Koronawirus. Polskę czeka wzrost zachorowań na COVID-19 oraz ciężki sezon grypowy. Jesteśmy daleko w rankingu wyszczepienia krajów UE

Najlepszym sposobem na opanowanie tej sytuacji i minimalizację strat są szczepienia, o co apelowali eksperci debaty zorganizowanej przez Komisję Europejską i Serwis Zdrowie PAP. Wzięli w niej udział prof. Joanna Zajkowska, zastępca ordynatora Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcyjnych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku oraz dr Piotr Kramarz, zastępca kierownika działu doradztwa naukowego Europejskiego Centrum Prewencji i Kontroli Chorób Zakaźnych (ECDC).

- Nie ma wątpliwości - jedyną stałą wiadomością w obecnej pandemii jest to, że wirus SARS-CoV-2 wciąż zaskakuje - mówiła prof. Joanna Zajkowska. Lekarka zwróciła uwagę, że jeszcze niedawno naukowcy mieli nadzieję, że SARS-CoV-2 będzie mutował w kierunku „łagodnienia”. Niestety, pojawił się wariant Delta.

Jak wskazał dr Piotr Kramarz, to ten wariant - o 100 proc. bardziej zakaźny niż ten początkowy z Wuhan - odpowiedzialny jest w Europie za obecne przyrosty liczby zakażeń. Jednak to, czy w danym kraju dochodzi do wielu hospitalizacji, które są wskaźnikiem ciężkiego przebiegu COVID-19, oraz zgonów z powodu tej choroby, zależy już od poziomu wyszczepienia populacji.

Polska należy do krajów, w których, niestety, wciąż zbyt mało ludzi przyjęło szczepionki. Efekty są już widoczne – wzrasta zarówno liczba hospitalizacji, jak i zgonów z powodu COVID-19. - Te wzrosty będą się utrzymywać. Polska weszła teraz w fazę takiej krzywej wykładniczej wzrostów. Nie wiadomo, jak długo – ocenił dr Kramarz.

Niestety koronawirus atakuje także dzieci, które nie są szczepione w dużej liczbie. - Mamy dużą intensywną transmisję wirusa wśród dzieci szkolnych. Chorują też młodzi. Jest dużo zachorowań rodzinnych. Jednak do szpitali trafiają najczęściej osoby starsze, obciążone wieloma chorobami. Jeśli są niezaszczepione, COVID jest dla nich bardzo groźny, często z niepomyślnym skutkiem. Na moim oddziale dominują osoby starsze, z wielochorobowością, niezaszczepione – oceniła prof. Zajkowska.

Wiele osób miało nadzieję, że dzięki szczepieniu uda się w ogóle uniknąć infekcji. Eksperci nie są jednak zdziwieni, że dochodzi do tzw. „zakażeń przełamujących”, czyli infekcji pomimo szczepienia. - To prawda, że można się zarazić koronawirusem mimo zaszczepienia, co dla wielu osób jest zaskakujące. Szczepionka nie zawsze jednak zapobiega infekcji, ale to nie jest niespodzianka. Chroni przede wszystkim przed ciężkim przebiegiem choroby, czego obawiamy się najbardziej – podkreślił dr Kramarz.

COVID-19 inny niż poprzednio

Prof. Zajkowska zwróciła uwagę, że inny jest też obraz choroby niż w poprzedniej wysokiej fali pandemii. - Przede wszystkim więcej jest masywnych zapaleń płuc, polegających na tym, że na 25 pól w płucach zajęte są 23 lub nawet 24 pola. Tego wcześniej nie było, podczas poprzednich fal zakażeń zajętych było na ogół 12-15 pól w płucach – wyjaśniła.

Dodała, że tego rodzaju zmiany w płucach mogą się cofnąć, ale może też dojść do procesu włóknienia, czyli nieodwracalnych zmian pogarszających wydolność płuc. - Podczas obecnej fali zachorowań część pacjentów szybciej wchodzi w niewydolność oddechową. Są to głównie osoby otyłe, z cukrzycą oraz kobiety w ciąży - mówiła.

Prof. Zajkowska powiedziała, że tego rodzaju przebieg choroby może wynikać z cech wariantu Delta, ale niewykluczone, że chorzy później się zgłaszają po specjalistyczną pomoc z objawami COVID-19. Zaapelowała, żeby nie zwlekać ze zgłoszeniem się do lekarza, gdy tylko pojawią się takie dolegliwości jak duszność, spadek saturacji oraz ból w klatce piersiowej i utrata węchu.

