Istota i przyczyny
Wrzody trawienne to otwarte rany, ubytki w błonie śluzowej (śluzówce) wyściełającej od wewnątrz żołądek i dwunastnicę - pierwszą część jelita cienkiego (zaraz za żołądkiem). Mogą również pojawić się w dolnej części przełyku.
W latach 80. ubiegłego wieku odkryto, że główną przyczyną choroby jest bakteria o kształcie korkociągu nazywana po łacinie Helicobacter pylori. U niektórych osób może uszkodzić śluzówkę do tego stopnia, że powstaje wrzód. Zakażenie szerzy się poprzez zanieczyszczoną wodę, pokarm i bliski kontakt z nosicielem bakterii. Rozpowszechnienie tej infekcji w Polsce jest bardzo duże i wynosi prawie 70%. Drugą najczęstszą przyczyną jest długotrwałe i nadmierne stosowanie niesteroidowych środków przeciwzapalnych (NLPZ). Niektóre z tych leków można kupić także bez recepty. Są bardzo pożyteczne w zwalczaniu bólu i zapalenia, ale przyjmowane bez umiaru prowadzą do osłabienia błony śluzowej, narażając ją na szkodliwe działanie kwasu solnego.
Objawy i powikłania
Głównym i najczęstszym objawem choroby wrzodowej jest palący ból brzucha. Najczęściej budzi nas w nocy (pusty żołądek) i trwa kilka lub kilkanaście minut. Łagodzi go zjedzenie dowolnej przekąski lub środek zobojętniający. Poza bólem mogą wystąpić wymioty z krwią (wyglądające jak fusy od kawy), bardzo ciemne stolce (o wyglądzie smoły), chudnięcie i ból w klatce piersiowej. Te ostatnie objawy mogą być sygnałem groźnych powikłań, do jakich należą: krwawienia, przebicia wrzodu (kwas przedostaje się do jamy otrzewnej, wywołując jej zapalenie) czy też zwężenia oddźwiernika (na skutek powstania blizn po wygojonym wrzodzie).
Rozpoznanie i leczenie
Objawy nie są wystarczające dla postawienia ostatecznego rozpoznania. Można to zrobić za pomocą kontrastowego zdjęcia RTG lub badania gastroskopowego. W pierwszej metodzie pacjentowi podaje się specjalny roztwór siarczanu baru, a następnie wykonuje się serię zdjęć RTG. Drugi sposób polega na wprowadzeniu do żołądka i dwunastnicy giętkiej rurki z małą kamerą, przez którą można zobaczyć wrzody i pobrać próbkę tkanki. Lekarz będzie chciał także potwierdzić obecność Helicobacter pylori, ponieważ wrzody spowodowane przez tę bakterię leczy się inaczej niż chorobę wrzodową wywołaną niesteroidowymi środkami przeciwzapalnymi.
Zakażenie Helicobacter pylori, podobnie jak inne infekcje, leczy się antybiotykami. Zwykle trzeba zastosować przynajmniej dwa rodzaje antybiotyku oraz środek zmniejszający wydzielanie kwasu solnego. Dzięki temu ostatniemu wrzody szybciej się wygoją. Leki blokujące wydzielanie kwasu to tzw. blokery receptora histaminowego i inhibitory pompy protonowej. Niektóre z blokerów oraz wiele preparatów zobojętniających kwas solny jest dostępnych w aptekach bez recepty.
Jak pomóc sobie samodzielnie?
Mimo że stres i pikantne pokarmy same nie wywołają wrzodów, będą przeszkadzać w gojeniu i zaostrzać objawy. Dlatego warto nauczyć się technik relaksacji i usunąć wszelkie ostre potrawy z jadłospisu. Niezbędne jest rzucenie palenia i znaczne ograniczenie spożycia alkoholu.
Niezależnie od tego, czy głównym winowajcą jest bakteria, czy NLPZ, należy unikać tych ostatnich (czyli np. ibuprofenu, kwasu acetylosalicylowego, naproksenu, ketoprofenu). Zamiast tych leków w razie bólu można użyć paracetamolu, który nie działa szkodliwie na śluzówki.
Badania na Helicobacter
Najpowszechniej stosuje się dostępne w aptekach testy badające krew. Są łatwe do przeprowadzenia, ale nie pozwalają stwierdzić, czy leczenie było skuteczne. Droższy i trudniej dostępny jest mocznikowy test oddechowy. Podczas niego pacjent wypija radioaktywny mocznik. Jeśli bakterie Helicobacter są obecne, to tworzą z mocznika równie radioaktywny dwutlenek węgla. Coraz dostępniejsze stają się także badania kału wykazujące obecność antygenów H. pylori. Podobnie jak test oddechowy, mogą ocenić skuteczność leczenia.
CZYTAJ TEŻ:
Układ pokarmowy i metabolizm
Rodzaje szczepionek i ich zastosowanie
Surowce lecznicze w sanatoriach i uzdrowiskach
Naturalna glutamina lepsza od antybiotyków
POLECAMY:
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
