Jak przygotować się do badań laboratoryjnych

W przypadku jednorazowego pobierania krwi nakłuwana jest żyła kończyny górnej w okolicy zgięcia łokciowego (w przypadku trudności w uwidocznieniu żyły w tej okolicy, może to być np. żyła grzbietu dłoni).
Po założeniu opaski uciskowej (stazy) powyżej miejsca wkłucia poleca się pacjentowi kilkakrotne zaciśnięcie ręki w pięść (umożliwia to lepsze wypełnienie żyły krwią, przez co staje się ona dobrze widoczna). Osoba pobierająca krew, po odkażeniu skóry badanej okolicy dokonuje wkłucia i zdejmuje stazę, a po pobraniu niezbędnej do wykonania badania ilości krwi, uciska miejsce wkłucia i szybkim ruchem usuwa igłę z żyły. Po badaniu, pacjentowi poleca się uciśnięcie miejsca nakłucia żyły opatrunkiem i uniesienie kończyny górnej na kilka minut. Jeżeli zachodzi konieczność częstszego pobierania krwi (np. w warunkach szpitalnych, co kilka godzin) do pobierania krwi używa się igieł typu wenflon.
Badanie krwi żylnej jest jednym z najpopularniejszych badań laboratoryjnych, pozwala m.in. na oznaczenie stężenia elektrolitów, aktywności enzymów, obecności specyficznych przeciwciał, stężenia hormonów, leków, alkoholu i wielu innych.

Krew włośniczkowa jest pobierana z płatka usznego lub opuszki palca (najczęściej czwartego lub piątego). Wybrane miejsce nakłucia osoba przeprowadzająca badanie zwykle lekko uciska, celem wywołania przekrwienia skóry. Następnie miejsce to odkaża, po czym dokonuje nakłucia za pomocą igły lub specjalnego jałowego nożyka (skalpela) na głębokość około 3 mm. Pierwsze 2 krople są usuwane gazikiem. Następne wypływające swobodnie krople krwi są pobierane przy pomocy mikropipet lub specjalnych kapilar.
Krew włośniczkowa jest pobierana w celu wykonania:
- badania gazometrycznego,
- badania morfologicznego,
- oznaczenia poziomu glukozy.

W celu jednorazowego pobrania krwi do analizy używa się jednorazowej igły, a osoba przeprowadzająca badanie do nakłucia wybiera najczęściej tętnicę promieniową lub udową. Podobnie jak w przypadku pobierania krwi żylnej, w przypadku potrzeby wielokrotnego pobierania krwi w określonych odstępach czasu, zamiast jednorazowej igły używa się igły z cewnikiem np. typu wenflon. Do nakłucia w tym celu wykorzystuje się zwykle tętnicę promieniową lub grzbietową stopy.
Przed nakłuciem tętnicy promieniowej badający układa dłoń pacjenta na wałku podłożonym pod nadgarstkiem. Po palpacyjnym umiejscowieniu tętnicy promieniowej pacjenta w miejscu, gdzie zwykle dokonuje się pomiaru tętna i odkażeniu skóry tej okolicy, wykonuje nakłucie. Niekiedy, przed nakłuciem tętnicy, badający wykonuje miejscowe znieczulenie, a następnie nacina nieco skórę ponad tętnicą. Zdarza się tak prawie zawsze, jeśli stosowane są igły z cewnikiem. Sposób zakładania cewnika do tętnicy jest podobny jak przy nakłuciu żylnym. Krew tętniczą pobiera się od pacjenta celem wykonania badania gazometrycznego do specjalnych cienkich kapilar, zabezpieczając krew przed kontaktem z powietrzem.
Przed wykonaniem badania należy zgłosić osobie, która je wykonuje:
- skłonność do krwawień (obecność np. skazy krwotocznej),
- skłonność do omdleń w czasie pobierania krwi (umożliwi przyjęcie w czasie badania bezpiecznej pozycji ciała),
- aktualnie przyjmowane leki (np. przeciwkrzepliwe).

