Jak rozwijać Pocztę Polską? Rozmowa z wiceministrem aktywów państwowych

Na jakich usługach koncentruje się i skupi się w najbliższym czasie Poczta Polska?

Poczta Polska konsekwentnie realizuje agendę określoną w strategii spółki na lata 2021 – 2023, w której kluczowe znaczenie odgrywają usługi i produkty cyfrowe, sektor logistyki oraz przesyłek kurierskich. W 2020 roku z powodu pandemii, rynek eCommerce w Polsce odnotował najwyższy wzrost od kilkunastu lat. Naprzeciw zmianom zachodzącym na tym rynku wychodzi dziś Poczta Polska prezentując nowy produkt – Pocztex i angażując środki na cele inwestycyjne bezpośrednio związane ze świadczeniem usługi kurierskiej. Ministerstwo Aktywów Państwowych działa tu symultanicznie z zarządem Poczty Polskiej. Szczególnie zależy nam na tym, by Poczta Polska się rozwijała i funkcjonowała na warunkach rynkowych na perspektywicznym rynku eCommerce..

Powiedział Pan, że w związku z pandemią COVID-19 bardzo rozwinął się rynek eCommerce. Jak to wygląda, jeśli porównamy okres sprzed pandemii?

Jeżeli spojrzymy na dane, które udostępniane są przez Urząd Komunikacji Elektronicznej, to widzimy, że w 2020 roku rynek eCommerce w Polsce odnotował najwyższy wzrost od kilkunastu lat. Mówimy o wzroście o ponad 25 proc. rok do roku i wartości sektora rzędu 80 mld zł. To spora część polskiej gospodarki, a co za tym idzie, duże pole do rozwoju dla podmiotów z branży kurierskiej i logistycznej.

Jak w segmencie przesyłek kurierskich dziś plasuje się Poczta Polska?

W 2020 r. sektor przesyłek kurierskich zwiększył przychody o niebagatelną kwotę 1 mld 600 mln zł w stosunku do 2019 roku. Sam wolumen wzrósł o 196 mln przesyłek w stosunku do 2019 roku. Jednocześnie w 2020 roku Poczta Polska zajęła trzecie miejsce w segmencie podmiotów, pod względem obsługi przesyłek kurierskich i ma apetyt na więcej. Eksperci wskazują, że rozwój polskiego rynku eCommerce spowoduje, że wolumen przesyłek kurierskich w najbliższych latach może sięgnąć blisko 750 mln przesyłek rocznie. To jest właśnie przestrzeń rozwoju dla Poczty Polskiej, a realizowane przez spółkę działania pokazują, w jaki sposób spółka zamierza odpowiedzieć na wyzwania rynku – nowoczesne automaty paczkowe, uproszczony format przesyłek Pocztex, największa w Polsce sieć punktów odbioru licząca blisko 17 tysięcy punktów odbioru. Jest to oferta dostosowana do klienta uczestniczącego w nowoczesnej gospodarce cyfrowej, dla którego istotna jest nie tylko sama usługa sprzedaży, ale również możliwość cyfrowego zamawiania i kontrolowania procesu dostawy.

Jakie jeszcze pomysły na rozwój Poczty Polskiej ma Ministerstwo Aktywów Państwowych?