Eksperci zwracają uwagę, że niepokoją też inne niż SARS-CoV-2 patogeny wywołujące infekcje układu oddechowego. Prawdopodobnie wskutek pandemii COVID-19 doszło tu do pewnych nietypowych zjawisk. Dr kramarz dodał, że na terenie Europy dominuje podtyp grypy AH3N2 grypy - to zła wiadomość dla grup szczególnie wrażliwych na tego rodzaju podtyp grypy, czyli osób w podeszłym wieku i małych dzieci.

Prawdopodobnie zatem czeka nas także ciężki sezon grypowy – trzeba więc jak najszybciej zaszczepić się przeciwko grypie. Warto pamiętać, że można jednocześnie przyjąć zarówno szczepionkę przeciwko COVID-19, jak i grypie.

Konieczna dawka dodatkowa szczepionki!

Prof. Joanna Zajkowska namawia do przyjmowania trzeciej dawki szczepionki przez osoby, które są już do tego uprawnione (dorośli, u których minęło co najmniej 180 dni od przyjęcia drugiej dawki). Z trzeciej dawki szczepionki powinny skorzystać przede wszystkim osoby starsze z wieloma chorobami, takimi jak cukrzyca, schorzenia serca, przewlekła choroba obturacyjna płuc oraz astma. Specjalistka namawiała też do szczepienia trzecią dawka osoby młode, np. studentów, którzy mają częste interakcje społeczne.

O ile utrzymujące się co najmniej do końca grudnia 2021 r. wzrosty zakażeń oraz śmierci z powodu COVID-19 są raczej pewne, to specjaliści zastrzegają, że trudno prognozować dalszą przyszłość.

Dr Kramarz podkreślił, że SARS-CoV-2 nadal mutuje. Jak zaznaczył, na razie żaden z badanych wariantów nie budzi wielkiego niepokoju, ale nie wiadomo, co będzie dalej. - Mieliśmy nadzieję, że wirus będzie łagodniał. Ale jedyne, co w przypadku tego wirusa jest stałe, to to, że nas wciąż zaskakuje. Tam, gdzie jest dużo zachorowań, tam się tworzą nowe mutacje. I niestety, teraz Brazylia i południowa Afryka „pracują” nad nowymi mutacjami – dodała prof. Zajkowska.

Specjaliści podkreślają, że:

• Szczepionki zmniejszają ryzyko zakażenia się koronawirusem
• Dzięki szczepieniom ograniczamy transmisję wirusa – udowodniono, że osoby zaszczepione w razie zakażenia transmitują jego mniejsze ilości i przez krótszy czas
• Szczepienia dobrze chronią przed ciężkim przebiegiem COVID-19 i śmiercią z jego powodu
• Dzięki szczepieniom ograniczamy możliwość mutacji wirusa.

Stopień pełnego zaszczepienia populacji w krajach UE w procentach (stan na 20 listopada 2021)

• Średnia dla UE - 65,5 proc.
• Bułgaria 23,9
• Ruminia - 35,5
• Słowacja - 45,3
• Chorwacja - 46
• Polska - 53,4
• Słowenia - 54
• Łotwa - 56,2
• Estonia - 57,2
• Czechy - 58,1
• Węgry - 58,8
• Grecja - 61,1
• Litwa - 61,5
• Austria - 64,1
• Luksemdurg - 65,6
• Cypr - 67
• Szwecja - 67,5
• Holandia - 68,7
• Niemcy - 67,5
• Francja - 69,1
• Finlandia - 72
• Włochy - 72
• Hiszpania - 74,1
• Belgia - 75
• Dania 75,8
• Irlandia - 76
• Malta - 81,2
• Portugalia - 81,4

Eksperci zachęcają, by w razie wątpliwości sięgać po sprawdzone źródła informacji na temat szczepień i choroby.

W piątek, 19 listopada 2021 r., w Polsce ruszyła akcja informowania o możliwości zaszczepienia się dawką przypominającą. SMS-y mają dotrzeć do 15 milionów Polaków w pełni już zaszczepionych. Część z nich już otrzymała wiadomość.

Warto pamiętać, że na Internetowym Koncie Pacjenta pojawi się skierowanie na dodatkowe szczepienie. Wtedy wystarczy zarejestrować się na przyjęcie dawki w dowolnym punkcie i wybranym przez siebie dostępnym terminie.