Do badania należy pobrać z laboratorium lub kupić w aptece odpowiedni jałowy pojemnik na mocz. Nie wolno otwierać pojemnika do czasu pobrania próbki moczu do badania. Przed rozpoczęciem mikcji trzeba dokładnie umyć wodą z mydłem, a następnie obficie spłukać czystą wodą, narządy moczowo-płciowe.
Do badania należy przekazać próbkę uzyskaną z pierwszego oddanego w danym dniu moczu - po okresie całonocnego spoczynku.
Bardzo ważny jest sposób pobierania próbki do badania: kilkadziesiąt mililitrów moczu oddaje się do muszli klozetowej, a następnie przytrzymuje i dalej oddaje bezpośrednio do właściwego pojemnika - jest to tzw. pobranie moczu ze środkowego strumienia. Pojemnik na mocz należy otworzyć wyłącznie na czas napełniania go moczem.
W przypadku, kiedy pacjent nie jest w stanie oddać moczu do pojemnika (np. niemowlę, pacjent obłożnie chory) istnieje możliwość założenia specjalnego plastikowego woreczka, obejmującego ujście zewnętrzne cewki moczowej (woreczek taki można kupić w każdej aptece).

CZYTAJ TEŻ:
Sprawdź normy: albuminy, aminotransferazy alaninowej (AlAT), aminotransferazy asparaginianowej (AspAT), amoniaku (w surowicy), amoniaku (w moczu), amylazy (w surowicy)
Sprawdź normy: badania kału na obecność krwi utajonej, badania ogólnego moczu, białka C-reaktywngo (CRP ), białka całkowitego (w surowicy), białka (w moczu), bilirubiny całkowitej
Sprawdź normy: cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL, cholesterol LDL, CK (kinazy kreatynowej), czasu protrombinowego
Sprawdź normy: D-dimerów, dehydrogenazy mleczanowej (LDH)
Sprawdź normy: estradiolu
Sprawdź normy: fibrynogenu, fosfatazy alkalicznej (ALP), fosfatazy kwaśnej (ACP), FSH (hormonu folikulotropowego), FT3 (wolnej trójjodotyroniny), FT4 (wolnej tyroksyny)
Sprawdź normy: gamma-glutamylotransferazy (GGTP), glukagonu, glukozy, gonadotropiny kosmówkowej (beta-HCG)
Sprawdź normy: HB sAg (antygenu Hbs), HCV (przeciwciał), hemoglobiny glikowanej (HbA1C), HIV (przeciwciał), hormonu luteinizującego (LH), hormonu wzrostu (GH), hormonu adrenokortykotropowego (ACTH)
Sprawdź normy: badania na obecność antygenu giardia lamblia w kale, kreatyniny, kwasu moczowego
Sprawdź normy: lipazy
Sprawdź normy: magnezu, markerów nowotworowych, mocznika, morfologii krwi obwodowej
Sprawdź normy: odczynu biernackiego
Sprawdź normy: potasu, progesteronu, prolaktyny, proteazy serynowej (PSA), przeciwciał przeciwjądrowych (ANA)
Sprawdź normy: retikulocytów
Sprawdź normy: sodu
Sprawdź normy: testosteronu, TSH, troponiny, trójglicerydów (TG)
Sprawdź normy: wapnia
Sprawdź normy: żelaza

Próbki stolca, przesyłane do badania w celu ustalenia lub potwierdzenia choroby zakaźnej jelit lub pasożytniczej przewodu pokarmowego, należy pobrać w jak najwcześniejszym okresie choroby - koniecznie przed zażyciem leków przeciwbakteryjnych lub przeciwpasożytniczych. W przypadku gdy kał jest przesyłany do badania na tzw. zawartość krwi utajonej, pacjent powinien przez 3 dni przed pobraniem próbki stosować dietę bezmięsną, wykluczając potrawy zawierające krew (np. kaszanka) i duże ilości warzyw zielonych. Stosowana dieta powinna być bogata w błonnik i inne substancje nieprzyswajalne (np. chleb razowy, warzywa i owoce bez elementów zielonych). Ponadto w tym czasie pacjent nie powinien przyjmować leków doustnych, takich jak: aspiryna, witamina C, preparaty żelaza i inne preparaty zawierające te składniki (np. leki stosowane w przeziębieniu). Nie należy wykonywać badania kału, jeżeli występują krwawienia z żylaków odbytu lub krwawienie miesiączkowe. Jeżeli celem badania kału jest (pośrednia) ocena czynności wydzielania enzymów trawiennych trzustki oraz zdolności jelit do wchłaniania pokarmu, pacjent powinien być hospitalizowany oraz przez kilka dni oraz stosować specjalny rodzaj diety ustalony przez lekarza kierującego na badanie. Przed badaniem kału należy zaopatrzyć się w specjalny pojemnik, w którym próbka powinna być transportowana do laboratorium. Pojemnik taki można otrzymać w laboratorium, w którym jest wykonywane badanie kału lub w Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.
Kał do badania pobierany jest z masy kałowej oddanej w wyniku wypróżnienia bez użycia środków przeczyszczających (np. parafiny) lub lewatywy. Nie należy oddawać kału do muszli klozetowej! W przypadku niemowląt i małych dzieci kał można pobrać z pieluszki, którą uprzednio wyjałowiono poprzez prasowanie gorącym żelazkiem (dotyczy to tylko pieluszek wielorazowych).
Następnie pobiera się łyżeczką lub drewnianą szpatułką porcję kału (około 2 g) i umieszcza się w pojemniku. Przed dostarczeniem do laboratorium pojemnik należy wyraźnie opisać (imię i nazwisko, datę urodzenia, miejsce zamieszkania badanego oraz datę pobrania próbek kału).

