Łukasz Kubiak: Kościół ma być zmysłowy i pociągający [WYWIAD]

Msza święta jest dla katolików zagadką? Ci wierzący i praktykujący uczestniczą w niej od dziecka, ja też. A mimo to wiele zagadnień w pana książce "Msza święta w pytaniach i odpowiedziach" mnie zaskoczyło.
Liturgia kryje wiele zagadek dla wiernych: od symboliki stroju liturgicznego, gestów, przez znaczenie modlitw, po jej głęboką teologię, czyli odpowiedź na pytanie, czym msza w istocie jest. Moja książka nie jest akademickim wykładem, nie jest encyklopedycznym kompendium, ale - mam nadzieję - odpowiedzią na żywe zapotrzebowanie wśród wiernych.

Boże Narodzenie to niezwykle ważne święta dla katolików. Wielu pewnie pójdzie na pasterkę. Co pan sądzi o pasterkach z żywymi szopkami albo takich urządzanych w szopach? Czy to nie przerost formy nad treścią?
Powiem tak: takie uatrakcyjnienie mszy świętej niekoniecznie zawsze kończy się pogłębieniem uczestnictwa wiernych. Oczywiście, pewnie zdarza się, że tak jest. Ale to nie szopka jest najważniejsza. Może lepiej zadbać o piękne, uroczyste odprawienie pasterki, piękny śpiew kolęd, odpowiednią liczbę służby liturgicznej przy ołtarzu, skupienie. Z drugiej strony to właśnie głębokie przeżycie tajemnicy wcielenia Syna Bożego nadaje głęboki sens tym wszystkim "szopkowym", ciepłym, pełnym zwyczajnej ludzkiej radości zwyczajom. Bo Bóg stając się człowiekiem objawia się w tym, co proste, ludzkie, ciepłe, bliskie, zwyczajne.

Podczas pasterki katolików nie dziwi poświęcenie żłóbka, używanie kadzidła, przyjmowania Eucharystii pod dwoma postaciami. Dlaczego duchowni używają kadzideł?
Kadzidło to symbol przepełnionej miłością ofiary. W kadzielnicy żarzą się węgle, a motorem prawdziwej ofiary dla drugiego jest miłość. To ona rozgrzewa, rozpala, nie spalając się jednak. Dokładnie tak, jak starotestamentowy Mojżeszowy krzew gorejący. Prawdziwe kadzidło zapachowe, żywica, jest drogie. Ofiara zawsze kosztuje, czasem jest to cena życia. Efekt ofiary nie jest policzalny, nie ma wymiaru praktycznego. Celem jest sam Bóg, powodowane miłością sprawienie mu przyjemności. Symbolika kadzidła dotyka więc istoty chrześcijańskiego życia, w którym przez ofiarną miłość mamy, jak mówił św. Paweł, "rozsiewać Chrystusową woń", pachnieć Chrystusem. Warto tutaj zaznaczyć, że kadzidło może być używane podczas każdej mszy świętej.

Czym jeszcze różni się pasterka od zwykłej mszy świętej?
Struktura mszy jest taka sama. Są oczywiście specjalnie wybrane czytania i formularz, czyli właściwe dla danego dnia zmienne modlitwy mszalne. Podczas wyznania wiary klęka się również przy słowach o wcieleniu Syna Bożego. Modlitwy mszalne akcentują fakt, że liturgia jest nie tylko wspomnieniem, ale żywym uczestnictwem w świętym wydarzeniu narodzenia Jezusa. Bo to Boże Narodzenie ma być również naszym narodzeniem. Syn Boży staje się człowiekiem, a przez to nasze ludzkie życie otrzymuje nowy, boski wymiar. Wyłącznie dzięki jego inicjatywie możemy utożsamić się z Bogiem. Przez wcielenie Bóg stał się widzialny. Mamy prawo malować jego obraz i kochać go całym sobą, nie wyłączając zmysłów. Kościół ma być pociągający, także w tym wymiarze estetycznym. Dlatego nie bez znaczenia jest cały materialny wymiar liturgii: świece, naczynia liturgiczne, obrazy, szaty, wreszcie sam budynek kościoła. To nie muszą być rzeczy bardzo kosztowne, wystawne, one mogą być proste, ale zawsze szlachetne i piękne, nigdy byle jakie. Wracając do liturgii Bożego Narodzenia - mało kto mówi dziś o tym, że sięga ona IV wieku i przewiduje trzy msze święte: o północy, o świcie i w dzień.

Co symbolizują te trzy msze?
Potrójne narodzenie Jezusa Chrystusa. Msza w nocy kładzie szczególny akcent na narodzenie cielesne z Maryi, ta o świcie na narodzenie Boga w sercach wiernych, wreszcie trzecia msza w dzień przywołuje odwieczne i nieustanne rodzenie się Syna z Boga Ojca.

Kazanie podczas pasterki powinno być długie? Łapię się czasem na tym, że wyłączam się, gdy jest za długie lub po prostu nudne.
Nie rozumiem sytuacji, kiedy ksiądz ma wygłosić kazanie, a ja niemal od pierwszego zdania czuję, że się nie przygotował. To jest grzech zaniedbania. Nie dziwię się ludziom, że wtedy nie słuchają. Papież Franciszek w nowej adhortacji poświęca bardzo dużo miejsca homilii i dzieli się z kapłanami wieloma konkretnymi, praktycznymi wskazówkami. Ograniczenie długości kazań to jedna z nich. Homilia nie może zdominować liturgii. To nie kapłan jest jej głównym "aktorem". Co do kazań - trzeba się za księży modlić. Dobre głoszenie na pewno nie jest łatwe, w przeciwieństwie do nieustannej krytyki.

Jak dobrze przygotować się do mszy świętej?
Najważniejszą kwestią jest stan łaski uświęcającej. Msza nie może być przypadkiem. Warto przyjść wcześniej, wyciszyć się, przygotować modlitewnie. I oczywiście przyjąć komunię świętą. Dobrze jest we mszy uczestniczyć nie tylko w niedziele.
Jak często należy komunię przyjmować? Przykazanie kościelne mówi, że przynajmniej raz w roku - na Wielkanoc.
Jak najczęściej, bo raz w roku to absolutne minimum. Wiem, że przed świętami katolicy przystępują do sakramentu pokuty i przyjmują komunię, bo tak wypada, bo wszyscy idą. Wielu ludzi uważa, że to zakłamanie. Ja takich osób nie potępiam.

Rozmawiała Maria Olecha-Lisiecka

***

Łukasz Kubiak jest autorem książki "Msza święta w pytaniach i odpowiedziach", która ukazała się nakładem wydawnictwa Fronda w maju tego roku. Teolog i filozof z wykształcenia i pasji. Właściciel sklepu z winami. Ma żonę i trzech synów. Mieszka w Lublinie.

*Gdzie najtaniej na zakupy [PORÓWNANIE CEN W MARKETACH]
*Kuchenne Rewolucje w Tychach: Dom Bawarski Tychy Magdy Gessler [ZDJĘCIA + WIDEO]
*Najpiękniejsze polskie kolędy [POSŁUCHAJ i WYBIERZ]
*Najlepsze prezenty na święta Bożego Narodzenia [ZOBACZ ZDJĘCIA]