Krzysztof Zanussi i Jacek Poniedziałek przyjadą do Rzeszowa na premierę filmu "Eter" [ZDJĘCIA]

Początek XX wieku, Podole. Lekarz (Jacek Poniedziałek) pasjonuje się eterem – substancją uśmierzającą ból i odbierającą świadomość, tajemniczą i śmiertelnie niebezpieczną.

Gdy ofiarą jej działania pada młoda dziewczyna, lekarz zostaje skazany na śmierć. Niespodziewanie udaje mu się uniknąć stryczka.

Doktor znajduje pracę w zaborze austriackim, w wojskowej twierdzy dowodzonej przez komendanta (Andrzej Chyra). Poza oficjalną praktyką, na własną rękę ponownie zaczyna prowadzić coraz dziwniejsze eksperymenty: na żywych i na umarłych.

Obsesyjnie doskonali swoją wiedzę o eterze pozwalającym manipulować bólem, pożądaniem i wolą poddanych mu ludzi. Jaką cenę przyjdzie mu zapłacić za próbę zawładnięcia ludzkim umysłem?

Gościliśmy na planie filmu. Zdjęcia powstawały akurat przed XVIII-wiecznym pałacem w Sieniawie i w zabytkowym parku. Reżyser wyjaśnił nam, skąd tytuł.

- Eter, czyli jak mówiono po łacinie quinta essentia (stąd słowo kwintesencja), w końcu XIX wieku był przedmiotem wielkiej fascynacji, gdyż rzeczywiście miał taką siłę, której przedtem nie znano, to znaczy uśmierzał ból i odbierał świadomość - mówi Krzysztof Zanussi.

- Istniała nawet hipoteza, że wszechświat jest nim wypełniony, bo fizyka nie bardzo mogła się pogodzić z pojęciem próżni. W moim filmie eter jest metaforyczny. Jest narzędziem zniewolenia i narzędziem zbawienia jednocześnie. A historia jest troszkę podobna do mitu Fausta. Mój bohater to człowiek, który gdzieś tam pomylił religię z nauką, a tego nie trzeba mylić i o tym też będzie film - dodał reżyser.

Doktor wierzy w naukę jako narzędzie dla spełnienia najbardziej wszetecznego z ludzkich marzeń, by posiąść drugiego człowieka, mieć nad nim władzę.

- Mój bohater właściwie za to duszę sprzeda, a nie za młodość, jak u Goethego. Faust to mit głęboko europejski, zupełnie nieznany w innych kulturach. Próbuję opowiedzieć, całkiem serio, że z duszą naprawdę można coś złego zrobić, a z drugiej strony, że świat przestał wierzyć w istnienie zła, szatana i to jest największy tryumf tego przeciwnika. Nie ja pierwszy zauważyłem, lecz wielu pisarzy przede mną, że jest to jakiś defekt naszej kultury. Nie zwracamy uwagi, że zło może być czynne. Nie dość się go boimy, nie dość się strzeżemy. I dlatego kręcę o tym film - tłumaczy Zanussi.

Zdjęcia odbywały się nie tylko w Sieniawie, ale także w miejscowościach: Sanok, Posada Rybotycka, Iwonicz, Zarzecze, Jarosław.

"Eter" składa się z dwóch części. Pierwsza, nazwana jawną, jest w dużym stopniu realistyczną opowieścią o lekarzu, który na przełomie wieków gdzieś na kresach Imperium Rosyjskiego, dawnych terenach polskich, dopuścił się zbrodni, nadużywając eteru, z zamiarem pozbawienia świadomości panny, która była przedmiotem jego pożądania.

W drugiej, tajnej części opowieści cofamy się do początku. Opowieść skupia się na Ziemskim Sędzi, który ratuje doktora przed karą za próbę zniewolenia dziewczyny eterem. Doktor sprzedaje w zamian duszę przekonany, że oszukał kupca, bo dusza nie istnieje.

Krzysztof Zanussi to reżyser filmowy i teatralny, producent,scenarzysta. Autor wielokrotnie nagradzanych filmów,takich jak: „Barwy ochronne”, „Rok spokojnego słońca”, „Obce ciało”. oraz wielu książek. Członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich, Pen Clubu, Papieskiej Akademii Sztuk Pięknych i Literatury, doktor honoris causa renomowanych uczelni. Od 1979 roku dyrektor Studia Filmowego „TOR”.