Kwas foliowy ważny dla przyszłych mam. Ale nie tylko! Gdzie go szukać?

Niestety, jej przyswajalność z pożywienia wynosi tylko 50-80 procent, ponieważ jest ona bardzo wrażliwa na działanie temperatury czy promieniowania UV.

W związku z tym dużo lepiej przyswajalną formą naturalnych folianów jest ich syntetyczna postać, czyli kwas foliowy, który organizm przyswaja w całości. Z tego względu wiele osób powinno suplementować kwas foliowy, a najbardziej konieczne jest to u kobiet w wieku rozrodczym planujących ciążę oraz już będących w ciąży i karmiących piersią, ponieważ w ich przypadku zapotrzebowanie na witaminę B9 znacznie wzrasta.

Warto przy tym pamiętać, że ze względu na zwiększone zapotrzebowanie na kwas foliowy w czasie ciąży, należy rozpocząć jego suplementację co najmniej na 3 miesiące przed planowaną ciążą. Kwas foliowy w ciąży jest niezbędny do prawidłowego rozwoju układu nerwowego u płodu oraz chroni dziecko przed wadami cewy nerwowej i rozszczepem kręgosłupa czy bezmózgowiem.

Ta witamina wpływa także na dalszy rozwój układu nerwowego w pierwszych miesiącach życia niemowlęcia, ponieważ dostarczany jest podczas karmienia piersią wraz z mlekiem matki.

Odpowiedni poziom kwasu foliowego jest potrzebny do:

• przekazywania sygnałów nerwowych (neuroprzekaźnik),
• produkcji i naprawy DNA,
• metabolizmu homocysteiny,
• wytwarzania czerwonych krwinek,
• zmniejszania ryzyka rozwoju chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera, demencja.

Zbyt niski poziom kwasu foliowego w organizmie może prowadzić do rozwoju niedokrwistości z niedoboru kwasu foliowego, czyli niedokrwistości megaloblastycznej. Anemia występuje, gdy w organizmie nie ma wystarczającej liczby czerwonych krwinek, w których wytwarzaniu bierze udział m.in. kwas foliowy. Czerwone krwinki uczestniczą w transporcie tlenu do tkanek, gdy jest ich za mało, tkanki są niedotlenione.

Niedobór kwasu foliowego odczuwany jest już po kilku tygodniach utrzymującego się zbyt niskiego poziomu tego składnika we krwi, a znaczne niedobory podwyższają ryzyko miażdżycy, choroby Alzheimera czy depresji.

Kwas foliowy jest również ważnym składnik nie tylko dla kobiet, ale też i mężczyzn oraz dzieci, dorosłych i seniorów. Z badań wynika, że spożycie folianów w populacji polskiej jest niewystarczające.

Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego zalecane dzienne spożycie kwasu foliowego w diecie dla poszczególnych grup wynosi:

• Mężczyźni i kobiety powyżej 18. roku życia - 400 µg.
• Kobiety w ciąży - 600 µg.
• Kobiety w okresie laktacji - 500 µg.
• Dzieci od 1. do 3. roku życia - 150 µg.
• Dzieci od 4. do 6. roku życia - 200 g.
• Dzieci od 7. do 12. roku życia - 300 µg.
• Dzieci powyżej 13. roku życia - 400 µg.

Najlepszym źródłem folianów są surowe, ciemnozielone warzywa liściaste, takie jak:

• sałata,
• szpinak,
• jarmuż,
• rośliny strączkowe,
• orzechy.

Wśród produktów pochodzenia zwierzęcego:

• jaja,
• wątróbka,
• drób,
• sery dojrzewające,
• skorupiaki.

Spadek energii i przewlekłe zmęczenie mogą sygnalizować niski poziom kwasu foliowego. Jego niedobór przyczynia się do zmniejszenia produkcji czerwonych krwinek. Erytrocyty są bowiem niezbędne do transportu tlenu do komórek organizmu. Gdy jest ich za mało, również za mała ilość tlenu dociera do komórek powodując niedotlenienie organizmu i prowadząc do jego niewydolności. Długotrwały niedobór kwasu foliowego prowadzi do rozwoju anemii, czyli niedokrwistości z niedoboru kwasu foliowego, inaczej niedokrwistości megaloblastycznej. Oprócz zmęczenia objawia się ona również bladością skóry, występowaniem duszności i drażliwością.

Warto wiedzieć, że substancja ta wspomaga płodność zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Bierze on udział w spermatogenezie oraz uczestniczy w rozwoju i wzroście komórek, w tym również komórek jajowych. Jego zbyt niski poziom może być powodem niepłodności. Brak ciąży mimo starań może wynikać również z mutacji genetycznej, która uniemożliwia przyswajanie folianów z diety oraz kwasu foliowego z suplementów. W takim przypadku wskazana jest suplementacja metylowanej, czyli aktywnej biologicznie formy 5-metylotetrahydrofolianu.

Stany zapalne śluzówki jamy ustnej, afty, grzybica czy zajady, a także wrażliwy, czerwony język i zmniejszone poczucie smaku także mogą być objawem niedoborów kwasu foliowego.

Zbyt niski poziom witaminy B9 może również doprowadzić do wystąpienia neuropatii obwodowej, czyli uszkodzenia nerwu obwodowego, które skutkuje zaburzeniami czucia, a także osłabieniem siły mięśni.