Zarząd Poczty Polskiej konsekwentnie realizuje określoną we współpracy z Ministerstwem Aktywów Państwowych agendę, w której Poczta Polska jako nowoczesna firma kurierska stanowi priorytet. W poniedziałek 15 listopada minęły dwa lata, od kiedy wicepremier Jacek Sasin został ministrem aktywów państwowych i po tych dwóch latach możemy powiedzieć, że „plan dla Poczty” został opracowany i jest wdrażany w życie. Niezwykle ważne jest to, że już dzisiaj dostępna jest nowa usługa kurierska Poczty Polskiej – Pocztex, o uproszczonej formule, z nową stroną internetową, doręczana w dwóch standardach, „D plus jeden”, czyli dnia następnego od nadania, a w niektórych miastach kraju w standardzie „D plus zero”, czyli tego samego dnia. Jednocześnie spółka podpisała umowę na dostarczenie 2000 automatów paczkowych. To inwestycja o wartości 300 mln zł, która będzie służyć Polakom i to również w miejscach, gdzie tych automatów paczkowych dziś nie ma. Jednym z flagowych partnerów Poczty Polskiej w tym projekcie, jest spółka Jerónimo Martins – właściciel sieci sklepów Biedronka – w którego lokalizacjach zainstalowanych zostanie 750 automatów paczkowych. Poczta Polska wychodzi tym naprzeciw oczekiwań klientów, dla których niezwykle istotna jest możliwość odbioru przesyłek w atrakcyjnych i funkcjonalnych lokalizacjach.

Poczta Polska wskazuje, że plan inwestycyjny na lata 2021 – 2023 będzie opiewał na kwotę 1,2 mld złotych. W jaki sposób Ministerstwo Aktywów Państwowych wspiera spółkę w realizacji inwestycji?

W Ministerstwie Aktywów Państwowych równolegle podejmujemy kilka działań zarówno w ramach obszaru regulacyjnego jak i właścicielskiego. Ostatnim ze zrealizowanych, jest historyczne dokapitalizowanie spółki kwotą 190 mln złotych, co pozwoli na modernizację i budowę centrów logistycznych, które zapewnią nowoczesną obsługę przesyłek kurierskich na rozwijającym się rynku eCommerce.

Mówi Pan o jednej ze strategicznych inicjatyw Poczty Polskiej, czyli Architektura Sieci Logistycznej?

To jedna z najważniejszych inicjatyw strategicznych Poczty Polskiej. Prezes Tomasz Zdzikot podkreśla, że od wielu lat projekt ASL był wyłącznie planem. Poczta Polska we współpracy z Ministerstwem Aktywów Państwowych zbudowała mechanikę finansową projektu, w której dokapitalizowanie ze środków Funduszu Reprywatyzacji odgrywa kluczową rolę. Wdrożenie projektu ASL pozwoli na unowocześnienie obecnej sieci logistycznej Poczty Polskiej i poprawę efektywności w obszarach terminowości, przepustowości sieci i optymalizacji kosztów związanych z obsługą przesyłek. Planowana kwota nakładów inwestycyjnych na ten cel to około 800 mln złotych w latach 2021 – 2025. Dokapitalizowanie na poziomie 190 mln zł pokrywa blisko 25% tej sumy. Zgodnie z założeniami umowy inwestycyjnej, środki zostaną przekazane Poczcie Polskiej do 6 grudnia 2021 r.

Po przejęciu przez Ministerstwo Aktywów Państwowych działu łączność, opracowano też projekt nowelizacji ustawy Prawo Pocztowe. Jakie są główne założenia tej ustawy?

Ten projekt to kolejny element realizowanego przez Ministerstwo planu. W ramach świadczenia pocztowych usług powszechnych, Poczta Polska jako operator wyznaczony zobowiązana jest m.in. do: przyjmowania, sortowania i doręczania przesyłek listowych, zapewnienia placówek pocztowych i nadawczych skrzynek paczkowych na terenie całego kraju, jak również dostępności usług nie mniej niż 5 dni roboczych w tygodniu na terenie całego kraju. Pocztowe usługi powszechne zaliczają się do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym, które muszą być zapewnione, niezależnie od tego czy dana placówka działa w dużej aglomeracji, małym miasteczku, czy na wsi. Od tego nie odejdziemy. Również dlatego, że dla ogromnej liczby obywateli,
w szczególności dla mieszkańców wsi, Poczta Polska stanowi główny, a często jedyny, wyraz emanacji państwa w ich lokalnym środowisku. Poczta Polska jest także jedynym „oknem na Świat”, które umożliwia komunikację z bliskimi czy pozwala zarządzać sprawami urzędowymi.

