny. Nie ma co histeryzować.

Kolejne takie dyskusje miały miejsce przy okazji przesławnego buntu samorządów wobec próby zorganizowania majowych wyborów prezydenckich. Rząd naciskał, marnował pieniądze, ostatecznie musiał zgodzić się z samorządowcami, że takie wybory w środku pandemii są nie do zrealizowania. „Rząd zmusza mnie do czegoś, co jest dla mnie osobiście niemoralne i nieprzyzwoite" - mówił wtedy prezydent Rybnika Piotr Kuczera. A w odpowiedzi on i inni prezydenci słyszeli od wicepremiera Sasina: „To pokazuje, że jest duża grupa ludzi, którzy sprawują funkcje publiczne, którzy dążą do anarchii w Polsce”.

Skończyło się, jak się skończyło. Wyborów nie było. Samorządowcy wykazali się odpowiedzialnością, Sasin przegrał.

Ale władza jest pamiętliwa. Oto pandemia nie skończyła się ani wiosną, ani latem, jak to przewidywał rząd („Cieszę się, że coraz mniej obawiamy się tego wirusa. To jest dobre podejście. Już teraz nie trzeba się jego bać. Trzeba pójść na wybory. Wszyscy, zwłaszcza seniorzy, nie obawiajmy się, idźmy na wybory” - to słowa premiera Morawieckiego z lipca 2020) i trzeba było realizować pomoc dla samorządów, które na lockdownie straciły równie bardzo, jak pojedynczy przedsiębiorcy.

Jakąś część tej pomoc ubrano w Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych, w którego drugiej transzy do rozdysponowania było w sumie 6 miliardów złotych. Gminy pisały wnioski, rząd dzielił. Jak podzielił?

Głównie swoim. Oto mamy nowy raport Fundacji Batorego, autorstwa profesorów Jarosława Flisa i Pawła Swianiewicza, na temat tego Funduszu, a wnioski są arcysmutne. W gminach kierowanych przez ludzi związanych z PiS średnia dotacja wynosi ponad 250 zł na mieszkańca, zaś w gminach kierowanych przez opozycję - 25 złotych. Inaczej: żadnej pomocy finansowej nie otrzymało ponad 80 procent gmin „opozycyjnych”, a tam gdzie gminą rządzą ludzie związani z PiS pomocy nie było dla zaledwie 14 procent wnioskodawców.

Szczegółowy raport potwierdził wcześniejsze wnioski Związku Miast Polskich. Zarząd ZMP spojrzał - jeszcze w grudniu - również na podział sum na województwa. I napisał: „Podział środków dla województw jednoznacznie wskazuje na kryterium partyjne: 8 województw, w których rządzi Zjednoczona Prawica, otrzymało 292,4 mln zł (89 proc.), podczas gdy 8 rządzonych przez opozycję otrzymało 36 mln zł (11 proc.)”.

To czysty klientelizm partyjny i jawne wywieranie nacisku na władze samorządowe. Trzeba też pamiętać, że samorządy coraz więcej zadań realizują z dotacji państwowych i jest to prosta droga do uzależnienia ich od dużej polityki. I prosta droga do osłabienia władzy lokalnej. Żyj z nami dobrze - pieniądze będą. Podskakujesz - zapamiętamy.

Tymczasem samorządy to być może najlepsze, co nam się od upadku komuny udało w całym konstrukcie państwa. Podcinanie im skrzydeł w imię partyjnej lojalności to polityczna zbrodnia. „Należy uznać taką politykę za godzącą w podstawy demokratycznego państwa prawa oraz zasady subsydiarności zapisanej w niezliczonych deklaracjach programowych. Przyczynia się ona do pogłębiania podziałów w kraju” - piszą profesorowie, autorzy raportu.

I to jest - niestety - cała prawda i tylko prawda.

Marek Twaróg
redaktor naczelny DZ