18+

Treść tylko dla pełnoletnich

Kolejna strona może zawierać treści nieodpowiednie dla osób niepełnoletnich. Jeśli chcesz do niej dotrzeć, wybierz niżej odpowiedni przycisk!

Dziadkowie Angeli Merkel pochodzą z Elbląga

Natasza Jatczyńska
REUTERS
Osoba kanclerz Angeli Merkel kojarzy się z Niemiecką Republiką Demokratyczną, gdzie wyrastała. Ale jej rodzinne korzenie sięgają jeszcze dalej na wschód, do Prus. Jej pradziadkowie i babka mieszkali bowiem w Elblągu, a dziadek był Polakiem

Stara, czteropiętrowa kamienica przy ulicy Grunwaldzkiej 63 wita każdego, kto wychodzi z elbląskiego dworca PKP. Mimo przybrudzonej miejskim kurzem elewacji zachwycają kute balustrady balkonów i zdobiona płaskorzeźbami fasada. Wtajemniczonych jeszcze bardziej niż detale architektoniczne interesuje historia pewnej rodziny mieszkającej tu przed wojną. To tu wychowała się bowiem Gertrud Drange, babka po kądzieli kanclerz Niemiec, Angeli Merkel.

Na przełomie XIX i XX wieku kamienicę (jej ówczesny adres to Tannenberallee 45) zamieszkiwali urzędnicy, szczególnie ci wysocy rangą. Do tego elitarnego grona należał Emil Richard Drange, wtedy już Ober Stadtsekretär, nadsekretarz rady miasta. Wraz z żoną Emmą z domu Wachs i córeczką Gertrud zajmował stumetrowe mieszkanie położone na pierwszym piętrze.

Niewiele wiadomo o codziennym życiu państwa Drange. Czy ich mieszkanie tętniło gwarem rozmów znajomych i rodziny? Czy może byli odludkami, a Emma z córką Gertrud spędzały samotne wieczory, czekając, aż głowa rodziny wróci z pracy? Na dobrą sprawę nie ma nawet pewności, czy zameldowany w tej samej kamienicy kupiec Paul Drange to brat Emila. Najprawdopodobniej tak, ale...

Jest jednak kilka faktów niepodważalnych. Emil Drange urodził się 18 marca 1866 roku w Unruhstadt, w powiecie Bomst, czyli dzisiejszej Kargowie, powiat Babimost. Jego ojciec Karl był tam mistrzem młynarskim. Matka, Emilia nosiła z domu nazwisko Günther.

W jakich okolicznościach Emil poznał swoją przyszłą żonę, Emmę Wachs - nie wiadomo. Była od niego młodsza o pięć lat i pochodziła z Rietscheitz, powiat Glogau, czyli prawdopodobnie dzisiejszych Jerzmanowic koło Głogowa. W każdym razie w ostatniej dekadzie XIX wieku byli już małżeństwem i zamieszkiwali w Elblągu. Tu w 1891 roku przyszła na świat ich córka Gertrud.

Mieszkali do 1936

O tym wszystkim informuje mnie Lech Słodownik, elbląski historyk, który nagłośnił nieznaną historię rodziny Angeli Merkel. - Pogłoski o elbląskim pochodzeniu Angeli Merkel doszły mnie jeszcze, gdy była ona przewodniczącą frakcji parlamentarnej CDU/CSU w Bundestagu - wspomina Lech Słodownik.

- To były niejasne informacje od osób trzecich. Zaciekawiły mnie jednak na tyle, że zacząłem szukać materiałów. Więcej światła rzuciła krótka wzmianka, którą przeczytałem w opracowaniu Hansa Jürgena Schucha, przewodniczącego Zjednoczenia Truso w Münster. Zacząłem szperać w archiwach z tamtego okresu, przeglądałem gazety i dostępne materiały. Ze skrawków informacji, tak jak z puzzli, udało mi się poskładać historię rodziny Angeli Merkel, żyjącej w Elblągu od końca XIX wieku do 1936 roku.

W Elblągu młody Emil (pradziadek pani kanclerz) rozpoczął karierę urzędniczą. Najpierw, w 1898 roku, zdobył stanowisko asystenta magistrackiego. Szybko piął się po urzędniczych szczeblach, bowiem gdy w 1910 roku odchodził na emeryturę, zasiadał już w radzie miasta jako nadsekretarz. Zmarł trzy lata później, co nasuwa przypuszczenia, że to przyczyny zdrowotne skłoniły go do przedwczesnej rezygnacji z zajmowanego stanowiska.