W celu uzyskania najbardziej wiarygodnych wyników należy przesłać próbkę kału pobraną ze świeżo oddanego stolca. W przypadku występowania naprzemiennie stolców prawidłowo uformowanych i biegunkowych, do badania należy przesłać stolec biegunkowy. Kiedy oddany kał zawiera domieszkę patologiczną np. krew, śluz - do laboratorium przesyła się próbkę kału z tymi składnikami.

W przypadku, kiedy istnieje podejrzenie choroby zakaźnej przewodu pokarmowego, a niemożliwe jest przesłanie kału pobranego w sposób wyżej opisany, można do laboratorium przesłać kawałek bibuły nasączony kałem biegunkowym. Kiedy pobiera się kał celem stwierdzenia obecności pasożytów (badania parazytologiczne), należy pamiętać o tym, że pasożyty- znajdujące się w kale pobieranym do analizy - są bardzo wrażliwe na zmiany warunków środowiska (np. temperaturę otoczenia, kontakt z powietrzem). Z tego względu badanie to musi być wielokrotnie powtarzane,
zwykle w odstępach 2-3-dniowych. Bardzo ważne jest to, aby próbki kału pobierać z różnych miejsc masy kałowej, a do laboratorium dostarczyć nieco więcej kału, niż w przypadku tradycyjnych badań (około 10 g). Jeśli celem badania jest stwierdzenie główki tasiemca, do laboratorium przesyła się cały oddany kał. Próbki kału na tzw. krew utajoną bada się z trzech kolejnych wypróżnień - z każdego wypróżnienia pobiera się dwie próbki kału.

CZYTAJ TEŻ:
Sprawdź normy: albuminy, aminotransferazy alaninowej (AlAT), aminotransferazy asparaginianowej (AspAT), amoniaku (w surowicy), amoniaku (w moczu), amylazy (w surowicy)
Sprawdź normy: badania kału na obecność krwi utajonej, badania ogólnego moczu, białka C-reaktywngo (CRP ), białka całkowitego (w surowicy), białka (w moczu), bilirubiny całkowitej
Sprawdź normy: cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL, cholesterol LDL, CK (kinazy kreatynowej), czasu protrombinowego
Sprawdź normy: D-dimerów, dehydrogenazy mleczanowej (LDH)
Sprawdź normy: estradiolu
Sprawdź normy: fibrynogenu, fosfatazy alkalicznej (ALP), fosfatazy kwaśnej (ACP), FSH (hormonu folikulotropowego), FT3 (wolnej trójjodotyroniny), FT4 (wolnej tyroksyny)
Sprawdź normy: gamma-glutamylotransferazy (GGTP), glukagonu, glukozy, gonadotropiny kosmówkowej (beta-HCG)
Sprawdź normy: HB sAg (antygenu Hbs), HCV (przeciwciał), hemoglobiny glikowanej (HbA1C), HIV (przeciwciał), hormonu luteinizującego (LH), hormonu wzrostu (GH), hormonu adrenokortykotropowego (ACTH)
Sprawdź normy: badania na obecność antygenu giardia lamblia w kale, kreatyniny, kwasu moczowego
Sprawdź normy: lipazy
Sprawdź normy: magnezu, markerów nowotworowych, mocznika, morfologii krwi obwodowej
Sprawdź normy: odczynu biernackiego
Sprawdź normy: potasu, progesteronu, prolaktyny, proteazy serynowej (PSA), przeciwciał przeciwjądrowych (ANA)
Sprawdź normy: retikulocytów
Sprawdź normy: sodu
Sprawdź normy: testosteronu, TSH, troponiny, trójglicerydów (TG)
Sprawdź normy: wapnia
Sprawdź normy: żelaza