Utrzymanie tak rozbudowanej infrastruktury zapewne generuje ogromne koszty?

Musimy sobie zdawać sprawę, że obecnie większość placówek sieci własnej Poczty Polskiej, jest nierentowna. Na obszarach miejskich jest to blisko 45 proc., na obszarach wiejskich jeszcze więcej, bo prawie 65 proc. Jednocześnie należy podkreślić, że bliskość placówki pocztowej jest bardzo istotna dla obywateli. Według badań UKE prawie 90 proc. badanych oczekuje, by placówka pocztowa znajdowała się blisko. Państwo polskie nie może się zamknąć placówek które są nierentowne, ale też nie może być takiej sytuacji, że na spółkę z domeny Skarbu Państwa, która jest podmiotem rynkowym, nakładany jest obowiązek utrzymywania tych placówek bez prawa do rekompensaty. Na bazie tej diagnozy przygotowaliśmy nowelizację prawa pocztowego, w którym wprowadzamy model finansowania kosztu netto świadczenia pocztowej usługi powszechnej bezpośrednio z budżetu państwa. Obecny system, w którym został wprowadzono mechanizm funduszu kompensacyjnego, okazał całkowicie nieefektywny. W największym skrócie polega on na tym, że wszyscy uczestnicy rynku dokonują wpłat, by wyrównywać straty podmiotowi, który świadczy usługę powszechną. Ten system niestety się nie sprawdził. Podam przykład z 2013 roku, kiedy to Poczta Polska wygenerowała stratę w związku z czym powinna jej zostać zwrócona kwota blisko 95 mln zł. Tyle, że sama Poczta Polska zobowiązana jest do wpłaty do funduszu 85 mln zł, co stanowi prawie 90 proc. straty, 7 mln zł ma pochodzi
z budżetu, a 3,5 mln zł od pozostałych operatorów. Jednocześnie dochodziło do kuriozalnych sytuacji, w których pozostali operatorzy skarżyli decyzję UKE, co doprowadziło do tego, że kwota ta do tej pory nie została wypłacona.

Na czym więc opiera się zmiana?

Spłaszczamy system, doprowadzamy do jasnej i klarownej sytuacji – jeżeli jest strata powstała w wyniku świadczenia usługi powszechnej doręczenia przesyłek listowych, to w ten ciężar jest przeniesiony na budżet państwa. To zapewnia stabilne finansowanie podmiotowi, który jest narodowym operatorem pocztowym. Pozostałe kwestie, które wprowadzamy w nowelizacji, związane są z wymiarami paczki pocztowej, która ma na celu ułatwienie nadawcom określenia i weryfikacji maksymalnych wymiarów przesyłek. Ponadto zdefiniowana została „legalna przesyłka kurierska”, w której definicji element bezpośredniego doręczenia zostaje zastąpiony przez komunikację między operatorem pocztowym a adresatem, np. przy użyciu wiadomości SMS lub maila. Wprowadzamy przyznanie mocy dokumentu urzędowego potwierdzeniu nadania przesyłki rejestrowanej lub przekazu pocztowego pobranego ze strony internetowej operatora pocztowego, możliwość udzielenia pełnomocnictwa pocztowego w formie elektronicznej oraz możliwości składania reklamacji z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania usługi pocztowej drogą elektroniczną. Wszystko to są elementy dostosowujące przepisy prawa pocztowego do obecnej sytuacji na rynku. Z pewnością zostaną docenione przez konsumentów, choćby z tego względu, że polepszają ich pozycję i zwiększają wachlarz możliwości. Naszym głównym celem jest zaś zagwarantowanie, by placówki pocztowe nie znikały z małych ośrodków, a Poczta Polska była nowoczesnym i dynamicznie rozwijającym się przedsiębiorstwem.