Po śmierci ojca Gertrud, wspólnie z matką, jeszcze jakiś czas mieszkała w kamienicy przy ul. Tannenberallee 45. Babka Angeli Merkel wybrała jedną z niewielu dostępnych wtedy dla kobiet dróg kariery. Została nauczycielką w Szkole dla Dziewcząt im. Królowej Luizy, przy dzisiejszej ulicy Czerniakowskiej. Wyszła za mąż za Polaka i przyjęła nazwisko Jentzsch. W 1928 roku urodziła córeczkę Herlind. Na trzy lata przed wybuchem II wojny światowej, w 1936 roku, rodzina opuściła Elbląg i przeniosła się do Hamburga. Było to rok po śmierci Emmy Drange. Zachowały się dokumenty mówiące, że zeszła ona z tego świata w Szpitalu Diakonis (dzisiaj znanym jako szpital przy ul. Związku Jaszczurczego).

Po wojnie Herlind Jentzsch, która podobnie jak jej matka Gertrude została nauczycielką (uczyła angielskiego i łaciny), wyszła za pastora Horsta Kasnera. Małżeństwo doczekało się trójki dzieci. Najstarsza z nich - Angela Dorota Kasner, po mężu Merkel, urodziła się 17 lipca 1954 roku. W tym samym roku jej ojciec otrzymał probostwo w Quitzow, we wschodniej, komunistycznej części Niemiec, która stała się ojczyzną przyszłej kanclerz aż do obalenia muru berlińskiego.

Sama Angela Merkel niezbyt często opowiada o swoich elbląskich korzeniach. Jedynie w wywiadzie dla "Die Zeit" powiedziała: Mam polskie korzenie poprzez dziadka. Gdy jestem w melancholijnym nastroju, myślę sobie, że odzywa się we mnie słowiańska dusza.

Na kawę bym zaprosiła

Niestety, w najbliższym czasie nie zanosi się na to, że szefowa rządu pozna rodzinne strony. Podczas najbliższej wizyty w Polsce będzie bardzo blisko - 16 czerwca odwiedzi odległy o 70 kilometrów od Elbląga Gdańsk. Mimo to jednak miasto pamięta o "swojej" pani kanclerz.

- Na Wielkanoc wysłałem Angeli Merkel kartkę z życzeniami - opowiada Lech Słodownik. - Odpowiedział mi, w jej imieniu, jeden z jej najbliższych współpracowników. Cały czas mam nadzieję, że kiedyś przyjedzie do Elbląga. To byłby bardzo ważny moment dla naszego miasta.

Z elbląskiej kamienicy, w której prawie sto lat temu mieszkali Emil i Emma Drange, tylko ściany i fragmenty elewacji, ocalałe z wojennej pożogi, przypominaja lata minionej świetności. W słoneczne popołudnie młodzi są jeszcze w pracy lub szkole. Można tu zastać jedynie starszych mieszkańców. Na podwórku, przez które trzeba przejść, by dostać się do budynku, w równym rzędzie parkują lśniące auta. Historię można poczuć, dopiero wchodząc na klatkę budynku.

Wysokie schody, stare drewniane poręcze i unoszący się w powietrzu charakterystyczny zapach. Zapach pokoleń, które tu mieszkały, obiadów, które w skupieniu przyrządzały panie domu, pasty, którymi od kilkudziesięciu lat czyszczona jest wytarta już teraz politura schodów, a może także zapach deszczu, który spływał po zabytkowym dachu. Efekt podróży w przeszłość psują tylko kafelki PCV, którymi przyozdobiono ściany klatki schodowej.

Do swojego mieszkania, znajdującego się na pierwszym piętrze, zaprosili mnie Regina i Franciszek Sprawkowie. Tu z dawnych czasów zostały tylko piece. Nie wiadomo, może to właśnie w tych pokojach żyli kiedyś Emma i Emil z małą Gertrud.

- My tamtych czasów nie pamiętamy. Do Elbląga przyjechaliśmy po wojnie. Ja przybyłam tu z Włocławka, mąż z Kaszub. Takich jak my, starych, albo i starszych, w tej kamienicy zostało jeszcze sporo - śmieje się pani Regina. - Na poważnie. Jak nam się tu mieszka? Dobrze się mieszka. Choć dawniej bywało lepiej, a może to my byliśmy młodsi... Nie. Wtedy jeszcze ktoś o to dbał. Teraz, szkoda gadać.

- Niedawno nam ocieplili połowę budynku. Pani się dziwi, że połowę. To konserwator zabytków zabronił ruszać fasadę i tak zostało - dodaje Franciszek, mąż pani Reginy. Na pytania o Angelę Merkel odpowiadają niewiele. - Jakiś czas temu było sporo zamieszania. Robili zdjęcia, pytali, kręcili film. Wcześniej nie wiedzieliśmy, że my w takim historycznym miejscu mieszkamy, a tu proszę. Chyba nam nie zabiorą mieszkań, bo to teraz taka moda - zastanawia się pan Franciszek.

- Nawet jakby zabrali, to by coś w zamian dać musieli - stwierdza filozoficznie pani Regina. - A panią kanclerz, jakby do Elbląga przyjechała, zaprosiłabym na kawę. No bo czemu nie? Niech wie, że Polacy są gościnni.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Dziadkowie Angeli Merkel pochodzą z Elbląga - Dziennik Bałtycki

Wróć na i.pl Portal i.pl